Конспект урока природоведений

Қазақстан Республикасы

Қазақстан Білім және Ғылым Министрлігі

Шығыс Қазақстан облысы

Күршім ауданы

«Семей полигоны»

Бекіту сабағы

Алғабас орта мектебінің

бастауыш сынып мұғалімі

Тоғжанова Зинагүлдің

4-сыныпта дүниетану

пәнінен өткізген семинар

сабағының талдамасы.

2011-2012 оқу жылы.

Сабақтың тақырыбы: Семей полигоны бойынша қайталау сабағы.

Сабақ типі: дәстүрсіз сабақ.

Сабақ түрі: білімдерін бекіту сабағы.

Сабақтың мақсаты:

1. Семейдегі атом сынақ полигоны туралы алған мағлұматтарын толықтыру. Сынақ жарылыстарының зардабы және оны жою мәселелерін оқушының жас ерекшелігіне сай талқылау;

2. Оқушының өзін қоршаған ортаның тыныс-тіршілігін тану біліктілігін арттыру. Жүйелі сөйлеу, сөздік қорларын, шығармашылықпен жұмыс істеу, өз бетінше іздену, ой түйіндеу дағдыларын дамыту;

3. Туған жердің табиғатына, тағдырына жаны ашитын ұрпақ тәрбиелеу. Еліміздің патриотын, табиғат қорғаушысын тәрбиелеу.

Көрнекіліктер: сабақ кезеңіне сай жасалған слайдтар, глобус, карта, оқушылардың шығармашылық жұмыстары / жобалар, плакат/, «Жер – ортақ үйіміз» атты безендіру.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру.

1. Сабақтың жүру барысы түсіндіріледі. Сабақ форум түрінде өтеді. Форум дегеніміз – сөз сөйлейтін орын, өкілдер жиналысы.

2. Бұл форумға үш топ өкілдері /оқушылар/ келіп отыр. Әр топтың жетекшісі бар.

1. Шығыс Қазақстан облысы

2. Қарағанды облысы

3. Павлодар облысы

3. Сабақтың мақсатын түсіндіру.

Бүгінгі күні қаралғалы отырған мәселе Семей полигоны және оның зардаптарын жою туралы.

ІІ. Картадан көрсету: Семей полигонының орны. Оған көрші облыстар: Павлодар, ШҚО, Қарағанды.

ІІІ. Қайталау.

1. Қазақтың үш бірдей алыбы туған жер – Шыңғыстау.

2. Шыңғыс өңірінің табиғаты қандай еді? Жауабы: нулы тоғайы мен шалғыны жайқалған, қойнауы аң мен құсқа толы қасиетті өлке. Сары жазық, селеулі дала, бір бүйірде созылып Дегелең жотасы жатыр.

3. Тарихтың небір сырларын бүгіп жатқан орын. Жауабы: бұл жерлермен бір кезде қаптаған қалың қолымен Шыңғыс хан жортқан. Қалмақтармен болған қанды шайқасты , алапат аштықты көрген. Саяси қуғын – сүргінге ұшырағандардың көз жасын да көрген.

4. Жер солқ етті. Шыңғыс өлкесіне тағы бір ғаламат апат келді. Жауабы: тас қозғалып, жер сілкінді. Дүние жаңғырығып кетті. Құлақ тас бітіп, бас айналды. Бетті жалын шарпып, күшті дауыл тұрды. Аспан өртеніп, топырақ жанды.

5. Сынақ полигоны. Жауабы: сынақ полигоны Павлодар, Семей, Қарағанды облыстарының тұрғындарының денсаулықтарына да зиян келтірді.

6. Цифрлар мен суреттер сөйлейді:

• 1949 жыл. Кеңестер Одағының басшылары Шыңғыс тауындағы Дегелең жотасына атом бомбасын сынау полигонын орналастыру туралы шешім қабылдады.

• 456. Семей атом полигонында 456 жарылыс болды.

• 1963 жыл. 1963 жылға дейін атом бомбалары жер бетінде ашық ауада сыналды.

• 1949-1989 жылдары. Халық 40 жыл бойы жарылыстан көз ашқан жоқ.

• 1989 жыл. Халық шерулерге, митингілерге шығып, өздерінің талап-тілектерін айтты.

• Олжас Сүлейменов. «Невада-Семей» қозғалысына Олжас Омарұлы Сүлейменов жетекшілік етті.

«Невада-Семей» қозғалысының атқарған жұмыстары:

1. Үкімет басшыларынан атом бомбасын сынауды тоқтатуды талап етті.

2. Ғылыми-медициналық зерттеулер жүргізді.

3. Полигон маңындағы тұрғындарының денсаулығы туралы мәлімет жинады.

4. Зардап шеккендерге көмек берілуін талап етті.

• 1991 жыл. Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Семей атом сынақ полигоны жабылды.

ІV. Сынақ полигоны қандай зардаптар әкелді? Слайд.

Сынақ полигонының зардаптары

Халықтың болашақ ұрпағына қауіп төндірді

Мүгедек балалар дүниеге келді;

Жер бетінің астан-кестеңін шығарды;

Қоршаған орта радиациялық тозаңмен ластанды;
Дегелең жотасы күл болып қалды.

V. Ойтолғау. Халықтың бақытты өмір сүруі үшін...

Корея астанасы Сеул қаласында саммит өтті. Мұнда айтылған Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың ядролық қаруды жою туралы бастамасын әлем халқы қолдап отыр. /Слайд/ Президенттер: Қазақстан Президенті Н. Назарбаевтың, Ресей Президенті Д.Медведевтің және АҚШ Президенті Барак Обаманың үшжақты кездесуі болды. Үш елдің Президенті ядролық қауіпсіздік үшін және оны шешуде ынтымақтастық танытты.

Облыс әкімі Б.Сапарбаевтың тапсырмасымен Семей полигон сынақтарынан зардап шеккен халықтың денсаулығын, табиғаттағы бүлінуді анықтау үшін арнайы топ құрылды. Топ халықтан түскен өтініш, талап – тілектерді жинақтайды. Бұл Парламентке ұсынылады, талқыланады.

• Сендер де табиғатты қорғау үшін, полигон зардабын жою үшін қандай талап-тілектер айтар едіңдер. Алдарыңдағы қағазға өз талап – тілектеріңді жазыңдар. Топ жетекшісі талап – тілектерін жинап, қалташаға салады. Бұл қалташаны біз де Қарауға ұсынамыз.

VІ. Топ жетекшілерімен жұмыс. Топ жетекшілері жасаған жобаларымен таныстырады. Бұл үйге берілген тапсырма.

Қорытынды: « Жер Ана – ортақ үйіміз!». Үй жасап, оқушылар 3 тілде О.Сүлейменовтың үндеуін айтады.

1 – оқушы: «Біздер әлемдегі барша халықтар сияқты табиғат төсінде таза ауамен тыныстап, мөлдір суын ішіп, бейбіт өмір сүргіміз келеді. Біздер адамдар мен халықтар арасындағы тазалықты қалаймыз...».

2 – оқушы: «Мы, как и люди всего остального мира, хотим жить на чистой спокойной земле, дышать чистым воздухом, пить неотравленную воду. Мы – за чистоту между людьми и народами...»

3 – оқушы: «Like the people of the entire world, we want to live on a clear, peaceful land, breathe clear air, drink unpoisoned water. We are for clarity between people and nations…»

Олжас Сүлейменов.

4 – оқушы: Бейбіт әлем құрудың бастаушысы – Н.Назарбаев.

Н.Назарбаев основоположник мирной вселенной.

N. Nazarbaev is a founder of the world peace.

5 – оқушы: Біз бейбіт елде өмір сүргіміз келеді.

Мы хотим жить в мирной стране.

We want to like in peace country.

Плакат қорғау. Әр топ өздері шығарған плакаттары бойынша сөйлейді.

Ей, Табиғат, балаңмын,

Ертеңіңе алаңмын...

Денсаулығы ғаламның –

Денсаулығы адамның.

Мақал – мәтелдер айту.

1. Бір тал кессең, он тал ек.

2. Табиғатты қорғау – адамның өзін – өзі қорғауы.

3. Ата мекенін адамзат қана қорғай алады.

4. Өз ұясын ластаған құс жаман.

Үйге тапсырма:

Фишкалар арқылы бағалау.