Пәннің аты
Уақыты:
Кабинет:
Мұғалім
Сабақтың атауы
Дыбыс және оның түрлері 2-сағат
Мақсаты
Дауысты дыбыстардың жұп-жұбымен бірнеше топқа бөлінуін көрсету. Тілдің қатысына қарай бөлінуін аңғарту;
Оқушылардың сөздік қорын дамыту. Сауатты жазу дағдыларын қалыптастыр, оқу - білімге деген ынталарын арттыру;
Бірлікке, достыққа, ұжымшылдыққа тәрбиелеу;
Сабақтың түрі Аралас сабақ
Әдіс - тәсілдер: түсіндіру, жаттығу, талдау, ойын, топтастыру
Пәнаралық байланыс: әдебиет, музыка
Көрнекіліктер: әліпби, сызба плакат, «Жасырынған әріптер», интерактивті тақта, слайдтар, бағалау парағы.
Күтілетін нәтиже
Психологиялық ахуал
Сабақтың барысы:
I Алғашқы ұйымдастыру бөлімі
1. Амандасу.
2. Оқушылардың сабаққа қатысымын тексеру
3. Поэзия минуты («Үш бақытым», М. Мақатаев).
М: - Үш бақыттың бірі – тіл. Олай болса, сол тілді оқып - үйрену үшін қазақ тілі сабағын
бастайық. Бәріңе сабақта сәттілік тілеймін.
М: Мұғалімнің ассистенті сайланып, «Бағалау парағын» жүргізу ескертіледі.
Сабақ топтық жұмыс түрінде ұйымдастырылады. Топ аты мен басшылары сайланады.
Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.
Қызығушылықты ояту
Тіл дыбыстары қалай жасалады?
- Тіл дыбыстары сөйлеу мүшелері арқылы жасалады.
- Сөйлеу мүшелеріне не жатады?
- Өкпе, ауыз қуысы, оның ішіндегі тіл, таңдай, ерін және мұрын қуысы.
а) Мұғалімнің жаңа материалды түсіндіруі
- Ауа өкпеден еш кедергісіз шығып, үннен ғана тұратын дыбыстар дауысты дыбыстар деп аталады.
Дауысты дыбыстар саны – 12. Олар: а, ә, о, ө, ы, і, ұ, ү, е, и, э, у
- Тілдің, жақтың, еріннің қатысына қарай дауысты дыбыстар үш топқа бөлінеді:
• жуан және жіңішке
• ашық және қысаң
• еріндік және езулік
Тілдің қатысына қарай:
жуан: а, о, ы, ұ,(у)
жіңішке: ә, ө, і, ү, е, и, э, (у)
Жақтың қатысына қарай:
ашық
қысаң
Еріннің қатысына қарай:
еріндік
Езулік
Жаңа сабаққа деген қызығушылықтары оянып,ерекше ынтамен кіріседі.
Мағынаны тану
М: Жуан дауыстылар тілдің кейін шегініп, үсті дөңестену арқылы жасалады.
Жіңішке дауыстылар тілдің ілгері сызылуы арқылы жасалады.
Мысалы: Астана – жуан буынды сөз.
Бәйтерек – жіңішке буынды сөз.
Кітап – аралас буынды сөз, себебі кірме сөз (араб сөзі).
Телефон – аралас буынды сөз, себебі кірме сөз (орыс тілінен енген сөз).
Ботагөз – аралас сөз, біріккен сөз.
Аз - кем – аралас буынды сөз, қос сөз.
У – ерекше дыбыс. Ол - бірде дауыссыз, бірде дауысты, бірде жуан, бірде жіңішке дауысты.
Мысалы: сұлу, тура (У дыбысы – жуан дыбысты дыбыс.)
куәлік, жүру (У дыбысы – жіңішке дыбысты дыбыс.)
жауын, қауын (У дыбысы – дауыссыз дыбыс.)
ә) Жаттығу жұмыстары
өркем жазу. Аа аАа Астана –асқақ қала. Айбат –ақылды бала.
а/ Оқулықпен жұмыс 1-жаттығу. Өлеңді оқушыларға іштей оқытып шығу.
Барлығына хормен оқытқызу; Қысқаша мазмұнын сұрау:
- Өлең не туралы?
- Мектепті неге анаға теңейді?
- Мектепте бала қалай өседі?
- Өз мектептерің туралы не айтасыңдар?
ә/ Өлеңнен жуан және жіңішке айтылып тұрған сөздерді табу. Жуан, жіңішке дыбыстарды атау.
б/ Тақтада жұмыс. 2-жаттығу. Әр сөзден жаңа сөз жасап тұрған дыбыстарды тауып, оларды құрастыру арқылы мақалды табу. Шыққан мақалды тақтаға жазу.
Оқу түбі - тоқу
Мақалдың мағынасын ашып, талдау;
Өзіндік жұмыс. 3-жаттығу. Өлеңді әдемілеп көшіріп жазып, бір дыбыстың өзгеруінен жасалған сөздердің астын сызу. (сор-зор, қор-бор)
4.Ой қорыту. Шығармашылық жұмыс
4-жаттығу.Суреттердегі заттардың аттарын жазып, оларға дыбыстық талдау жасау.
Ою-2буын, 2әріп, 3 дыбыс /о й+у/
Венн диаграммасы Дыбыс пен әріпті салыстыру
