Әдебиеттік оқу пәнінен сабақ жоспары

Астана қаласы № 63 мектеп-гимназия

Бастауыш сынып мұғалімі

Баймуканова Гульбаршин Киясовна

Пәні:Әдебиеттік оқудан ашық сабақ

Сабақтың тақырыбы: Малдың пайдасы

Сабақтың мақсаты:Төрт түлік туралы және сөздің мағынасы жайлы түсініктерін кеңейту

Сабақтың міндеті:

• Балаларға сөдің мағынасын ажырата білуге жағдай жасау,мәтінді түсініп оқуға дағдыландыру.

• Оқушылардың ойлауын,Сөздік қорларын молайту, оқуға деген қызығушылығын арттыру.

• Төрт түліктк қамқорлыққа алуға, еңбексүйгіштікке, көркем жазуға тәрбиелеу.

Көрнекті құралдар: интербелсенді тақтада слайд, төрт түлік жайында видео,қима қағаздар

Түрі: Ой қозғау,топпен  жұмыс, түсіндіру.

Әдісі: Сұрақ-жауап, СТО технологиясы

Пәнаралық байланыс: музыка, дүниетану, бейнелеу.

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың назарын сабаққа аударамын:

Пихологиялық дайындық,

Сабағымыз басталды.

Біздерге пайдалы,

Бәрін ұғып аламыз,

Білуге зер саламыз

Үй тапсырмасын тексеру: «Түйе», «Шұбат»

а.Мәтінді кезекпен оқу

ә.Сұрақ –жауап алу

- Түйенің кандай пайдасы бар?

-Оның сүтінен не жасалады?

-Шұбат неден жасалады?

-Бір өркешті түйе қалай аталады?

б. Түсінгендерін әңгімелеу

в.Үлкен өзіне қарсы мағыналы сөзді тап

Жаңа тақырып

1.Итербелсенді тақтадан сабақтын әр кезеңдері көрселіп тұрады:

«Жұлдызды сәт»бөлімі бойынша оқушылар төрт түлік жайында өз түсініктерін айтып ,жаңа сабақтың мазмұнын өздері ашады.

2. «Малдың пайдасы» Өлеңді мәнерлеп оқып беру,төрт түлік жайында әңгімелеу.

ТӨРТ ТҮЛІК – мал: түйе, жылқы, қой, сиыр. Қазақ төрт түліктің ішінде түйе малын байлық ретінде де, көлік ретінде де, азық ретінде де қатты қастерлеген. Сондай-ақ қой мен ешкі, сиыр малының да өзіне тән ерекше қасиеттері болатынын ұмытпаған.

Жылқы көшіп-қонуға төзімді әрі ыңғайлы, қысы-жазы жем-шөп тілемей жайылады.Оның азығы (жемі, шөбі) өзге малдан әлдеқайда асыл.Сол себепті де оның еті де,сүті де денсаулыққа шипалы екендігі ерте кезден – ақ белгілі. өлкесінде жылқы малы көп өсірілген. Қазақтың жылқымен қатар ұстаған малы – түйе.Қазақта «Түйелі бай қонады сортаңды алып» деп басталатын өлең бар. қонатын болған. Түйе-жүк көлігі.Көшпелілердің, солардың ішінде қазақтың, ғасырлар бойы көбінесе жүгін көтерген мал-түйе.Оның ішінде ең төзімдісі әрі мықтысы – жалғыз өркешті нар.қазақтың «Нар жолында жүк қалмайды»деуі содан.Түйе жолға да шыдамды.Оның жейтін ащыларының ішінде тұз да бар. Түйенің етін бұл түлікті бақпайтын ел ұнатпайды, ал бағытындары оған құмар.Түйенің түбіті мен шудасы қымбат саналады:түбіттен иіріп тоқыған киім ең жылы, ең төзімді болады;шудадан жіп, арқан еседі. Түйенің сүті де асыл. Одан ашытатын қышқылтым сусынды Батыс Қазақстанда «шұбат», Түркістан жағында «қымыран» деп атайды.Ғылымның дәлелдеуінше, шұбаттың дәрілік қасиеті қымыздан да артық саналады. Қой да көшпелі елдердің ерте заманнан малданған түлігінің бірі.Ол әрі киім, әрі тамақ.Киім дегенде, оның жүнінен гөрі ертедегі көшпелі халыққа терісі қымбат болған. Өйткені қыс, күз айларында жылы киім керек.Оған илеген қой терісінен тігілген ішік, тон, тұлыптан жылы киім табылмайды.Қазіргі кездегі «дубленка»аталатын сәнді тон да осы қой терісінен жасалады. Ал жүнінен неше түрлі асыл жүн маталар тоқылады.Ол үшін биязы жүнді қойлар өсіріледі.Қазақ қойының жүні киіз басуға, кілем тоқуға, байпақ, пима дайындауға жұмсалады.Негізінен қойдың азықтық және киімдік пайдасы жылқы мен түйе түліктерінен артық.Онымен бірге қой малы көшіп-қону кезінде ұзақ жол жүрістеріне шыдамды болып келеді.Жеп-шөпті онша талғамайды.Тіпті өсімдігі ащылы болып келетін құм мен шөлде де қойдың теріп жейтін азығы көп. Ешкі де сондай.Қой мен ешкі көне заманнан бері бірге жайылып, бірге жусап келеді.Қойды отты-сулы жерлерге ешкінің серкесі бастайды. Ешкі мен қойдың сүтінен ұйытқан айран да, қайнатқан құрт пен ірімшік те қазақтың сүйікті асы. Ешкінің түбітінен ең жақсы шәлі тоқылады,оның қылшығынан есілген жіп пен арқан жылқы қылынан соң ең берігі саналады. «Ангор ешкісі» деп аталатын асыл тұқымды ешкілердің жүні өте құнды. Мал шаруашылығындағы тағы бір түлік-сиыр.Ертедегі көшпелі қазақтар сиырды аз малданған.Өйткені сиыр малы қөшіп-қонудың талабына сай келмей, отырықшылыққа ауысқаннан кейін ғана көбейген... Сиыр малы айрықша бағуды тілемейді, өріске өзі кетіп,мезгілінде өзі қайтып келеді.Қыс айларында сиыр тек қорада ғана күтіледі.Сондықтан басқа малдарға қарағанда ол күтімді көбірек керек етеді.

3.Сергіту сәті: «Жануарлар әлемінде» әуен орындалып балалар құстардың қимылын көрсетеді.

4.Оқулықпен жұмыс:

а.Өлеңді кезекпен оқу; б. Қой сөзінің әр мағынасына сөйлем құра.Мысалы: Шаш – адамның шашы, шаш- затты шаш.

5. Дәптермен жұмыс:

189-жаттығу: Сөздің ұйқасын тап.

6.Топпен жұмыс:а.Қой,ешкі,жылқы сөздеріне дыбыстық талдау жасау

ә. «Төрт түліктен не аламыз?»слайд көрсете отырып,төрт түліктен алынатын тағам түрлері жайында 3 топтың оқушылары әңгімілеп береді.

7.«Қазақстан ауылына» саяхат:-Балалар кімнің ауылда тұрғысы келеді?

-Онда ауылға саяхатқа шығамыз,

Слайд-шоу арқылы балалар видеодан үй жануарларының калай дыбыстайтынын тамашалайды.

8. Қортынды: Түлік туралы не білдік?

9. Бағалау. Топ - топты бағалау, оқушы- оқушыны бағалау.

10. Үйге тапсырма: Өлеңді мәнерлеп оқып,әңгімелеу.