«Денсаулық-зор байлық»

Күні:26.11.21ж

Мұғалімнің есімі:Амангельді А.Е

СЫНЫП: 3 «Б »

Қатысқандар саны: 21

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Денсаулық-зор байлық»

Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)

Оқушыларды денсаулық сақтауға, тазалыққа, ұқыптылыққа, әдептілікке баулу, білімді, тәрбиелі, мейірімді, ұстамды, өзін-өзі тәрбиелей алатын жеке тұлға етіп қалыптастыруға тәрбиелеу. Өз денсаулықтарына жауапкершілікпен қарауға , шығармашылық қабілеттерін дамыту, сөйлеу шеберлігін жетілдіру.        

Басталуы

Мұғалім:  Адамның денсаулығы –қоғам байлығы. Әрбір адам өз    денсаулығының мықты болу жолдарын қарастыру керек. Дені сау, адамның көіңіл-күйі көтеріңкі болып еңбекке әрқашан құлшына кіріседі. Халқымыз дені саудың-жаны сау деп орынды айтқан. Отанымыздың келешегі,көркеюі. Балалар сіздердің қолдарыңызда. Сондықтан сендердің таңдауларың –салауаты өмір салтын  сақтау. Біздің өмірімізді жарық қылатын ,жан жағымызға тамаша сәулесін шашатын, өірдегі басты байлық не деп ойлайсындар? -Ең бірінші байлық- денсаулық екен -Ал денсаулық дегеніміз не? Оны қалай түсінесіңдер?7- сәуір –Дүниежүзілік денсаулық күні мерекесі. Бұл күні барлық халықтар осы айтулы мерекені атап өтеді.

Құрметті оқушылар «Денсаулық-зор байлық» деген тәрбие сағатымызды ашық деп жариялаймын.

Мұғалімі сыйы. Ұлықпан Хәкімнің өсиетіне назар аударайық. Денсаулықтың жақсы болуы дегеніміз — ұзақ өмір сүру. Біздің бәріміздің де ұзақ өмір сүргіміз келеді.Жетеліге жеті өсиет — аңыз. Ұлықпан Хәкім ерекше дарынды, зерек данышпан адам болған. Қандай кесел болмасын емдеп жазады екен. Күндердің күнінде сол Ұлықпан Хәкім қатты науқастанып, төсек тартып жатып қалады. Шәкірттері жиналып, емдеуге кіріседі. Ұлықпан оларға:— Қымбатты шәкірттерім, мені емдеп босқа әуре боп емдеп босқа әуре болмаңдар! Мен көз жұмғаннан соң қайғырмаңдар. Сендерге қалдарар жеті өсиетім бар. Сол өсиетке бой ұсыныңдар, өзгелерге де тарата жүріңдер,- депті.Балалар, осы 7 өсиетті орындау міндеттерің, сонда сендер еліміздің ішкі, сыртқы жауларынан қорғайтын дені сау, саналы, толыққанды адам болып өсесіңдер.Ұлықпан Хәкімнің 7 өсиеті:Біріншісі – ерте тұру. Екіншісі – орта тазалығын сақтау. Үшіншісі – дене шынықтыру. Төртіншісі – дене тазалығы. Бесіншісі – сергектік. Алтыншысы – артық тамақ ішпеу. Жетіншісі – көп ұйықтамау. Денсаулық дегеніміз-адам өміріндегі ең үлкен байлықтың бірі.Денсаулықтың арқасында адам еңбек етіп жетістікке жетеді және жақсы өмір сүреді.Денсаулықты сақтап,оны нығайту әрбір адамның өзіне байланысты.

Сабағымыз топтық жұмыс арқылы өтеді. Топқа бөлу.

Балалар, бүгінгі сабағымыз жарыс түрінде өтеді.

Қызығушылығын ояту

І-топ «Тазалық»

ІІ-топ Дәрігер тобы

ІІІ-топ «Спорт тобы»

Үйге тапсырма денсаулық туралы өлең жаттау.

Дарын:

Денсаулық- ол шаныққан

Барлық денең мүшесі

Денсаулық ол тыныққан

Жүйке тамыр жүйесі

Айдаржан:

Денсаулық –ол күлуің

Көңіл күйін жадырай

Денсаулық-ол жүруің

Ешбір жерің ауырмай

Аманжан:

Қара айнаға көресің                        Құрылысың бұл сырқы

Өзіңді адам денесін                         Көрінбейді жүрегің

Қол аяғың, басың бар                      Өкпе, миың, бүйрегің

Бұған кеуде қосылар                           Құрылысың бұл ішкі

 Інжу:

Сымбат-мүсін дегенің                  Иық жазып дұрыстап

Бітім көркің денеңнің                   Түзу отыр қисаймай

Сымбат жүру әдемі                     Бүкіреймей,шалқаймай

Дене қалпын тік ұстап                 Күш сап бас пен арқаға

Көтеріп сәл кеудені                    Жатып алма партаға

Таймас:

Жан сезімнің өзіңмін

Көңіл – күйің сезімнің

Денсаулыққа жағымды

Көңілді шат, қуаныш

Сезімді рахат, жұбаныш.

Нұрсұлтан:

Бүгін міне тамаша іс бастадық

Салауатты өмір салтын қолдаймыз

Жамандықтан жанымызды қорғаймыз.

Айназ:

Дені сауда жетерсің арманыңа

Жоспарлап алға қойған мақсатыңа

Денің сауда көресің бұл дүниенің

Бар қызық рахатын, жорығын  да.

Ахмад:

Шынықсаң шымыр боласың
Сауығып, айдай толасың
Спортты серік ете біл.
Салауатты сен боласың
Шымыр болу оңай ма?
Арман болған талайға.

Аят:

Жалқаулықты сүймейміз,

Тап-таза боп жүреміз.

Әрқашанда бірігіп,

Салауатты өмір сүреміз.

Амир:

Денсаулық ол шыныққан барлық денең мүшесі
Денсаулық ол тыныққан, жүйке тамыр жүйесі
Денсаулық ол – күлуің, көңіл - күйің жадырай
Денсаулық ол жүруің, ешбір жерің ауырмай.

Бекасыл.

Шығу үшін шымыр боп,

Шынығамыз шаршамай.

Бұлшық еттер шымыр боп

Аламыз сосын тыныс жай.

Нұрсәуле.

Денсаулық – зор байлық
Денсаулық – ол шынығу,
Күн сайын бір әдетпен.
Денсаулық – ол тынығу,
Айғай-шу мен әлектен.
Денсаулық – ол тоқ болу,
Пайдалы дәрумендермен.
Денсаулығың зор байлық
Күте білсең әдеппен.

Аружан.

Дені саудың – жаны сау
дейді халық мәтелі.
Сондықтан да балалар
Сақтайық осы мәнерді!

Мадияр.

Спорт сенің серігің-
Жанға дауа, қолға күш.
Сергітетін адамды-
Қимыл менен қозғалыс.

Спорт, спорт, спорт,
Денсаулыққа пайдалы.
Секірген әрі жүгірткен
Жаттықтырған адамды.
Хоккейменен волейбол
Допты теуіп қақпаға,
Ойнаймыз біз футбол.

Мансұр.

Шаңғы, коньки, шанамен
Биік таудан асамыз,
Бокс пенен күресте
Алтын, күміс алғанбыз.

топқа бөлеміз.

Ортасы

Сұрақ-жауап. Видео.

(Оқушылардың жауабы)

-Видео не туралы және кім туралы?

-Денсаулық туралы не айтылған екен?

Ал ауырған кезде, ауруды асқындырмау үшін не істеу керек?суықтан сақтанып, емделу керек.

-Адам бойындағы вирустарға қарсы тұратын, аурудан сақтайтын ол қандай қасиет?( иммунитет)

-Тер дегеніміз не? Және оның шыққаны жақсы әлде жаман ба? Тер дегеніміз денедегі ерекше бездерден бөлініп, тері арқылы сыртқа шығаратын ағза керексіз зат, оның шыққаны денсаулыққа пайдалы

Ал мүлде ауырмау үшін не істеу керек?

-Иммунитетті күшейту керек

-Адамның иммунитеті неғұрлым күшті болса, оның денсаулығы соғұрлым жақсы болады

- Балалар, деніміз сау және күшті болып өсуіміз үшін ол үшін күн тәртібін сақтау керек. Уақытымен ұйықтап, ұйқыдан тұрған соң төсек орнымызды жинап, жуынып таңғы жаттығу жасауды әдетке айналдырып, таза жүрсек, өз-өзімізді күте білсек, деніміз сау болады.

Постер қорғау.

Тазалық тобы.

Тісті күніне екі рет тазалауымыз керек .
2. Тамақтан кейін ауызды шаю керек.
3. Ыстық тамақтан соң суық нәрсе ішпеу керек.
4.Жаңғақты тіспен шақпау керек.
5.Дер кезінде тіс дәрігеріне көріну қажет.
6.Тәттіні көп жеуге болмайды.
7.Әркімнің өзінің жеке тіс щёткасы болуы керек.

а) 1. Жеке бас гигиенасын сақтау деп таза жүру, таңертең тұрып жаттығулар жасау, жүгіру, жуыну қажет. Тырнақты өсірмей уақытында алып тұру.

2. Мектепте де, үйде де тазалықты сақтауымыз қажет. Тісімізді жуып, қолымызды сабындап жуу, бөгде заттарды ұстамау қажет.

3. Жеміс-жидектерді жуып жеу, тамақты асықпай шайнап жеу, тамақ үстінде сөйлемеу.

4. Спортпен айналысып, таза жүру әрбір адам өз денесін шынықтырса, жуынып, таза жүрсе оны аурудан сақтайды.

5. Адам еңбекке қабілетті болып өссе дене құрылысы сымбатты болады. Үнемі таза жүрсе денене жаман жаралар шықпайды.

Дәрігерлер тобы. Біздің денсаулығымызға тағы бір қажетті нәрсе бұл – дәрумендер. Жеміс-жидектер мен көкөністерді өз қажетінше, көп жеу керек, өйткені олар – дәрумендер мен пайдалы заттарға бай. Олардың құрамындағы дәрумендер сіздердің бойларыңыздың өсуіне, ағзаларымыздың дұрыс дамуына және көздің көруінің жақсаруына көмектеседі.

«Әлемдегі ең пайдалы азықтар»   
Балық: Қартаюға қарсы ең жақсы азық ,миды және жүректі қорғайды. Рухани жағдайды реттеп, қан құрамындағы шекерді қалыпқа келтіреді.
Сүт: Витамин, минерал және пайдалы бактерияларға өте бай. 
Жаңғақтар.  Жүректің қызметін реттейді. Бір күн үшін 25 грамдық, бадам (миндаль), жаңғақ, жержаңғақ, орман жаңғағы жеткілікті.
Қызыл ет: Жайлауда жайылған малдың еті, яғни өңдеуден өтпеген қызыл еттер пайдалы. 
Жұмыртқа: Ең зиянсыз ас. Миды қорғайды және көз саулығын күшейтеді.
Көк шәй:  Ішектердің, тыныс жолдарының жұмысын реттейді. Салмақ реттелуін оңайлатады.
Алма – дәрілерден аспирин орнына жүреді. Сүйекті қуаттандыратын K витамині бар.
Шие – күніне 20 шие бір аспириннің әсерін береді. 
Пияз және сарымсақ – инфекцияларды жояды. Жүрек ауруы қаупін 20%-ға азайтады.
Айран, сүзбе, ірімшік – тістің саулығы үшін пайдалы, кальцийдің қоры
Қызылша – бүйректерге пайдалы, тұз мөлшерін реттейді. 
Банан – жүректің соғуын дұрыстайды, қан қысымын реттейді. 
Қауын – жарты қауын бір күндік С дәрумені қажеттілігін қамтамасыз етеді. Бүйректерге пайдалы. 

Спорт тобы.

Спорт  денсаулықты жақсартады. Спорттың барлық түрі денсаулыққа пайдалы. Спорт – денсаулық, қимыл, шыдамдылық, күш, ерік.Адам баласы спортпен денсаулығын жақсарту, өзін - өзі дамыту үшін шұғылданады . Спорттың көбірек қолданылатын түрлері: шаңғы тебу, футбол, волейбол, баскетбол, бокс, еркін күрес, жеңіл атлетика, ауыр атлетика, тейквондо, дзюдо, велоспорт, жүзу.

    Спорт  салауатты өмір салтын қалыптастырады. Бұл – күн тәртібін, дербес гигиенаны сақтау, дұрыс тамақтану, кеселді әдеттерден аулақ болу. Денсаулықты бұзып алуға болады, оны сатып алуға болмайды.

Денсаулыққа байланысты мақал-мәтелдер айтып жарысу.

1. Сұрап алған аурудың емі табылмас.

2. Көзің ауырса қолыңды тый, ішің ауырса аузыңды тый.

3. Бірінші байлық – денсаулық

Екінші байлық– ақ жаулық Үшінші байлық-он саулық

1. Тазалық – саулық негізі

Саулық – байлық негізі.

5. Жалқаулық — жаман ауру.

6. Денсаулықтың қадірін ауырғанда білерсің.
7. Таңертеңгі асты тастама, 

Кешкі асқа қарама. 

8. Жеңіл барып, ауыр қайт,
Аман барып, сау қайт.
9.Жарлының байлығы - денінің саулығы.
10. Бас аманда мал тәтті,
Бас ауырса, жан тәтті.
11. Дені саудың – жаны сау.

12. Ауру жайын баққан біледі,
Аңның жайын атқан біледі.

13. Шынықсаң шымыр боласың.

«Жарнама»(1-топ айранды жарнамалайды)

1-оқушы.Айран сүттен жасалады. Оның денсаулыққа пайдасы зор, себебі оның құрамындағы сүт-табиғи өнім. «Спрайт» сатып ішкенше, осы айранды сатып алып ішуіміз керек. Өзі арзан, өзі дәмді. Бұл-айран.Айран сүттен жасалады.Оның денсаулыққа пайдасы зор,себебі оның құрамындағы сүт-табиғи өнім. «Кока-кола» ішкенше,осы айранды үнемі ішуіміз керек.Өзі пайдалы, өзі дәмді.

(2-ші топ құртты жарнамалайды)2-оқушы. Құрт сиырдың сүтінен жасалады. Оның тіске көп пайдасы бар. Ол тісті қатайтады. «Орбит» сатып алғанща, осы құртты сатып алған тиімді. Газды сусынның құрамында консерванттар, бояғыш заттар болады, олар асқазанға жағымсыз әсер етеді. Газды сусында мөлшерден көп қант тіс құртының пайда болуына себепкер. Сусынның құрамында дәрумендер мен минералды заттар жоқ. Ал, көп балалар жақсы көретін сағыздың құрамында да қант көп, соның әсерінен іш ауруы, ішегінің тас болып қатып қалуы, абайсызда жұтып қоюуы өте қауіпті. Ал чипсидің құрамында бірнеше зиянды заттар бар, Бұл заттар жүйке жүйесіне улы әсер етеді.

(3 — топ сабынды жарнамалайды)3-оқушы.

Бұл — «Тазалық» деген сабын. Бұл сабын денедегі әртүрлі микроптарды жояды. Бетті, қолды шаңнан тазартады.

а) 1. Топ

1. Дене шынықтырудың маңызы қандай?

2. Спорттық ойынның қандай түрлерін білесіңдер?

3. Өзі тоймастың, көзі тоймас – дегенді қалай түсінесіңдер?

2. топ

1. Жеке бас тазалығы деген не?

2. Таза жүретін баланы қалай атайды? Оның достары не? (сабын, паста, сүлгі, су)

3.

ә) Денсаулықтың достары мен қастары.

«Шахмат тақтасы» әдісі.  Пайдалы, пайдасыз тағамдарды топтастыру .

1- топ                                                                   2-топ

Пайдалы                                                             Пайдасыз

Балық                                                                     Фанта

Айран                                                                     Қуырылған ет

Геркулес                                                                 Торт

Сәбіз                                                                       Шоколад

Пияз                                                                        Чипсы

Орамжапырық                                                        Кола

Алма

Алмұрт

Адамзат денсаулығын сақтаудың басты шарты – дұрыс тамақтану. Сондықтан тамақтануға ерекше көңіл бөлген жөн. Тамақ құрамының құндылығы басты назарда болғаны дұрыс. Тиімді, дұрыс тамақтану денсаулықты сақтауға, ағзаның қалыпты өсуі мен дамуына, жұмыс қабілетінің жоғарылауына және ағзаның қоршаған ортаның әртүрлі жағымсыз әсеріне қарсылығын күшейтуге ықпалын тигізеді.

Тамақтанудың ережелері:

1. Тағамның құрамында негізгі қоректік заттар (белок, көмірсу, май) болуы тиіс.

2. Тамақ рационында (дәрумендер, тағамдық талшықтар) болуы тиіс.

4. Тәулік бойы тамақтану тәртібін, мөлшерін сақтау.

5. Тағамдар санитарлық-гигиена талаптарына сәйкес болуы керек.

1. Тағамдарды толық және дұрыс шайнау

2. Майлы тамақтан тартыну

3. Өте тұщы және ащы тамақтан бас тарту

4. Ас ішерде асықпа

5. Ыстық тамақтан соң іле-шала суық тамақ ішкен зиян

6. Тәулігіне 4-5 рет тамақтану

7. Тамақ және піскен, жаңа дайындалған болу керек

8. Дастарқанаға тамақ ішкін келгенде ғана отыру керек

Балалар, енді жұмбақтар шешіп көрейік.
Дымқылдап күнде сен,
қолыңа сүйкесең.
Кетіп кір-ласың,
Тап-тазаболасың. (Сабын)

Шомылған баланы,
Аймалап алады.
Сүртеді қолын да,
Сүртеді жонын да. (Сүлгі)

Аузыжоқ, көзіжоқ,
Тіліжоқ, өзіжоқ.
Бірақ та тісі бар,
Басыңмен ісі бар. (Тарақ)

Бізедік, бізедік,
Отыз екі қыз едік.
қатар-қатар тізілдік,
Кезек-кезек үзілдік. (Тіс)

А) Ол судан қорқады, одан кір қорқады. (сабын)
Ә) Тіс тазартатын құралдар?(тіс щеткасы мен паста)
Б) Денені шынықтыратын, денсаулыққа әсері мол сабақ(дене тәрбиесі)

Суда жүзер кеме емес

Кемеден ол кем емес

Істегенін жөн істер

Жүрген жерін тегістер

( Үтік )

Тест сұрақтары. Imektep

Деніміз сау болу үшін қандай нәрселерге мән беруіміз керек:
» Ең әуелі денеміздің тазалығына мән беруіміз керек.
» Жүйелі түрде моншаға түсіп тұруымыз керек.
» Тырнақтарымызды жиі-жиі қысқартып, таза ұстауымыз керек.
» Тамақтан алдын және кейін қолымызды жууымыз керек.
» Тамақ ішіп болған соң және ұйықтар алдында тістерімізді тіс пастасымен жуу керек.
» Жүйелі түрде спортпен шұғылдану, мүмкіндігінше табиғи тағамдармен және үйлесімді қоректену керек.
» Ұйқымыздың жүйелі болуына мән беру керек. Ерте жатып,ерте тұру керек.
» Егетін (прививка) дәрілерді уақытында ектірту керек.
» Жеміс, көкөністерді жемес бұрын жақсылап жуу керек. Тағамдардың таза болуына аса мән беру керек. Беті ашық түрде сатылатын тамақтарды жемеу керек Терлеп тұрып су ішпеу керек.
» Ата-ананың рұқсатынсыз ешқандай дәрі қолданбау керек.

3 топқа бөліндік

Мадақтау.

ІІІ. Сергіту сәті.

-Әйгілі «Қаражорға» 

биін билейік.Би – қозғалыс. Қозғалыс – денсаулық. Денсаулық – зор байлық.

Аяқталуы

Қорытынды:— Оқушылар, осы сабағымызды қорытындылай келе, сендердің ойларыңды тыңдай отырып, « Денсаулық – зор байлық » екенін түсініп, оны бағалай біледі деп ойлаймын. Спортпен айналысып, тазалықты сақтап, жаман әдеттен аулақ болып, бір – бірімізге жақсы көңіл – күй, күлкі сыйлап, шаттық сыйлап жүре берейік. Жақсы, шынайы күлкі адамның өмірін ұзартады дейді. Сондықтан…Денің сау, ғұмыр жасың болар ұзақ,Ауруға төрт нәрсемен құрсақ тұзақ.Жылы сөз, жеңіл тамақ, жақсы әуен,Күлкідей бола алмайды бәрі бірақ.— Ал, ендеше, оқушылар, орнымыздан тұрып, шеңбер құрайық.

«Қолшатыр» әдісі.

-Күніміз ашық болсын,

Жеріміз кең болсын

Ауамыз таза болсын

Суымыз тұнық болсын

Гүліміз жақсы өссін

Слайдқа жазу