?дебиеттік о?у
Саба?ты? та?ырыбы: Батыр ата Бауыржан
Саба?ты? ма?саты:
- ?аза? хал?ыны? Отан ?ор?а?ан ?а?арман ?лдарыны? бірі, Ке?ес Ода?ыны? батыры Бауыржан Момыш?лыны? ?мір жолдары, ерлік к?ресі, хал?ыны? болаша?ы ?шін жаса?ан е?бегін таныстыру;
- О?ушыларды? танымын, ма?таныш сезімдерін, ой-?рісін дамыту;
- Жас ?рпа?ты ?з Отанын с?юге, тілін, ар-намысын ?ор?ау?а, ?олдау?а, адалды??а, еліні?, жеріні? патриоты болу?а т?рбиелеу.
К?рнекілігі:
Флипчарт, суреттер, на?ыл с?здер, бейне фильм,
Саба? т?рі: Танымды?-сырласу саба?ы
Саба? типі: Зерттеу саба?ы
?діс-т?сілдері: баяндау, т?сіндіру, с?ра?-жауап, ой ту?ызу, ?ызы?ушылы?ын ояту, зерттеу, іздену
?йымдастыру кезе?і:
М??алім: Міне, ?лы Отан со?ысыны? же?іспен ая?тал?анына биыл?ы жылы 65 жыл толма?шы. 9 мамыр-сол кездегі ке?ес хал?ыны? ерж?ректілігі мен т?зімділіктерін паш ететін, тарихта м??гілік ?алатын к?н. Б?л к?нді со?ысты? ал?ы шептерінде ?айсарлы?пен шай?ас ж?ргізіп, ерлікті? сан ?лгісін к?рсеткен ардагерлер тойлайды. Б?л мейрамды ?здеріні? тылда?ы ?ажырлы е?бегімен же?істі шы?да?ан, станокты? ?асынан, егін даласында, к?ні-т?ні мал ба?ып, тынымсыз ж?мыс істеген ж?мысшылар, ауыл адамдары тойлайды. Б?л мейрамды бізді? аяулы да да??ты ?йелдеріміз - ?здеріні? ?келерін, ерлерін, ?лдарын ж?не с?йіктілерін к?зінен жасы сор?алай ж?ріп т?зімділікпен к?ткен, оларды? орнын жо?татпа?ан аналар мен ж?байлар, ?алы?ды?тар мен ?ыздар тойлайды. Б?л мейрамды ?здеріні? ?келері мен а?алары ?анын т?гіп, жанын ?иып ба?ытты ?мірін ?амтамасыз еткен ?лы же?істі? ??рдастары тойлайды. ?лы Же?іс к?ні елі мен жері ?шін жанын пида еткен, ту?ан-туыс?андарына, жа?ын-жарандарына, ту?ан жеріне, ауылына оралмай ?ал?ан ?а?арман ерлерді б?кіл елі болып еске т?сіреді.
(1 мин. ?нсіздік)
М??алім: Б?гінгі бізді? саба?ымыз Же?істі? 70 жылды?ына ж?не аты а?ыз?а айнал?ан халы? батыры Бауыржан Момыш?лыны? ту?анына 105 жыл толуына арналады.
Аудио жазба ты?дау.
Кешіп ?тіп кешегі от-жалыннан,
Д?ниеге ерлігімен таныл?ан,
Ке? жауырынды, Тал?ардай тік иы?ты.
Б?рі кеуде, б?ркіт ?аба? Бауыржан.
?алтыра?ан атынан жау ордасы,
Панфиловты? жоры?та?ы жолдасы,
Да?? туын майданда?ы к?терген
Гвардия б?ліміні? ?олбасы.
?аза? хал?ыны? ?р т?л?аларыны? жал?асы, Отан ?ор?а?ан ?а?арман ?лдарыны? бірі – Ке?ес Ода?ыны? батыры, ?аза? хал?ыны? батыры Бауыржан Момыш?лы. ?аза?та: «А?ыл жастан, асыл тастан» деген на?ыл с?з бар. Бауыржан сия?ты хал?ыны? ?лдарына байланысты айтыл?ан с?з болар, сір?. Батырды? ?мір жолына к?з ж?гірте отырып, амалсыз осындай ой?а ?аласы?. Ол Жамбыл облысыны? Жуалы ауданына ?арасты К?лбастау ауылында ?арапайым отбасында д?ниеге келген. ?кесі – Момыш, шешесі – Р?зия. ?кесі жаны жомарт кісі бол?ан. Отбасыларында 4 ?ыздан кейін, ?кесі Момыш 50-ді е?серген ша?ында Бауыржан д?ниеге келіпті. Т?уіржан деген інісі бір жасында ?айтыс болып кеткен. ?кесінен аздап хат таны?ан Бауыржан к?рші Евгеньевка ауылында?ы орыс мектебінде 1 жыл о?ып, келесі жылы Жамбыл ?аласына келіп, Аса интернатында 3 жыл о?ып бастауыш мектепті т?м?мдады. 1921 жылы Шымкенттегі 7 жылды? мектеп-интернатына о?у?а т?седі. 1928 жылы оны бітірген со?, біраз жылдар мектепте м??алім болып ж?мыс істейді. Б?л сол кездегі е? бір абыройлы, беделді маманды?тарды? бірі. Сол кезді? ?зінде-а? е?бек?орлы?ымен, ?з ?ызметіне деген ынта жігерімен, дарынымен к?зге т?скен жас жігітке ауаткомны? хатшысы, милиция басты?ы сия?ты аса жауапты ?ызметтер сеніп тапсырыл?ан. Е?бек?ор, іскер азаматтарды? ?андай да болсын істен н?тиже шы?ара білетіні белгілі. Бауке? бойында?ы м?ндай ?асиеттерін ?скер ?атарынан орал?аннан кейінгі жылдары да к?рсетсе керек.
Бауке?ні? зайыбыны? аты Бибіжамал. ?лы Ба?ытжан ж?не ?ызы Шолпан.
М??алім: И?, со?ыс – адамзат ?міріні? ?лы трагедиясы. Со?ыс – адам жанын ?инайтын е? ауыр, е? ащы азап. Осы со?ыс?а Ке?ес Ода?ыны? миллионда?ан адамы ?атысты. Соларды? ішінде ?аза? хал?ыны? арасында аты а?ыз?а айнал?ан, батыр атамыз Бауыржан Момыш?лы да болды.
Сіздерге Бауыржан ата туралы ты? деректер жина?тап, мерей той?а ?з ?лестері?ізді ?осу тапсырыл?ан болатын
ІІ. «Мені? де айтарым бар» айдары бойынша о?ушыларды? 4 топ?а б?лініп, зерттеуі бойынша жина?та?ан м?ліметтерімен танысу
1-топ: Бауыржан Момыш?лы ?скер ?атарына 1932 жылы алыныпты. Б?дан ?рі ?арай ?мірі ?зіні? туа біткен ?асиеттерімен байланысты, я?ни ?скер саласында?ы ?ызметтерімен жал?асады. Я?ни ол 1936 жылы Ленинград финанс академиясы жанында?ы курсты т?мамдап, ?айтадан ?ызыл Армия ?атарына алынады. Онда ж?ріп взвод, рота командирі, полк штабы басты?ыны? к?мекшісі сия?ты басшылы? ?ызметтерді ат?арады. 1941 жылы ?аза? ?скери комиссариатыны? н?с?аушысы болады. ?лы Отан со?ысы басталысымен жерлесіміз генерал Панфиловпен бірге 316-ат?ыштар дивизиясын жаса?тап майдан?а аттанды. Онда Бауке? немістермен М?скеу т?бінде бол?ан ?рыстар?а ?атысып, ерлік істер жасады. ?йгілі 8-ші гвардиялы? дивизияны? батальон, полк командирі болып, со?ыс бітерді? алдында осы гвардияны бас?арады. Екі рет жауды? ?оршауынан аман-есен ?з ?арама?ында?ы ?скерін алып шы??ан. М?скеу т?бінде 27 рет с?тті шай?ас ж?ргізген. 207 рет ?рыс?а ?атысып, 5 рет ?лімні? ??рсауында ?ал?аны, 2 рет ?лімші болып жаралан?аны туралы «А?и?ат пен а?ыз» кітабында да жазыл?ан. Тап осы с?рапыл со?ыс жылдарында ол ?зіні? ас?ан ерлігімен, со?ыс ?неріні? ?ыр-сырын ме?герген білікті жауынгерлік ?асиетімен ерекшеленіп, ата?-да??ы а?ыз?а айнал?ан.
2-топ: 1955 жылы ?аруын ?алам?а айырбастап азаматты? ?мірге ауыс?анда ?деби шы?армаларымен де ?з биігіне к?терілді.
Со?ыстан кейін Ке?ес Армиясы Бас штабыны? Жо?ары ?скери академиясын бітіреді. ?скери педагогикалы? ж?мыспен айналысып, Ке?ес Армиясы ?скери академиясында саба? береді. 1956 жылы полковник ата?ымен отставка?а шы??ан Бауыржан біржола шы?армашылы? ж?мыспен айналысады. Ол ?аза? ж?не орыс тілдерінде бірдей жазып, ?з ?мірінде к?рген білгендерін ар?ау етеді. Оны? ?аламынан ту?ан ?мір шынды?ын ар?ау еткен тамаша романы мен ??гімелері, повестері ?алы? о?ушыны? іздеп о?итын шы?армаларына айналады. К?рнекті жазушыны? жазып ?алдыр?ан «Офицерді? к?нделігі»(1952), «Бір т?нні? тарихы»(1954), «Бізді? семья»(1956), «Москва ?шін шай?ас»(1959), «Жауынгерді? т?л?асы»(1958), «Майдан»(1961), «Майданда?ы кездесулер»(1962), «Генерал Панфилов»(1963), «Ел басына к?н туса»(1970), «?ш?ан ?я»(1975), «Адам ?айраты»(1981) т.б. кітаптары ?скери ?мірбаянды? жайттарды ар?ау етіп, патриотизмді, адалды?ты, ерлікті, бірлік пен туыс?анды?ты ту етті. Жауынгерлерді? сом т?л?асын бейнелей білді. Сонымен ?атар 37 д?птер к?нделік жаз?ан батыр бейбіт ?мірді? ?аруын ?алам етті. Осылайша ?аза? ?скери ?дебиетіні? негізі ?аланды.