Тақырыбы: Сұлтанмахмұт Торайғыровтың «Кедей» өлеңі Сабақтың мақсаты: Білімділік: өлеңдегі негізгі ойды, идеяны ұғындыра отырып, халықтың тұрмыс тіршілігі туралы түсінік беру. С. Торайғыров туралы білімдерін толықтыру; Дамытушылық: балаларға бағыт-бағдар беріп, ой-өрісін дамыта отырып, өздіктерінен қорытынды шығаруға, жұмыс істеуге машықтандыру; Тәрибелік мақсаты: өз халқының тарихын, бұрынғы әл-ауқатынан эмоция ала білуге, басқаның пікірін тыңдап, сыйлай білуге үйрету. Сабақтың көрнекілігі: С.Торайғыровтың суреті, кедей қазақ елінің кедейлер өміріне байланысты мазмұнды суреттер, сызбалар, мақал-мәтелдер.
І Ұйымдастыру бөлімі
Психологиялық дайындық
Жарқырайды күн бүгін,
Нұрын шашып біздерге.
Осы күндей жайдарлы,
Бастайық біз сабақты. ІI Үй тапсырмасын сұрау
I топ
Бейімбет Майлин өмірі мен шығармашылығы туралы әңгімелеу.
II топ
« Күлпаш» әңгімесінің I бөлімін әңгімелеу.
III топ
« Күлпаш» әңгімесінің II бөлімін сурет бойынша әңгімелеу.
Сұрақ-жауап 1. «Күлпаш» әңгімесіндегі ел басынан өткен оқиға қай кезеңде болған?
(1930-1932 жылдары. Осы жылы Қазақстан халқының саны алты миллиондай болса, соның екі миллионнан астамы аштықтан қырылған.) 2. Қали мен Күлпаш Мақтымның келгенін неге асыға күтеді?
( Мықтым жеуге азық әкеледі деп күтті.) 3. Әңгімедегі «Бәрі де шықпа, жаным, шықпа» деген сөзді қалай түсінесің?
(Осынау қиын кезде аштықтан өлгілері келмеді. Күлпаш, Қали, Мықтымның нәр татпағандарына үшінші күн болды.) 4. Мақтым мен Күлпаш неге жылады?
(Мықтымның дорбасы бос болғанға. Жерге азық әкелмегеніне) ІІI Ой қозғау
Жырлағаным – кедейдің жыры,
Сырлағаным – кедейдің сыры.
Сырым да бір, жырым да бір-
Мен дағы сол кедейдің бірі.
Бұл кімнің өлеңінен алынған үзінді?
Өлеңдегі қайталанып тұрған сөзді тап.
(Б. Майлин. Кедей сөз қайталанып тұр)
ІҮ Жаңа сабақ
Ендеше, бүгінгі сабақта С. Торайғыровтың «Кедей» өлеңімен танысамыз.
С. Торайғыров туралы білетінімізді ортаға салу.
Қазақ халқының ақыны, С.Торайғыров 1893 жылы Ақмола облысының Қызылту ауданында туған. Әкесі Әбубәкір осы жерде бай жездесінің малын баққан. Сұлтанмахмұт 2 жасқа келгенде анасы қайтыс болып, әкесі Павлодар облысына Баянауылға көшкен. Сұлтанмахмұтты 1908 жылы ең алғаш Әбдірахман молданың медресесіне оқуға берген, бірақ аяқтамай шығып кеткен. 1912 жылы Омбы, Троицк қалаларынан білім алады. Алғаш «Айқап» журналында істеген. Осы журналда қызмет еткен 2 жылда «Шәкірт ойы», «Оқудағы мақсат не?», «Анау-мынау», «Алаш ұраны», «Қамар сұлу» романдары жазылған. 1914 жылы туған еліне келіп, оқудың мәнін ұғындырып, мәдениетті үйреткен. Қараңғы қазақ көгіне Өрмелеп шығып күн болам. Қараңғылықтың көгіне Күн болмағанда кім болам? Міне, ақынның бар мұраты – қараңғылықтан құтқарар күн болу, тас түнекте жол көрсетер сәулелі жарық болу. Осындай мақсатта жазылған 1918 жылы туған елінде жүргенде «Кедей», «Адасқан өмір», «Ғайса кім?!» т.б өлеңдерін жазған.
Бүгін біз сабағымызда С. Торайғыровтың «Кедей» өлеңімен танысамыз.
«Кедей» сөзін қалай түсінесіңдер? (Топтастыру)
«Кедей» өлеңін мәнерлеп оқу.
Сұрақ- жауап. 1. Ақын өлеңін неліктен «Кедей» деп атаған? 2. Кедей деп кімдерді атаймыз?
3. Кедейдің ауыр тұрмысын қалай бейнелеген?
4. Өлеңнен қай кездегі халық тұрмысын білуге болады?
I топ. Бірінші шумаққа тақырып қою, тірек сөздерді табу, түсіндіру.
II топ. Екінші шумаққа тақырып қою, тірек сөздерді табу, түсіндіру.
III топ. Өлеңді қара сөзбен жазу.
ҮІІІ Дәптермен жұмыс. Шығармашылық сұрақ-тапсырма І топ. Қазір кедей адам жоқ. ІІ топ. Қазіргі кезде де кедей адамдар бар? ІІІ топ. Аштық, кедейлік мүлде болмас үшін не істеуге болады?
ІХ Сабақты бекіту
Сұрақ –жауап:
1. «Кедей» өлеңінен не түсіндік?
2. Қай кездерде жазылған өлең?
3. Қазақ елінің қазіргі жағдайы қалай?
4. С. Торайғыровтың арманы қазіргі таңда орындалды ма, қалай ойлайсыңдар?
5. Қазіргі кезде кедей болмау үшін не істеу қажет деп ойлайсыңдар?
Венн диаграммасы «Күлпаш», «Кедей»
Бес жолды өлең Кім? - Кедей Қандай?- Аянышты, жұпыны, Не істеді?- Қой бақты. Не үшін?- Күнін көру үшін. Жалпы ойды түйіндеу- Жоқшылық-түріндегі өлең шықты.
Мақал-мәтелдер
Білімдінің күні жарық,
Білімсіздің күні кәріп.
Бұл мақалдардың бүгінгі сабаққа байланысы бар ма, қалай ойлайсыңдар?
(Оқушы ойын тыңдау)
Х Оқушыларды бағалау /оқушы белсенділігін ескере отырып/ ХІ Үйге тапсырма • «Кедей» өлеңін жаттау • Тұрмыс-тіршілікке байланысты мақал-мәтелдер тауып, жазып келу
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Ашық сабақ Сұлтанмахмұт Торайғыров "Кедей»»
№3 Мәртөк орта мектебі
Ашық сабақ
Тақырыбы: Сұлтанмахмұт Торайғыров «Кедей»
Класы: 3 «А»
Өткізген: Оразбаева Ш.К.
2015-2016 оқу жылы
Тақырыбы: Сұланмахмұт Торайғыровтың «Кедей» өлеңі Сабақтың мақсаты: Білімділік: өлеңдегі негізгі ойды, идеяны ұғындыра отырып, халықтың тұрмыс тіршілігі туралы түсінік беру. С. Торайғыров туралы білімдерін толықтыру; Дамытушылық: балаларға бағыт-бағдар беріп, ой-өрісін дамыта отырып, өздіктерінен қорытынды шығаруға, жұмыс істеуге машықтандыру; Тәрибелік мақсаты: өз халқының тарихын, бұрынғы әл-ауқатынан эмоция ала білуге, басқаның пікірін тыңдап, сыйлай білуге үйрету. Сабақтың көрнекілігі: С.Торайғыровтың суреті, кедей қазақ елінің кедейлер өміріне байланысты мазмұнды суреттер, сызбалар, мақал-мәтелдер.
І Ұйымдастыру бөлімі
Психологиялық дайындық
Жарқырайды күн бүгін,
Нұрын шашып біздерге.
Осы күндей жайдарлы,
Бастайық біз сабақты. ІI Үй тапсырмасын сұрау
I топ
Бейімбет Майлин өмірі мен шығармашылығы туралы әңгімелеу.
II топ
« Күлпаш» әңгімесінің I бөлімін әңгімелеу.
III топ
« Күлпаш» әңгімесінің II бөлімін сурет бойынша әңгімелеу.
Сұрақ-жауап 1. «Күлпаш» әңгімесіндегі ел басынан өткен оқиға қай кезеңде болған?
(1930-1932 жылдары. Осы жылы Қазақстан халқының саны алты миллиондай болса, соның екі миллионнан астамы аштықтан қырылған.) 2. Қали мен Күлпаш Мақтымның келгенін неге асыға күтеді?
( Мықтым жеуге азық әкеледі деп күтті.) 3. Әңгімедегі «Бәрі де шықпа, жаным, шықпа» деген сөзді қалай түсінесің?
(Осынау қиын кезде аштықтан өлгілері келмеді. Күлпаш, Қали, Мықтымның нәр татпағандарына үшінші күн болды.) 4. Мақтым мен Күлпаш неге жылады?
(Мықтымның дорбасы бос болғанға. Жерге азық әкелмегеніне) ІІI Ой қозғау
Жырлағаным – кедейдің жыры,
Сырлағаным – кедейдің сыры.
Сырым да бір, жырым да бір-
Мен дағы сол кедейдің бірі.
Бұл кімнің өлеңінен алынған үзінді?
Өлеңдегі қайталанып тұрған сөзді тап.
(Б. Майлин. Кедей сөз қайталанып тұр)
ІҮ Жаңа сабақ
Ендеше, бүгінгі сабақта С. Торайғыровтың «Кедей» өлеңімен танысамыз.
С. Торайғыров туралы білетінімізді ортаға салу.
Қазақ халқының ақыны, С.Торайғыров 1893 жылы Ақмола облысының Қызылту ауданында туған. Әкесі Әбубәкір осы жерде бай жездесінің малын баққан. Сұлтанмахмұт 2 жасқа келгенде анасы қайтыс болып, әкесі Павлодар облысына Баянауылға көшкен. Сұлтанмахмұтты 1908 жылы ең алғаш Әбдірахман молданың медресесіне оқуға берген, бірақ аяқтамай шығып кеткен. 1912 жылы Омбы, Троицк қалаларынан білім алады. Алғаш «Айқап» журналында істеген. Осы журналда қызмет еткен 2 жылда «Шәкірт ойы», «Оқудағы мақсат не?», «Анау-мынау», «Алаш ұраны», «Қамар сұлу» романдары жазылған. 1914 жылы туған еліне келіп, оқудың мәнін ұғындырып, мәдениетті үйреткен. Қараңғы қазақ көгіне Өрмелеп шығып күн болам. Қараңғылықтың көгіне Күн болмағанда кім болам? Міне, ақынның бар мұраты – қараңғылықтан құтқарар күн болу, тас түнекте жол көрсетер сәулелі жарық болу. Осындай мақсатта жазылған 1918 жылы туған елінде жүргенде «Кедей», «Адасқан өмір», «Ғайса кім?!» т.б өлеңдерін жазған.
Бүгін біз сабағымызда С. Торайғыровтың «Кедей» өлеңімен танысамыз.
«Кедей» сөзін қалай түсінесіңдер? (Топтастыру)
«Кедей» өлеңін мәнерлеп оқу.
Сұрақ- жауап. 1. Ақын өлеңін неліктен «Кедей» деп атаған? 2. Кедей деп кімдерді атаймыз?
3. Кедейдің ауыр тұрмысын қалай бейнелеген?
4. Өлеңнен қай кездегі халық тұрмысын білуге болады?
I топ. Бірінші шумаққа тақырып қою, тірек сөздерді табу, түсіндіру.
II топ. Екінші шумаққа тақырып қою, тірек сөздерді табу, түсіндіру.
III топ. Өлеңді қара сөзбен жазу.
ҮІІІ Дәптермен жұмыс. Шығармашылық сұрақ-тапсырма І топ. Қазір кедей адам жоқ. ІІ топ. Қазіргі кезде де кедей адамдар бар? ІІІ топ. Аштық, кедейлік мүлде болмас үшін не істеуге болады?
ІХ Сабақты бекіту
Сұрақ –жауап:
1. «Кедей» өлеңінен не түсіндік?
2. Қай кездерде жазылған өлең?
3. Қазақ елінің қазіргі жағдайы қалай?
4. С. Торайғыровтың арманы қазіргі таңда орындалды ма, қалай ойлайсыңдар?
5. Қазіргі кезде кедей болмау үшін не істеу қажет деп ойлайсыңдар?
Венн диаграммасы «Күлпаш», «Кедей»
Бес жолды өлең Кім? - Кедей Қандай?- Аянышты, жұпыны, Не істеді?- Қой бақты. Не үшін?- Күнін көру үшін. Жалпы ойды түйіндеу- Жоқшылық-түріндегі өлең шықты.
Мақал-мәтелдер
Білімдінің күні жарық,
Білімсіздің күні кәріп.
Бұл мақалдардың бүгінгі сабаққа байланысы бар ма, қалай ойлайсыңдар?
(Оқушы ойын тыңдау)
Х Оқушыларды бағалау /оқушы белсенділігін ескере отырып/ ХІ Үйге тапсырма • «Кедей» өлеңін жаттау • Тұрмыс-тіршілікке байланысты мақал-мәтелдер тауып, жазып келу
