-Салеметсіңдер ме, балалар! -Бүгінгі сауат ашу сабағынан мен Танатарова Асем Бахыткерейқызы беремін. -Сабағымызды мына өлең жолдарынан бастаймыз. Мен айтамын сендер менің соңымнан қайталайсыңдар. Бір, екі, үш, Сынып іші тып – тыныш. Жалқаулықты тастаймыз, Сабақты біз бастаймыз. -Жарайсыңдар, балалар, отырыңыздар. Балалар біз бүгінгі сабағымызда өткен сабақты қайталап жаңа дыбыспен танысамыз. - Балалар бүгінгі біздің сабағымызға алыстан қонақ келеді. Оны жақсылап қарсы алайық. Қонақтың сендерге алып келе жатқан құнды базарлығы бар. Егер де сендер сабаққа жақсы қатысып, қонаққа көмектессеңдер, ол тез келетін болады. Мен қойған сұрақтарға дұрыс жауап беріп, тапсырмамды дұрыс әрі тез орындасаңдар, қонақтың атын айтып беремін. Ал ендеше үй тапсырмасын тексеруден бастайық. -Балалар, сендер өткен сабақта Ғ ғ дыбысымен таныстыңдар. - «Ғ» дыбысынан келетін қандай сөздерді білесіңдер? «Ғ» дыбысы дауысты ма дауыссыз ба? дыбысы ортасында келетін сөздер айтайықшы? «Ғ» дыбысы басыңда келетін сөздер айтайықшы? «Ғ»дан басталатын қандай адамның аттарын білесіңдер?. Сендер үй жұмысына жақсы дайындалған екенсіңдер - Балалар, менің тапсырмамды өте жақсы орындадыңдар. Енді, уәде бойынша, мен сендерге қонақтың суретін көрсетейін. - Бұл не балалар? -ара - кім араны көрді? -ара не жинайды? Кімді ара шағып алған? -Жарайсыңдар балалар, Ара сөзіндн қанша әріп бар? -Буынға бөлейікші? - а-ра. Қане, ара деген сөзде бізге таныс емес қандай дыбыс көріп тұрсыңдар?? -ара сөзінде «р» әрпі қайда тұр? Ортасында. Дұрыс айтасыңдар! Олай болса біз бүгін Р р дыбысы мен әрпімен танысамыз Ал ендеше қазір мен сендерге жұмбақ жасырамын: Жұмбақ шешу: Жататын жері үйшік Бұл жануар ........ (күшік) Күшік суретіне байланысты түсіндірме жұмысы жүргізіледі. - Күшік қайтеді? (күшік ырылдайды) - Ендеше, бәріміз хормен айтайық. - ыр, ыр, ыр - Созып айтуға келе ме? - Жоқ -Олай болса балалар «Р р» дыбысы дауысты дыбысқа жата ма, дауыссыз дыбысқа жата ма? -Дауысты, дауыссыз дыбыс екенін қалай ажыратамыз. -Ең алдымен дыбыс дегеніміз не? -Әріп дегеніміз не? -Ендеше барлығымыз хормен айтып «Р р» дыбысының қандай дыбыс екенін анықтайықшы. - Р-Р-Р (хормен айтқызу) -Р – қандай дыбыс деп ойлайсыңдар? - Р– дауыссыз дыбыс(б әрпін көк үйшікке салу). -Дұрыс айтасыңдар балалар, «Р р» дыбысы дауыссыз дыбыс, кедергіге ұшырап барып шығып тұр. (оқушылардан жеке-жеке сұрау) Жарайсыңдар балалар. - Балалар Ара бізге келе жатып оның алдынан Омарташы ағай шығыпты. Омарташы ағай араға былай депті: -«мен оқушылардың қалай оқитынын тексермей сені ешқайда жібермеймін» - депті.Ендеше балалар араға көмектесу үшін біз кітабымыздың 42 бетін ашып, бағандағы сөздерді оқуымыз керек. - Омарташы ағайдың тапсырмасын орындау үшін біз 3 топқа бөлінеміз . Мен әуелі оқып берем содан соң 3 топтың оқушыларынң қай бірі керемет оқитындарын қараймыз. Бағандағы сөздерді оқу. 1)Мен өзім оқимын. 2) Хормен оқу. 3)Мағынасын ашу. 4)Тізбектеп оқу. ра а ра та ра тар ар па ға а ға та ға нар ар на ара тар арпа ар тара нар арна ар Жарайсыңдар балалар. Біз оқып шықтық дегенмен Омарташы ағай араны жібермей жатыр. Өйткені ол біз оқыған сөздердің мағынасын түсінбей жатыр екен. (Сөздік жұмыс суреттерін көрсетіп шығу). Ара- бұл құрал. Суретін көрсету. Кімнің үйінде ара бар? Кім арам мен жұмыс жасап көрді? Ара- бұл жәндік. Бізге қонаққа келе жатыр. Ол бал жинайды. Омарташы ағайлар балын алып дүкендерге апарады. Аға- бұл бізден жасы үлкен ер кісіні біз аға дейміз. -Кімнің үйінде ағасы бар? Тара – балалар суретке барайықшы? Кімді көріп тұрмыз. Ол не істеді? -тарады. Таға- мынау таға. (суретін көрсету) Арпа- мынау арпа. Ол егістікте өседі. Арпадан біз нан аламыз. Арпаны көргендерің бар ма? Арпа сөзінде неше буын бар? Р р дыбысы қайда орналасқан? Нар- мынау нар. Ол түйенің бір түрі. Тар – суретке қарау. - Мынау қандай бөлме? - кең - Ал мынау қандай бөлме? Арна- арна дегеніміз өзендердің арнасын айтады. Суретпен көрсету. Бұлттарда сөздер жазылыпты. Сол сөздердің кейбір әріптері түсіп қалыпты. Соларды жазуымыз керек екен.
- Міне, Ара сендерге риза болып жатыр. Бұлттардан арылып біраз сергіп алды. Қане, қоянмен бірге бізде сергіп алайық. Сергіту сәті. Аяқтармен топ-топ-топ Ал қолменен хоп-хоп-хоп Бір оңға бір солға Айналайық кел мұнда « Ара мен бағдаршам». - Балалар, міне ара да мектепке жақындай бастады. Оны енді не тоқтатып тұр деп ойлайсыңдар? - Бағдаршам. Бағдаршам сөзінде Р р дыбысы бар ма? Буынға бөлейік? - Оның қандай көзі жанып тұр? - Қызыл. - Қызыл жанса, не істейміз? - Тоқтаймыз. -сары жанғанда не істейміз? - дайындаламыз. - Сары сөзінде Р р әрпі бар ма ? - Буынға бөлейікші? - Қай көзі жанғанда жүретін едік? - Жасыл. - Ендеше, жасыл көзін жандыру үшін Р р әрпін әдемілеп жазып шығайық. Көркем жазу
Дәптермен жұмыс. - Енді барлығың тақтаға назар аударыңдыр. Балалар мынау Р дыбысының баспа түрі ал мынау жазба түрі. Жазба түрдегі үлкен Р дыбысы2 элементтен тұрады.Ал енді мен жазып көрсетемін ал сендер мұқият қарап отырыңдар. Көмекші жолдың жоғарғы жағынан бір нүкте аламыз. Сол нүктемен жұмыс жолының төменгі сызығына дейін көлбеу сызық сызамыз. Жұмыс жолының төменгі сызығына жеткенде солға қарай имек жасаймыз. Енді бас киімін жасаймыз яғни 2 элементін жазамыз. Барлығымыз с әрпін білемізғой иә. Сол С с әрпі сияқты бірақ төсенге қарап тұрады. Көмекші жолдың ортасынан түкте алып жоғарыға қарай жарты дөңгелек сызамыз да, көмекші жолдың ортасына дейін сызамыз.Міне балалар Р р әрпінің жазбаша түрі. Ал енді барлығымыз ауада жазып көрейік. Қолымызға қаламдарымызды аламыз. 3саусақпен ұстаймыз. Сұқ саусағымыз қаламның үстінгі жағында,бас бармақпен сол жағынан, ал ортанғы саусақпен оң жағынан ұстап жазуға кірісеміз. Көмекші жолдың жоғарғы жағынан бір нүкте аламыз. Сол нүктемен жұмыс жолының төменгі сызығына дейін көлбеу сызық сызамыз. Жұмыс жолының төменгі сызығына жеткенде солға қарай имек жасаймыз. Енді бас киімін жасаймыз яғни 2 элементін жазамыз. Барлығымыз с әрпін білемізғой иә. Сол С с әрпі сияқты бірақ төсенге қарап тұрады. Көмекші жолдың ортасынан түкте алып жоғарыға қарай жарты дөңгелек сызамыз да, көмекші жолдың ортасына дейін сызамыз. Жазып болсаңыздар енді Р р дыбысының кіші әрпінің жазба түріне назар аударайық. Балалар Р әрпінің кіші р әрпі де 2 элементтен тұрады.Мен тақтада жазып көрсетемін ал сендер мұқият қарап отырңдар. Енді 2 элементін саламыз. Түзу сызықтың орта тұсынан бір нүкте алып г әрпіне ұқсатып имейтеміз жоғарғы сызыққа жеткенде төменгі сызққа дейін түзу сызық жүргізіп, аяғын оң жақа қарай имейтеміз.Ал енді барлығымыз ауада жазып көреміз. Қаламдарымзыды қолымызға алып, жұмыс жолының жоғарғы сызығынан бір нүкте алып, төменге қарай қиғаш түзу сызық жүргіземіз. Көмекші жолдың ортасына келгенде тоқтаймыз. Енді 2 элементін саламыз. Түзу сызықтың орта тұсынан бір нүкте алып г әрпіне ұқсатып имейтеміз жоғарғы сызыққа жеткенде төменгі сызққа дейін түзу сызық жүргізіп, аяғын оң жақа қарай имейтеміз. - Жарайсыңдар балалар. Ал енді барлығымыз дәптерімізге жазамыз. Түзу отырамыз, дәптерімізді қиғаш етіп қоямыз.Жазуға кірісеміз.Жазып болған соң қолымызды партаға қоып тыныш отырамыз. - Жарайсыңдар балалар. Сендер өте әдемі таза жазады екенсіңдер. Ара сендердің жазуларыңа қызығып отыр. Ара С әрпінің жазба түрін түсініп алды, бірақ ол дәптерімздің төменіндегі суреттерде не бейнеленгенін түсінбей жатыр екен. Қане барлығымыз Араға көмектесейік. Ол үшін барлығымыз тақтаға қараймыз. (тақтада плакат ілінеді) - балалар бұл не? Ара -Ара сөзінде неше дыбыс бар? -Сандық сөзінде 3 дыбыс бар. -Неше дауысты дыбыс бар? - 2 дауысты дыбыс бар. Дауысты дыбыстарды атаңдаршы? - а-а -Қандай әріп түсіп қалыпты. -Р Дәптерімізге жазамыз. Жарайсыңдар балалар. Бұл не балалар? -шар -Шар сөзінде Р дыбысы нешінші тұр. Түсіп қалған әріпті жазамыз. -Бұл не балалар? -Ара. Қандай әріп түсіп қалған? -Р р Дәптерімізге жазамыз. Бұл не балалар? - Радио. Р дыбысы нешінші тұр? Түсіп қалған әріпті жазамыз. -Жарайсыңдар, балалар.Ара Р р дыбысын таңбалауды бізбен бірге үйреніп алды. Сендерге рахмет айтып жатыр. Бағдаршам жасыл көзін жағып, Араның жүруіне рұқсат береді. Ара біздің мектебімізге таяп қалды. Міне көптен күткен қонағымыз да келіп жетті. - Оқушыларға балдың суретін тарату. - Әр балдың артында сөздер берілген. Сол сөздердің астында торкөздерді текшелермен бояу. Арна
Парта
Сабақты қорыту. -Жарайсыңдар, балалар. Сендер барлық тапсырмаларды дұрыс орындадыңдар. -ара бізге ризашылығын көрсетіп тұр. -Ал, сонымен, балалар бүгін біз қандай дыбыспен таныстық? -Р р дыбысы мен әрпі. -Иә. Дұрыс айтасыңдар. -Бізге қонаққа келген кім? -Р дыбысы қандай дыбыс? -Балалар, бүгін барлығын белсенді қатыстыңдар. -Сол үшін Ара сендерге сыйлық береді. -Үйге тапсырма: Р дыбысына байланысты кітапта берілген бағандағы сөздерді оқу.
|