Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей
Т?рбиеленушіліерді? негізгі ??зыреттілігін ойын технологиялары негізінде дамыту, баяндама, ашы? саба?, шы?армашылы? есеп, фото лагерь,?зіндік білім жетілдіру,ата-аналармен ж?мыс,математика ашы? саба?
Т?рбиеленушіліерді? негізгі ??зыреттілігін ойын технологиялары негізінде дамыту, баяндама, ашы? саба?, шы?армашылы? есеп, фото лагерь,?зіндік білім жетілдіру,ата-аналармен ж?мыс,математика ашы? саба?
2 «Ә» сынып Өткізілген күні: 18.09.2015 жыл
БАЯНДАМА
«Ата-аналардың бала тәрбиелеудегі жауапкершілігі туралы»
Ата-ананың мектептегі алатын орны. Қай елде, қай кезде болмасын, бала тәрбиесін ерекше дамытушы да, ілгері апарушы да-балалар, яғни бүгінгі ұрпақ-ертеңгі елдің болашағы.
Мен баяндамамның алғы сөзін шығыс ғұламасы Әл-Фарабидің сөзінен бастағым келеді: «Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім-адамзаттың хас жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі» делінген. Осыған байланысты мектебімізде баланы өмірге бейімдеуде мектеп, мұғалім және ата-ананың орны бөлек.
Мақсаты: Мектеп, ата-ана, ұстаз болып бірігіп, сапалы білімді, саналы тәрбиелі, салауатты ұрпақ тәрбиелеу.
Сынып жетекшінің міндеті:
Ата-аналармен тығыз байланыста болу;
Оқушыларды, ата-аналарды сыныптық және қоғамдық ұжымдардың іс-шараларына тарту;
3. Әр оқушының жеке басының қасиетін, психологиялық ерекшелігін, жан-жақты бақылап, зерттеу, олардың кәсіптік бағдарлығын, әрі өмірлік көзқарасын қалыптастыру, қабілетін және танымдық қасиетін дамыту;
4. Тақырыптық ата-аналар жиналысын өткізу;
5. Ата-аналар комитетімен кездесу;
6. Оқушылардың құқықтарын және әлеуметтік жағдайын қорғауға көмек көрсету;
7. Өз сыныбында сабаққа қатысып отыру және пән мұғалімдерімен жұмыс;
8. Сыныпта болған төтенше жағдайларды дереу мектеп әкімшілігіне хабарлау.
Ата-ананың міндеті:
1. Балаңыздың сынып жетекшісімен тығыз байланыста болуы;
2. Сабақтан келген балаңың күнделікті күнделігін тексеріп, көмек көрсету;
3. Мектепішілік ата-аналар жиналысына қатысу;
4. Сыныптың ата-аналар комитетінің төрайымымен байланыста болу;
5. Балаңыздың мектептегі жағдайын жасау барысында өз еркінізбең оқу-тәрбие іс-шараларына қаржылық көмек көрсету;
6. Мектептегі ашық есік күні балаңыздың сабағына қатысу;
Ата-аналармен жүргізілетін жұмыс неғұрлым тиімді болуы үшін олармен байланыстың әрқилы түрлерін қолдану қажет. Кейбір сынып жетекшілері тоқсанның аяғында үлгерім қорытындылары туралы ата-аналар жиналыстарын өткізуімен және оқуға үлгермеуші немесе тәртіпсіз балалардың ата-аналарын барлық уақытта бірдей келісіп әрекет жасамауы мүмкін.
Бұдан басқа сыныпта, мектепте болатын кез-келген жұмыстарға мектепішілік іс-шараларға, сынып жетекшілердің ең бірінші қолдап, демеу көрсететін-сынып оқушыларының ата-аналары. Осыған байланысты сынып жетекші ең бірінші сынып ата-аналар төрайымымен және сынып ата-аналарымен тығыз байланыста болуы керек. Кез келген мәселенің жауабы ата-аналармен шешімін табуға тиісті. Осы жоспарды барлық сынып жетекшілері бұл мәселені бірлесіп дұрыс жолға қоя білсе, көптеген жұмыстарымыздан жеңілдіктер байқалар еді. Осыған байланысты көптеген ата-аналар сынып жетекшінің ай сайын өткізетін ата-аналар жиналысына келмей де жатады, оқушыныңыздың ата-анасымен қалай байланыс жасау керектігі жайлы шешілетін көптеген жолдары бар.
1. Оқушының жанұясына барып тұру.
Бұл-ата-аналармен жеке жұмыс істеудің неғұрлым кең тараған және тиімді түрі. Жанұяға барғанда сынып жетекшісі өз оқушысының үйдегі өмірімен, тұрмыс жағдайымен танысады. Ата-аналарымен және жанұяның басқа мүшелерімен әңгімелескенде ,сынып жетекшісі оқушының мінезі, қызығуы мен икемділігі туралы ата-аналарына, үлкендер мен кішілерге қарым-қатынасы туралы мағлұматтар алады.
Ата-аналарын мектепке тек баласы тәртіп бұзғанда немесе жаман оқи бастағанда ғана шақырмау керек. Кейде оқушы өзін жаман ұстамайды, жақсы оқиды, бірақ сынып жетекшісі оның сыныптан тыс оқуын ұйымдастыру, оны қандай да бір қоғамдық пайдалы жұмысқа қатыстыру, оның белгілі бір саладағы дарынын дамытуға қажетті жағдайлар жасау туралы да ата-аналармен келісіп алуы керек.
Ата-аналар мектеп мұғалімдерімен кездесіп отыру пайдалы ғана емес, қажет те. Ол кездесулер мектеп пен жанұя арасында тығыз байланыс орнатуға, оқушылардың оқуы мен тәртібінде кемшіліктерді болдырмауы үшін дер кезінде шара қолдануға мүмкіндік береді.
1. Ата-аналармен хат алмасу.
Кейбір сынып жетекшілері жанұямен байланыста ата-аналармен хат жазысып тұру түрін қолданады.
Хат арқылы мектеп оқушысының үлгерімі мен тәртібі туралы хабарлап тұрады.
Кейде хат жазғанда ата-аналардан жанұя тәрбиесіндегі қиындықтар туралы сұрауға, бала тәрбиесі жөнінде олар қандай әдебиеттер оқитынын біліп, ол жөнінде тиісті жаңа кітаптар ұсынуға болады.
Ата-аналармен хат жазысуға оқушының күнделік дәптері пайдаланылады. Сынып жетекшілері онда оқушысының оқуға, қоғамдық жұмысқа қатысты тәртібі туралы қысқаша жазып отырады.
2. Сыныптық ата-аналар жиналысы.
Бұл-сынып жетекшісінің жанұямен байланысының аса-маңызды бір түрі.
Сыныптағы оқу-тәрбие жұмысының жайымен және міндеттерімен ата-аналарды таныстырып отыру үшін мұндай оқу жылының басында және әрбір тоқсанның аяғында өткізіледі.
Олардың мақсаты ата-аналарды нақтылы педагогикалық біліммен қаруландырып, жанұяда бала тәрбиелеудің алдыңғы қатарлы тәжірибесімен таныстырып отыру болып табылады. Біз, сынып жетекшілері ең бірінші өзіміздің жетекшілік етіп отырған сыныбымыздың ата-аналарына арналған педагогикалық білімдерді насихаттау үшін әңгімелер мен лекциялар өткізуіміз керек.
Олардың мазмұны ата-аналардың талаптарына, оқу-тәрбие жұмыстарының нақтылы міндеттеріне байланысты болады.
Әңгімелер мен лекциялар жүйелі түрде белгілі бағдарлама бойынша өткізіліп отырса ғана көздеген мақсатына жете алады. Мысалы: «Ата-аналардың бала тәрбиелеудегі жауапкершілігі туралы», «Балаларды ұқыптылыққа үйрету», «Үлкендерді сыйлауға үйрету», «Баланың мінез-құлығын тәрбиелеу туралы», «Сыныптан тыс оқуға қалай басшылық жасау керек» т.б.
Бала өнегелі болса, сөз жоқ, ол көрікті болады. Сіз, құрметті ата-ана, ұлыңыздың немесе қызыңыздың мектепте нашар оқығанын қаламайтыныңыз белгілі. Кейде, немесе, күнде балаңыз «2» деген нашар баға алса, онда оған ренжисіз, сөгесіз, тіпті тілдеп те жібересіз.
Сондай кезде баламен ұрыс-керіс тудырмай-ақ түсінісіп, жөн сілтеуге бола ма? Әрине, болады.
Ендеше психологиялық-педагогикалық тұрғыдан берілетін төмендегі 14 кеңеске құлақ түріңіз:
1. Таңертен (не түсте) сабаққа барарында баланы жайлап қана оятыңыз. Сіздің биязы үніңіз бен күлкіңіз-ақ ұйқысын ашуы тиіс. Кешегі бір теріс қылықтарын айтып, басқа түкке тұрмайтын нәрсеге жүйкесін жұқартпаңыз.
Тамағын ішпей жатып ұрыс-керіс ұйымдастырмаңыз.
2. Егер балаңыз сабақтан кешігетіндей болып жатса, онда «Бол да болдың!» астына алып айғайламаңыз. Оны ертерек оятпаған өзіңіз кінәлісіз.
3. Баланы сабаққа (әсіресе таңертен) ашқұрсақ жібермеңіз;
4. «Бұзық болма!», «Қисалаңдамай тыныш жүр!», «Бүгін 2 алсаң құртамын!» деген ескертулерді жиі айта бермеңіз. Керісінше, оған жылу сыйлап, жақсы баға алып келуіне тілектестік білдіріңіз;
5. Есіктен кірмей жатып, «Бүгін қандай баға алдың?» деп бас салып балыңызды сұрақтың астына алмаңыз. Мектептен келген балаңызды көңілді қарсы алыңыз, оның сабақтан шаршап келгенін ескеріңіз.
Егер бала әлденеге ренжіп келсе, бірдеңені айтпақшы болса, «сені тындауға уақытым жоқ» демей, арнайы көңіл бөліп, мұқият тыңдаңыз;
6. Бала бірдеңеге ашуланып жүрсе, үндемеңіз. Сабасына түскен соң, ол болған жайды өзі-ақ айтады;
7. Бала бірдеңеге қылығы үшін мұғалім сізді шақыртып алса, өзара әңгімеге баланы қатыстырмаңыз;
8. Мектептен келе сала баланы отырғызып қойып сабаққа дайындалтпаңыз. Олар да 2-3 сағат ойнап, демалған жөн, түсте ұйықтап тынықсын. Бесін мезгілі-сабаққа әзірленудің сәтті кезі.
9. Бір мезгілдіе барлық сабаққа әзірлену талап етпеңіз. Әр сабаққа әзірленген кезде үзіліс жасау дұрыс;
10.Сабаққа әзірленіп жатқан баланың желкесінен төніп тұрмаңыз. Дөрекі сөйлемеңіз. Одан да көмектесіп, бірлесіп дайындалыңыз.
11.«Егер, сен, осы сабақты орындамасаң!» деп басталатын тәртіпке шақыру баланың жүйкесіне әсер етеді. Одан да өзіңіз кірісіп, жайлап жетектеп отырыңыз.
12.Күнде жарты сағат ештеңеге алаңдамай балаларыңызбен емін-еркін, жақын тартып әңгімелесіп тұрыңыз.
13.Балаңыздың көңіл-күйі нашар болса, онда бірден назар аударыңыз. Ол сабақтан зорығуы мүмкін.
14.Егер балаңы айтқаныңызды тыңдамайтын болса, онда ұстазымен, психолог маманымен, дәрігермен кеңесіңіз.
Халық даналығында:
«Баланы 5-ке дейін патшаңдай көтер,
15-ке дейін құлыңдай жұмса,
15-тен кейін досыңдай сыйла,» - деген керемет ұлағатты нақыл бар. Соны әрдайым басшылыққа алыңыз.
Бала бойындағы жағымсыз мінез-құлықтар үнемі есепке алынса;
Ата-ана мен мұғалім бірлікте болып, баланың жақсы, жағымды істерін ылғи марапаттау қажет.
Қоршаған ортадағы теріс әрекеттерден үнемі сақтандырып отырса, мұғалім мен ата-ана әрқашан сергектік, шыдамдылық танытып, жан жылуын беріп, шеберлік көрсете білсе, онда балаларымыз өзімшіл болмай, қиындықтан қашпай, міндетті мен парызын орындайтын ұрпақ болары анық.
Ата-аналар кодексінде:
-Ата-ана ерекше жағдайда ғана емес, тәрбиемен ұдайы айналысуға міндетті;
-Баланы тәрбиелеу үшін ата-ана өзіміз тәрбиелі болуымыз керек. Тәрбие беру-ақыл айту емес;
-Баланы жақсы көргендізінізді мейірімді, жылы сөзбен жеткізіп отырыңыз;
-Мектептегі жағдайды жақсарту мақсатында ұсыныстар айтуға құқыңыз бар.
-Қателігін түсіне білетін,
Дұрыс жүріп, күтіне білетін, Үлкенді сыйлап, кішіні сүйетін,
Білімді жинап, дүниені шолатындай, - балаларыңыз, үлкен азамат болып өссің! Сөз соңын ұлы ұстаз Макаренконың: "Баламен шындап сөйлесу үшін орын мен уақытты таңдай біліңіз.
Кіре берістегі, жол-жөнекей айтылған сөз бала көңілінде керекті із қалдырмайды деген", - парасатты ойымен түйіндегенді жөн көрдім.
Ата-аналарға арналған этикалық кодекс:
1. Мектеп білім ошағы екенін есте ұстаңыз.
2. Мұғалімнің қоғамдағы рөлін бағалаңыз,қолдау көрсетіңіз.
3. Бала тәрбиесі тек мұғалімнің ісі емес,ортақ іс екенін ұмытпаңыз.
4. Мектеп туралы,мектепте болған жағдай туралы анық-қанығына көз жеткізбей тұрып ,бөгде орындарға таратпаңыз.
5. Мектеп – балаңыздың екінші үйі екенін түсінсеңіз,өзіңізді де сол үйдің мүшесімін деп есептеңіз.
6. Мектепішілік және сыныптағы ата-аналар жиналысынан қалыс алмаңыз.
7. Өз балаңыздың мектептен тыс уақыттағы өміріне аса үлкен жауапкершілікпен қараңыз.
8. Балаңыз сапалы білім алсын десеңіз оған мектепке қажетті құрал-жабдықтарын уақытылы әперіңіз.
9. Балаңыздың денсаулығы мен жеке басының тазалығына және киіміне жауапты қараңыз.
10. Өз уақытымен балаңыздың оқу процесін,күнделігін,дәптерін қадағалап отырыңыз.
11. Егер мектепке сабақ уақытында келсеңіз, сынып жетекшісін немесе балаңызды арнайы күту орнында күтіңіз.
12. Өз мүмкіндігіңізге қарай мектепте өтілетін, қала көлемінде өтілетін мерекелік шараларға,байқауларға қатысыңыз.
13. Өз еріктерімен әрбір ата-ана мектепке ұйымдастырушылық,ақпараттық және материалдық көмек көрсете алады.
14.Мектеп ішінде, сыныпта бола қалған қиын мәселелі жағдайларда оны мынадай тәртіппен шешуге тырысыңыз:
2 «Ә» сынып Өткізілген күні: 05..10.2015 жыл
Тақырыбы: Баланы тәрбиелеудегі ата - ана рөлі
Мақсаты: Елінің ертеңі болар, білімді де саналы ұрпақты тәрбиелеу.
Тәуелсіздіктің алтын тәжін киіп, тіліміз мемлекеттік мәртебе алғалы халқымыз еңсесін көтере бастады, ал еңсесін көтерген елге алдымен сапалы оқу - білім керек.
Болашақ тізгінін ұстар, елінің ертеңі болар, халқының үмітін ақтай білетін дені сау, білімді де саналы жас ұрпақты өсіру талабынан туындап отыр. Осы ұлы мақсаттарға жету жолында киелі де қасиетті екі түсінік бар.
Бірі, баланың бастапқы тәрбие мектебі алтын бесік - отбасы болса, екіншісі, алтын ұя мектеп. Бұл екі ортаның да мақсаты – мүддесі ортақ. Отбасы, ата - ана адамды дүниеге әкеліп, қалыптастырып, дамытып жетілдірсе, адам бойындағы бар игі қасиет мектеп қабырғасында қаланады. Бұл киелі жерде қызмет ететін мұғалім мен ата - анаға жауапкершіліктің үлкен жүгі артылған.
Ұлы Абай атамыз «Адамның адамшылығы - ақыл, ғылым, жақсы ата, жақсы ана, жақсы құрбы, жақсы ұстаздан болады» деп көрегендікпен ой түйген. Бала өміріне қажетті тәлім - тәрбиенің іргетасы ата - ана арқылы отбасында қаланады. Дана халқымыз «Ұяда не көрсең, ұшқанда соңы ілерсің» демекші, ата - ананың әрбір іс - әрекеті балаға үлкен сабақ. Бала – ата ананың адамгершілік өмірінің айнасы. Ата - ананың киім кию, сөйлеу мәдениетінің жоғары болуы, өзгеге деген ілтипаты, үй ішіндегі тазалық пен тәртіп, сыпай мінез, мейірімділік, төзімділік, балаға деген сүйіспеншілік тәрбие барысында оң нәтижесін берері анық.
Тәрбиенің ең алғашқы бастамасын бала жанұяда алады. Жанұя - әр бала үшін алтын бесік.
Жаста берген тәрбие жас шыбықты игендей
↓
Бала, Отбасы, Мектеп
Талап, Намыс, Арман
Бала нені білсе жастан, ұядан
Өле - өлгенше соны таныр қиядан
«Өнеге күші өлшеусіз» деген. Отбасында әдемі таным, түсінік қалай қалыптасса, адамның бойында қалатын сол қасиет. Отбасы баланың азамат болып өсуінің негізі болып табылады. Қазіргі отбасының басты қызметі мен міндетіне тоқталайын:
Басты қызметі:
♦ Тәрбиелік
♦ Рухани адамгершілік
♦ Танымдық - білімділік
♦ Тұрмыстық
♦ Еңбек
♦ Тұлғаның өзіндік тәжірибесіне ынталандыру
♦ Қорғау
Басты міндеті:
♦ Бала денсаулығына қамқорлық жасау
♦ Оқуына көмек көрсету
♦ Мамандық алуына көмектесу
♦ Тұлғаның әлеуметтенуіне көмектесу
♦ Ізгі эмоционалды - адамгершілік қатынас тәжірибесін қалыптастыру
♦ Қызығушылығы, қабілетті, бейімділігі мен шығармашылығын қалыптастыру
Демек балаларға үлгі көрсете отырып, оқытып, тәрбиелеуіміз керек. Егер ертеңгі болашағымыз жарқын болсын десек «жаста берген тәрбие, жас шыбықты игендей» деген ата тәрбиесі «Балаға үміт арту - әкенің парызы, ақтау баланың қарызы» деген мақал осыған байланысты туған. Әрбір ата - ана баланың асыл азамат болып өскенін қалайды, бұл үшін қолынан келгеннің бәрін істейді.
Бала тәрбиесінде мына тұжырымды ұстансақ ісіміз өз нәтижесін бере алады.
● Бала мектеп үшін, мектеп бала үшін жұмыс істейді
● Баға құнды емес, бала құнды
● Ұстаз қызметінің мақсаты өз пәнін жақсы үйретуден гөрі, тереңіректе, ол - адамды қалыптастырушы адам
● Бала тағдырына ойланып қара, сабаққа келмесе себебін біл, тентек болса, себебіне үңіл
● Балаңыздың ықыласын оят, қолынан іс келетініне сендір
Балалар ел болашағы, сондықтан да баланың кішкене кезінен патриоттық сезімін тудырып әрдайым баламен ақылдасып, өзіне ерік беріп отырған жөн. Сонда бала өзіне сенімді, тапқыр азамат болып өседі.
Адамгершілік адам бойындағы ең асыл қасиеттің бірі. Ол қасиет адамды мейірімділікке, Отанын, елін, отбасын сүюге үйретеді. Егер адамда адамгершілік қасиет болмаса, ол адам өз-өзін сыйламайды.
Қазақта мақал бар:«Әдепті бала ата-анасын мақтатар,әдепсіз бала ата-анасын қақсатар.»
бұл мақалдың мән мағанасы үлкенді құрметтеуге, сыйлауға әдепті болуға үйретеді.
Өзіңді және өзгені сыйлау білу адамгершілікке жатады. Әдет-ғұрпымызды, салт-дәстүрімізді сақтай отырып, Отанын, жерін сүйетін, бауырмал, жолдастыққа адал, ата-анасын құрметтейтін жеке тұлға тәрбиелеу өзектілігі туып отыр.
«Жаста білген, басқа сіңген тәлімің, өзің өлмей сүйегінен қала алмас», деп классик жазушы І. Жансүгіров айқандай балалық шақтан бойына орныққан, ана сүтімен даритын ұлттық сезім нышандары, сөз өнері оның болашақ шамшырағына айналып, рухани байлығын кеңейтеді. Оны туған елге, жерге, халқына сүйіспеншілікке, патриоттық сезімге баулап, жан-жақты жетілген азамат етіп тәрбиелеп өсіру – бүгінгі таңдағы аса жауапты міндеттердің бірі. «Жұмыла көтерген жүк жеңіл» демекші бала тәрбиелеудегі осындай міндеттерді іске асырушылар – мектепке дейінгі мекемелер мен отбасы. Осы екі арнада жүргізілетін тәлім-тәрбие сабақтаса, ұштаса өткізілгенде ғана көздеген мақсат нәтижелі болары өзсіз. Бүгінгі жаңа қоғам мүддесіне лайықты, жан-жақты жетілген, бойында ұлттық сана, ұлттық психология қалыптасқан ертеңгі қоғам иегері боларлық парасатты азамат тәрбиелеп өсіру – отбасының балабақшаның, барша халықтың міндеті.
Қазақстан тәуелсіздік алғаннан бері білім беру саласында ғылымның дамуында, саясатта, мәдениетте, жалпы қоғамда көптеген өзгерістер болды.
Педагогтардың міндеті – оқытудағы жаңа көзқарасқа басты назар аудару: бала тұлғасының даралығын мойындау. Тағы бір міндеттерінің бірі – адамды үйлесімді дамыту. Білім беруге жаңа ықпал – адамгершілік – рухани білім беру. Баланың қабілетін ашу қажет, себебі ол өзіне жол таба білетін, өз күшіне өз тағдырына сенетін болу қажет!
Тəрбие əдістері –бұл тəрбие көздеген мақсатқа жетудің жолдары, тəсілдері. Мектеп тəжірибесіне орай əдістердің жəне бір анықтамасы – қажетті сапаларды қалыптастыру мақсатымен тəрбиеленушілердің санасына, еркіне, сезіміне жəне қылық-əрекетіне ықпал жасау тəсілдері.
Əдістер түрі сан-алуан да шексіз көп. Ал оның нақты көрінуі өз шəкірттерінің білімдік күш-қуаты мен жалпы мүмкіндіктерін жете танып, оларды өтілетін материал сипатына байланыстырып жəне басқа да көп оқу жағдаяттарын зерделі саралай білген педагог əрекетіне тəуелді. Қай тұлға, қанша тұлға араласса, əдіс формасы да сондай əрі сонша – бұл заңдылық.
Тəрбие əдісі- көп өлшемді құбылыс, оның жүйелесуіне негіз болар белгілер сан-алуан. Солар арасында аса танымал болғандарын атап өтейік. Сипаты бойынша əдістер – сендіру, жаттықтыру, мадақтау жəне жазалау.
Тəрбие процесінің жалпы құрылымынан байқағанымыздай, дұрыс ұйымдастырылған тəрбиенің бірінші сатысы - оқушылардың өздерінде қалыптасуы қажет əрекет-қылық нормалары мен ережелерін білу (түсіну).
Əдептілік əңгіме тиімділігі келесі шарттарға байланысты:
- əңгіме оқушылардың əлеуметтік тəжірибесіне сəйкес болу қажет. Ол – қысқа, түсінікті, балалар толғаныстарына орай;
- əңгіме көрнекілік əдісін бірге қолдану арқылы жүргізіледі (көркемөнер туындылары, көркем фотосуреттер, халық қолөнер бұйымдары), əңгіме мазмұнын қабылдауға əн-күй үлкен жəрдем береді.
Үгіттеу арқылы кейде оқушыны өз қылығынан ұялу, өкіну сезіміне келтіруге болады. Педагог баланың мұндай сезімдерін оятып қана қоймастан, келеңсіз əрекеттерін түзетудің жолдарын да көрсетеді.
Үлгі-өнеге - өте əсерлі тəрбие əдісі. Бұл əдіс негізінде жатқан заңдылық: көрумен қабылданған санада тез əрі жеңіл бекиді, себебі оны ойланып сөзбен таңбалап не таңбасын ауыстырып жатудың қажеті жоқ. Үлгі- бірінші, ал сөз – екінші сигналдық жүйе деңгейінде əсер етеді. Үлгі еліктеу үшін нақты өрнек беріп, сана, сезім, сенімді белсенді қалыптастырып, іс-əрекетке қозғау салады. «Уағыз жолы ұзақ, үлгі жолы қысқа» - деген байырғы Рим ғұламасы Сенека.
Тəрбие тəрбиешінің жеке басы үлгі-өнегесіне, оның қылық-əрекетіне, қамқорлығындағы балаларға қатынасына, дүниетанымына, іскерлігі мен абыройына тəуелді. Ұстаз үлгісінің оңды ықпалы оның сөзі мен ісінің жарасымдылығына, балалардың бəріне бірдей ақ пейілді қатынасына орай арта түседі. Бұл тəрбиешінің беделіне, ол бастаған істің жүйелілігі мен бірізділігіне де байланысты.
Үйретіп көндіру – көзделген сапаны жылдам əрі жоғары деңгейде қалыптастыру үшін қолданылады.
Үйретіп көндіру тəрбие процесінің барша кезеңдерінде де тиімді, бірақ бала дамуының алғашқы сатысында əбден қажет.
Тəрбиеленушіні белгілі іс-əрекетті орындатуға талаптандыру ниетімен қолданылатын əдістер тобында ынталандырудың орны өз алдына. Бұл əдістің ежелден-ақ мадақтау мен жазалау түрі белгілі. XX ғасыр педагогикасы жəне бір өте əсерлі ынталандыру əдісі – жарыстыру əдісін алға тартып отыр.
Қарапайымды бола тұра, мадақтау өте жауапкерлі де іс. Мадақ шектен тыс əсіреге айналып кетпей, орынсыз кем де болмауы керек. Санамен сарапталмаған əсіре мадақ баланы бұзады. Осыдан мадақтаудың психологиялық қырлары мен оның салдарын ескерген жөн:
1. Мадақ-марапат сырттай көзге түсіп, əйгілену ниетімен емес, мақтаушы мұғалім мен марапатталушы оқушының, яғни екі тараптың бірдей жан дүниелік қалауы мен қабылдауынан болуы шарт.
2. Мадақтау арқылы тəрбиеленушіні басқа балаларға қарсы қойып алмауды да ойластырған жөн. Сондықтан тек табысқа жеткен оқушыны ғана мақтап шектелместен, шын ықыласымен еңбектенген, өз ісіне адалдық танытатындардың бəріне де жылы лебіз, мадақ сөзді аянбаған жөн.
Жарыс, бəсеке. Көп бала топтала қалса, сол бойда өзара бедел таластыра бастайды. Балалар табиғатына аса тəн құбылыс – бəсекелестік. Төңірегіндегілер арасында өз беделін танытып, оны бекіту – əр адамның тума қажеті.
Жазалау –келеңсіз қылықтарды шектеп, тежеу үшін, басқалар алдында, өз тұрғысынан айыбын мойындау сезімін ояту мақсатында қолданылатын педагогикалық ықпал əдісі. Мектеп тəжірибесінде жазалаудың келесідей түрлері қолданылуда; 1) қосымша міндеттер таңу; 2) кей құқықтардан айыру не шектеу; 3) моральдық сөгіс, не айып тағу. Тəрбие барысында жазалаудың келесі формалары қабылданған: жақтырмау, ескерту, сөгіс жариялау, алдын ала сақтандыру, айыпқа сай талап қою.
Жазалау əдісінің тиімділігін анықтаушы шарттар төмендегідей:
1. Оқушы «пір» тұтқан абыройлы адам тарапынан болған жаза əсерлі келеді. Келеңсіз қылығы тек тəрбиеші емес, дос, жолдастарының да жақтырмауына, ескертуіне ұшыраса, айып сезімі күштілеу болады. Сондықтан тəрбиеші ұжымдық пікірге көбірек жүгінгені жөн.
2. Бүкіл сыныпқа жаза қолдануға болмайды.
3. Жаза шешімі қабылданса, ол орындалуы шарт.
4. Жаза тиімділігі оның оқушыға түсінімді болып, оны əділ деп қабылдауынан. Өтелген жаза қайтып еске алынбайды, оқушымен қалыпты қатынас жалғасын табады.
5. Жазала, бірақ оқушының намысына тиюші болма. Тəрбиеші жазаны өз жек көргендігінен емес, педагогикалық қажеттіктен қолданады. «Келеңсіз қылық - жаза» формуласы мүлтіксіз орындалуы шарт.
6. Жазаның жеке балаға,оны даралығына сай қолдануы – əділдіктен ауытқу емес. Бұл өте маңызды проблема. Егер педагог оқушының жеке тұлғалық ерекшеліктеріне мəн беретін болса, жаза да, мадақтау да жікке келеді, ал, егер ол тек келеңсіз қылықтың өзіне мəн беріп, қай тəрбиеленуші тарапынан болғанына назар аудармаса, жаза түрлері жіктелінбей қолданылып, тұлғалық бағыт заңдылығына қайшы келеді. Мұғалім өз педагогикалық позициясын балаларға түсіндіруі шарт, сонда ғана шəкірттер жаза əділдігін мойындайды.
Тəрбие əдістерін таңдау – күрделі проблемалардың бірі.
Тəрбиешінің кəсіби қызметтерін орындау барысындағы тəрбие əдістерін таңдауы əрі оларды пайдалануы көптеген қалыптасқан шарттар мен мүмкіндіктерге тəуелді. Мұндай шарттар түрі: ниеттелген тəрбие мақсаттары мен міндеттері; тəрбиеленушілердің жас жəне даралық ерекшеліктері; тəрбие мезеті; шəкірттердің қызығулары мен қажеттері; оларды қоршаған əлеуметтік жағдайлар; тəрбиеленуші қатысқан топтың қалыптасу деңгейі; күтілген нəтижелер; тəрбиешінің өз басы мүмкіндіктері.
Қорытынды
Қорыта келгенде уақыт талабынан туындап, білім беру жүйесінде болып жатқан өзгерістер үзіліссіз тәрбие негізі саналатын мектепке дейінгі мекемелерге отбасы тәрбиесіне де қозғау салып, баланы тәрбиелеу осы заман талабына сай үйлесімді деңгейді қайта құруды міндеттейді. Тәрбие мен оқу егіз деген сөз бар. «Тәрбие бар жерде ғана сапалы білім саналы ұрпақ болады» деген дана халқымыздың мақал сөзіне сүйенеміз.
«Бөгенбай батыр атындағы қазақ орта мектебі» КММ.
Бастауыш сынып мұғалімі:
Самарханова Аяулым Калияскаровна
2015-2016 оқу жылы
Кіріспе
«1» cынып оқушыларына арналған Ойлайық та, ойнайық!
Дидактикалық ойын материялы. «Балаларға арналған ойын»
орта бөлім болып табылады. Жалпы курс «Балаларға арналған
ойын» 6-7 жас аралығындағы балаларға ұсынылған.
Ойнайық та, ойлайық! Дидактикалық ойынның мақсаты-
«сан ретін тауып» үйренуарқылы оқу дағдысының негізін
қалау, сандардың жазбатүрлерін үйрену. Графикалық
жаттығулар баланың ұсақ қимылдарын дамытуға және
қол саусақтарының қимылын өзара үйлестіруге, логикалық
есептер шығаруға арналған. Бұл баланың ойлауы мен
сөйлеуіне, сандарды есте сақтау қабдеті мен
логикалық ойлауына жағымды әсер етеді.
Ойнайық та, ойлайық! Дидактикалық ойын балаларды
сауаттылыққа үйретуде ұжымдық жұмыс түріне және
«1» cынып оқушыларымен дайындық кезінде жеке
оқушымен жұмыс істеуге ұсынылған.
Математика
1.Білімділік деңгейі: 20-ға дейінгі сандар қатарымен таныстыру,
20 көлемінде реттік санауға үйрету (тура және кері тәртіппен)
2.Дамытушылық деңгейі:Екінші ондық сандарының оқылуымен
және жазылуымен таныстыру,есептерді есептеу логикалық
ойлау шеберліктерін,математикалық қызығушылығын дамыту.
3.Тәрбиелік деңгейі: Оқушыларды алғырлыққа,зеректікке,тез
есептей білуге,ойшылдыққа, ауызша есептеуге, есептерді дәптерге
қатесіз шығаруға тәрбиелеу .
Сабақтың көрнекілігі: сандар, жалауша, шар
Сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі: 1 мин
ІІ.Психологиялық ахуал: 2 мин
ІІІ.Кіріспе бөлім: 5 мин
Психологиялық ахуал:
Ауызша жұмыс. Тірек білімдерін бекіту
1-ден 20-ға дейінгі сандар қатарын жетілдіруге
арналған тапсырмалар:
1.0-ден 10-ға дейін тура санаау.
2.10-нан 0-ге дейін кері санау.
3.1-ден 10-ға дейін реттік санау.
4.10-нан 0-ге дейін кері санау.(реттік)
5.Келесі санды атау...
6.Алдыңғы санды атау...
7.Сандардың көршілерін атау...
ІV. Оқулықпен жұмыс:
№ 1-тапсырма
20-ға дейін санау. Қалдырылған сандарды жапсырмалау. 
№ 2-тапсырма
Суретке мұқият көз жібер.Бір жіпте неше жалау
бар? Екіншісінде нешеу? Нешеуі артық?
Жалау саны артық жіпті боя.
№ 3-тапсырма
11-12 санын бастыр, суретті штрихта.
_11__11__11__11__12__12__
12__12_
1-ден 20-ға дейін тура, кері ауызша санау
Сергіту сәті:
Қорытынды:
Бағалау:
Тақырыбы: «Түйе мен тышқан» (Монғол ертегісі) Әдебиеттік оқу. 2 «Ә» Сынып жетекшісі: Самарханова.А.К.
Сынып: 2 «Ә»
Пәні: Әдебиеттік оқу
Сабақтың тақырыбы: Түйе мен тышқан (монғол ертегісі)
Сабақтың мақсаты: а) Оқушыларға ертегінің мазмұны мен идеясын аша отырып,ертегіні түсініп,дұрыс оқуларын қалыптастыру.
ә)Ауыз әдебиетінің бір саласы ертегіні оқи отырып, қорытынды жасау, негізгі ойды табу дағдыларын дамыту.
б)Жағымсыз қасиеттерден аулақ болуға,сөзбен емес,іспен мақтануға тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: кітаптар суреті, слайдтар, интерактивті тақта.
Сабақтың түрі: жаңа сабак
Сабақтың әдісі: сұрақ — жауап, көрнекілік, әңгімелесу, талдау, сын тұрғысынан ойлай оқыту.
І.Психологиялық дайындық.
Бейсенбінің сәті.
Сәттілікке толсын.
Біздің алар бағамыз.
Кілең бестік болсын!
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
Қасым Аманжолов туралы не білеміз?
Қасым Рахымжанұлы Аманжолов
1911 жылы қазіргі Қарағанды облысының Қарқаралы ауданындағы Қызыларай қыстауында дүниеге келген.
1923 жылы Қасымды ағасы Ахметжан Семейдегі бастауыш мектеп-интернатқа түсіреді. Мектептен кейін Қасым Семей мал-дәрігерлік техникумында оқиды. 1930 жылы Алматыға барып "Леніншіл жас" газетінің редакциясына қызметке тұрады.
1936-1941 жылдары Қ.Аманжолов Алматыға барып, "Социалистік Қазақстан", "Лениншіл жас" газеттерінде, Жазушылар Одағында қызмет істейді. Бұл кездері ол өлеңмен қатар әр түрлі тақырыпқа мақала, очерк, фельетон жазады.
1939-1941 жылдар арасында Қасымның шығармашылық елеулі өрлеу дәуірі басталады. Осы кездерде жазған "Нар тәуекел", "Дауыл", "Көкшетау", "Орамал", "Заула, заула Турксиб", "Сұлтанмахмұт туралы баллада" сияқты өлеңдерінде өрісті ойлар, терең сезім қуаты, өткір тіл байлығы байқалады.
ІІІ. Қасым Аманжолов кім?
Қарағандыда туылған Айтулы ақын
Асау өрлігі бар, Ойын ашық айтатын, алғыр зейінді ақын. шыншыл адам.
Қазақстан өлеңін жатқа айт.
Өленде ақын қолданған қандай сөздерді төмендегі сөздермен
тіркестіруге болады?
Қасиетті жеріміз
Киелі
Кең далалы қазақпыз
Кең пейілді
Ел намысы намысы
Азат жігіт
Қыз
Құл_________________ емеспіз
Еркін_______________жанбыз
ІV. Мағынаны тану
Бүгінгі сабағымыздың тақырыбын табу үшін мына жұмбақтарды шешіп көрелік.Сонымен жұмбақтың шешулері не болып шықты? «Түйе мен тышқан»
Монғол халқы туралы түсінік беру.
V. Жаңа сабақ:
Жұмбақ
Кезікті бір жануар,
Үстінде екі тауы бар. (Түйе)
Мысықтан бұл қорқады,
Бұдан піл қорқады. (Тышқан)
Ерте-ерте,ертеде адамдар әр жылды жан-жануарлар атымен атауды ұйғарады. Олар он бір жылға он бір жан-жануардың атын береді.Он екінші жылды атамақ болғанда, түйе мен тышқан өз аттарын ұсынып,бір-бірімен айтыса бастайды.
Адамдар олардың екеуін де өкпелеткісі келмей, бұл мәселені өздерің шешіңдер дейді.
« Болжау» стр. әр топтан өз ойларын сұрау.Қалай ойлайсыздар, әрі қарай не болады?
Оқушылардың ой-пікірлерін сұрағаннан кейін,әрі қарай ертегіні тыңдау.
.* Ертегі мазмұнымен танысу
*Мүшел дегеніміз не?
VІ. Дәптермен жұмыс
VІІ. Топтық жұмыс.
І топ Түйе неге жыл атына ие болмай қалды?
ІІ топ Ертегіден мақтанудың жағымсыз қасиет екенін аңғару. Жағымсыз қасиетті айту.
ІІІ топ Берілген нақыл сөзді өз бетіңше аяқтау.
Бойыңа сенбе, … сен.
VІІІ. Сыныппен жұмыс. Артығын тап. Суретпен жұмыс.
-Қай жануар артық? Неге?
Суретке зер сал, жыл аттарынан не артық екенін айту.
ІХ. Сергіту сәті. -слайд.
Жылдардың ретін есте сақтаудың оңай әдісі
Түйе сеніп бойына,
Қалған ұмыт жылдардан.
Жатпа қарап, мойыма,
Тойма именіп ділмәрдан
Осы шумақтағы әрбір сөз жыл санаудағы қолданылып жүрген жануарлардың алғашқы әрпімен басталады. Тышқан, Сиыр,Барыс, Қоян, Ұлу, Жылан, Жылқы, Қой, Мешін, Тауық, Ит, Доңыз.
Х. «Сен маған, мен саған» ойыны
*Түйе мен тышқан неге айтысты?
*Олар неге келісті?
*Түйе неге жыл атына йе болмай қалды?
*Жағымсыз қасиетті айт.
*Ертегідегі негізгі ойды тап.
Қазақша жыл санаулары: тышқан,сиыр,барыс,қоян,ұлу, жылан, жылқы, қой, мешін, тауық, ит, доңыз.
ХІ. Ой толғаныс.
І топ «Балық» ойыны. Балықтың денесіне қазақша жыл атауын ретімен жазып шығу.
ІІтоп « Шырша» ойыны .12 жылды атап шыршыға салу.
Тышқан : Тышқан жылы тірлікті жыл,
Тату тәтті бірлікті жыл.
Сиыр : Сиыр жылы зейнетті жыл,
Сыйлы болып келмек бұл жыл.
Барыс : Барыс жылы сәтті,құтты
Баян етем сәттілікті.
Қоян : Қоян жылы құт қонады,
Кейде малға жұт болады.
Ұлу : Ұлу жылы әрекетті,
Ұлғайтады берекетті.
Жылан : Жылан жылы құрғақ болар,
Бұлақ бастау құрғап қалар.
Жылқы : Жылқы жылы мархаббатты,
Мүлкін жияр әр талапты.
Қой : Қой жылы мол өнім болар,
Талапты ерге ырыс қонар.
Мешін : Мешін жылы бақ жарасым,
Мереймен іс атқарасың.
Тауық : Тауық жылы тұманды жыл,
Табыс тауып,шаруаңды біл
Ит : Ит жылы тым оңды болмас,
Қимылдаған қапы қалмас.
Доңыз :Доңыз жылы байсалдылық,
Артық емес қойсаң біліп
ІІІ топ «Бәйтерек» ойыны. 12 жылды жылдам жазып шығу.
1.Тышқан
2.Сиыр
3.Барыс
4.Қоян
5.Ұлу
6.Жылан
7.Жылқы
8.Қой
9.Мешін
10.Тауық
11.Ит
12.Доңыз.
— Бүгінгі сабақта қандай ертегімен таныстық? Не білдік?
Үйге тапсырма: 99-101-беттер оқу.түс. айту.
Бағалау. Бағалау парағы бойынша айтып, бағасын қою.
Бөгенбай батыр атындағы қазақ орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі Хамитова Аяулым Қалиасқарқызының 2 «Ә» сынып оқушыларымен өткізген әдебиеттік оқу сабағына рефлексивтік есебі.
Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын орнату мақсатында шаттық шеңберін құрып, психологиялық дайындығын
Бейсенбінің сәті.
Сәттілікке толсын.
Біздің алар бағамыз.
Кілең бестік болсын!
ұйымдастырдым. Сабақтың мақсаты: а) оқушыларға ертегінің мазмұны мен идеясын аша отырып,ертегіні түсініп, дұрыс оқуларын қалыптастырдым. ә) ауыз әдебиетінің бір саласы ертеіні оқи отырып, қорытынды жасау білулеріне, негізгі ойды табу дағдыларын қалыптастырып үйреттім. б) жағымсыз қасиеттерден аулақ болуға,сөзбен емес,іспен мақтануға дағдыландырып тәрбиеледім.
Қасым Рахымжанұлы Аманжолов өмірбаяны жайлы үй тапсырмасы сүралды. Үй тапсырмасына оқушылар өз ойларын бір-бірлерімен бөлісіп Қасым Рахымжанұлы
Аманжолов шығармаларын ізденіп айтты.
Сардарбек Қымбат Қасым Рахымжанұлы Аманжолов өмірбаянына тоқталып
толық ақпарат берді.
Қасым Рахымжанұлы Аманжолов
1911 жылы қазіргі Қарағанды облысының Қарқаралы ауданындағы Қызыларай қыстауында дүниеге келген.
1923 жылы Қасымды ағасы Ахметжан Семейдегі бастауыш мектеп-интернатқа түсіреді. Мектептен кейін Қасым Семей мал-дәрігерлік техникумында оқиды. 1930 жылы Алматыға барып "Леніншіл жас" газетінің редакциясына қызметке тұрады.
1936-1941 жылдары Қ.Аманжолов Алматыға барып, "Социалистік Қазақстан", "Лениншіл жас" газеттерінде, Жазушылар Одағында қызмет істейді. Бұл кездері ол өлеңмен қатар әр түрлі тақырыпқа мақала, очерк, фельетон жазады.
1939-1941 жылдар арасында Қасымның шығармашылық елеулі өрлеу дәуірі басталады. Осы кездерде жазған "Нар тәуекел", "Дауыл", "Көкшетау", "Орамал", "Заула, заула Турксиб", "Сұлтанмахмұт туралы баллада" сияқты өлеңдерінде өрісті ойлар, терең сезім қуаты, өткір тіл байлығы байқалады.
Үй тамсырмасын бекітуде: Оқушылардан Қасым Рахымжанұлы Аманжолов кім? деген сұрақ қойылып,алған білімдері тиянақталды.
Қарағандыда туылған Айтулы ақын
Қасым Аманжолов кім?
Асау өрлігі бар, Ойын ашық айтатын,
алғыр зейінді ақын. шыншыл адам.
Жаңа сабақ тақырыбын табу үшін оқушыларға жұмбақ жасырдым.
Жұмбақ
Кезікті бір жануар,
Үстінде екі тауы бар. (Түйе)
Мысықтан бұл қорқады,
Бұдан піл қорқады. (Тышқан)
Ертегі мазмұны түсіндірілді.Оқушыларды үш топқа бөліп, әр топқа ертегі мазмұны бойынша сұрақ қойылды. І топ. Түйе неге жыл атына ие болмай қалды? ІІ топ Ертегіден мақтанудың жағымсыз қасиет екенін аңғару. Жағымсыз қасиетті айту. ІІІ топ Берілген нақыл сөзді өз бетіңше аяқтау. Бойыңа сенбе, … сен.
Балық ойыны: Балықтың денесіне қазақша жыл атауын ретімен жазып шығу.
Ойынның мақсаты: Балалардың көріп, естіп қабылдауын жетілдіре отырып, жылдамдыққа, жүгіруге және ереже бойынша ойнауға үйрету. Балалардың іс - әрекетке ынтасын арттыру. Балалар- «Балық ойының» ойнап он екі жыл атауларын жатқа біліп естерінде сақтады.Ойын кезінде оқушылардың көңіл күйлері көтерілгеннің байқадым.
1.Тышқан 7.Жылқы
3.Барыс 8.Қой
2.Сиыр 9.Мешін
4.Қоян 10.Тауық
5.Ұлу 11.Ит
6.Жылан 12.Доңыз.
Сабаққа деген қызығушылығын арттыру мақсатында жұмбақ жасырдым, сұрақтар қойдым. Әр топ оқушылары толық жауап берді. Балық,шырша,түйе мен тышқан туралы суреттерімен жұмыс жүргізген кезде оқушылардың сабаққа деген қызығушылығы мен ынтасы артты.Саусақ, қол жаттығуларын жасадық.Сабақ барысында «Жарайсың!», «Жақсы орындапсың!», «Керемет!», «Бүгін өте жақсы қатыстың!» дей отырып, балаларды өмірге деген, білімге құштарлығын арттырып отырдым.
Осы мектепте атқаратын қызмет бойынша 4 жыл Педагогикалық 4 жыл Жалпы 4 жыл
«Бөгенбай батыр атындағы қазақ орта мектебі » КММ
Мектеп жанындағы «Балдәурен» лагері
«Балауса» тобы
байқауының жоспары
2014-2015 оқу жылы
Лагерь аруы
Тақырыбы: Лагерь аруы
Мақсаты: қыздарды ұлтымыздың салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрып, рухани құндылықтарды құрметтей білуге, ұяңдық пен биязылыққа, инабатты, білімді болуға тәрбиелеу.
Көрнекілік: Көрнекі жазылған тақырып, қыз тәрбиесіне байланысты нақыл сөздер, плакаттар, шарлар,үнтаспа.
Барысы: «Қыздарға әсемдік жарасады» әні ойнап тұрады. Екі жүргізуші
ортаға шығады.
I жүргізуші:
Келді ғой міне, құдірет біткен ғажайып.
Құрметтеп оны жұмыла қарсы алайық.
Ауылда, қырда, Қыз сыны тойы дүрілдеп,
Алаулатып біз бүгінгі кештің отын жағайық
II жүргізуші:
Ендеше жазғы гүлдей жарқырап,күндей құлпырған мерекелеріңіз
құтты болсын!Бүгінгі «Лагерь аруы» атты
қыз сыны байқауын тамашалауға келіп отырған барша қауымға қош келдіңіздер!
I жүргізуші:
Ал,ендеше шалқытып ән салайық,
Өнерпаз аруларға тамсанайық.
Дәстүрін халқымыздың қастерлеген,
Аруларды құрметтеп қарсы алайық!
Арулар ортаға шығады.
5. II жүргізуші:
Қыз сыны, қыз өнері, қыз әдебі,
Тал бойына жарасқан күлкі әдемі.
Бір көргенде болмай-ақ сахнада,
Өмірде сақталсыншы ұлт әдебі – дей келе алдымен біздің ару қыздарымызға қоятын талабымыз бар.
-Сахна мәдениеті,өзін-өзі ұстау;
-Сөйлеу мәдениеті ,ой ұшқырлығы;
-Киім киісі, жүріп-тұрысы;
-Берілген тапсырма мен сұрақтарға дұрыс жауап беруі;
Мінеки осының барлығы сынға алынып,әділ-қазылар алқасымен бағаланады.
I жүргізуші:
Барлығыңыз тыңдаңыздар,
Өнерлерін сыйлаңыздар.
Алға шыққан қыздарға
Әділ баға сыйлаңыздар,- деп арулардың өнері-білімін әділ бағалап, төрелігін айтатын қазылар алқасымен таныс болыңыздар.Әділ-қазылар алқасы таныстырылады.
II жүргізуші:
Байқау шарттары:
1.Сәлем- сөздің анасы (таныстыру)
2.Өнерлі өрге жүзер (өз өнері)
3.Білімді мыңды жығар (сұрақ-жауап)
4. Қыздарға әсемдік жарасады (ұлттық киім үлгісі)
6. Шебердің шыңы ( Қол өнері қазақтың ою -өрнектерін ою)
Құрметті ару әсем қыздарымыз орындарыңызға бара берулеріңіз сұралады. Сіздерге сәттілік тілейміз!
I жүргізуші:
Кімдер жүйрік, өнерпаз білейікші.
Аруы деп мектептің жүрейікші
Әділқазы алқасына әділдікті,
Ал аруларға сәттілік тілейікші деп бүгінгі аруларға сәттілік тілей
отырып, сайысымызды бастамас бұрын аналар мерекесіне арнап «Асыл ана» әнін қабыл алыңыздар!
II жүргізуші:
Гүл көңілің қуаныштан өрілді,
Жанарыңнан жалын нұры төгілді.
Жыр ұшқындап тұр ғой әне үніңнен,
Көпшілікке таныстыршы өзіңді.
1. Сәлем- сөздің анасы (таныстыру) – деп аталады. Арулар бір-бірден шығып ортаға өздерін таныстырады.
I жүргізуші:
Өнер қуып арулар өтер дейміз,
Бір басына өнері жетер дейміз
Сайысқа келген ару кезектесіп,
Өз өнерін көрсетіп өтсе дейміз.
2.Өнерлі өрге жүзер (өз өнері)-деп аталады. Бұл кезеңде арулар өз бойындағы өнерлерін көрсетеді.
II жүргізуші:
Жас ару жас ғұмырдың талғамысың,
Қуантқан әр бір үйдің арманысың.
Дәл бүгін қанат қомдап,сыналарда,
Сан сұрақтан сүрінбей, самғап ұшқын.
3.Білімді мыңды жығар (сұрақ-жауап)-деп аталады. Бұл кезеңде жылдамдықты талап етеді.
Аруларымыз келесі бөлімге дайын болғанша мың бұралған бишілерге берелік.
«Жібек жолы» биі биленеді.
I жүргізуші:
Сымбатына сын киім жарасатын,
Аспандағы айменен таласатын.
Өнеріне сәні сай келіп тұрған,
Аруларды қызығып қарасатын
Қыздарға әсемдік жарасатын бөлімінеде кезек келді.
4.Аруларымыз ұлттық киім үлгісін көрсетеді.
II жүргізуші:
Қыз емес, қыздың аты қызыл алтын,
Көрінер толған айдай жүзі жарқын.
Сахнада көрсетеді әйел кейпін,
Халқының сақтай білген ізгі салтын.
II жүргізуші:
Ал, кімнің өнері бар қаншалықты,
Ас пісіріп нан салыпты.
Бүгінгі сайыста бәйге алуға,
Арулар аянбай –ақ жан салыпты
6.Шебердің шыңы (қазақы ою-өрнек ою) Бұл кезеңде қыз балалардың қол өнерлері сыналады.
I жүргізуші:
Қорытындылау : Қазылар алқасының қорытындысы.
Марапаттау
«Бөгенбай батыр атындағы қазақ орта мектебі » КММ
Мектеп жанындағы «Балдәурен» лагері
«Балауса» тобы
«Лагерь сұлтаны»
байқауының жоспары
2014-2015 оқу жылы
«Лагерь сұлтаны»
байқауының сценарийі
Мақсаты: Жігіттерімізді батырлыққа, шешендікке, тапқырлыққа, имандылыққа тәрбиелеу.
Армысыздар ағайын, құрбы-құрдас!
Бармысыздар, жан күйер әз-қауымдас!
Бүгінгі кеш сайысты біз бастайық
Сайыста көңілменен қол соғалық.
Біздерде ойын-сауық басталады,
Тамаша күй тартылып ән салады.
Қошеметтеп қол соғып отыралық,
Ұмытарсыз күні бойғы шаршағанды.
Бағына бақытты елдің туған ұлан,
Бойына бар асылды жиған ұлан.
Қазақтың қасиетті жігіттері,
Жанына нұр дарыған, жыр дарыған.
Дария ой, даналардан бата алғандар,
Айнымас алмас қылыш атанғандар.
Қазақтың қасиетті жігіттері,
Халқына қалқан болған қаһармандар- деп, Махмұтбай Әмірұлы ағамыз жырлағандай халқымыздың әдет-ғұрпында отбасына ұл баланың келуі «Ұл туғанға күн туған» - деп ерекше оны бақыт санаған. Оның себебі қазақта отбасының жалғасы, шаңырақтың иесі ұл бала болып есептелген. Халқымыз ұл бала тәрбиесіне ерекше көңіл бөлген. Ер баланы адамгершілікке, батылдыққа, ептілікке, имандылыққа баулыған.
«Ұлға отыз үйден тыйым, он сан үйден сын»- демекші ер жігітке айтылар сын көп, қойылар талап та жоғары болған.
Бүгінгі ХХІ ғасыр білім мен ғылым дамыған заманда жігіттеріміздің үлкен белес асулардан көрінуі елге әкелген бақытпен тең.
Олай болса жігіттеріміздің батырлығын, ептілігін, білімдерін, ақылдығын тамашалайық.
Құрметті ұстаздар, оқушылар! Бүгін біз Шығыс жастарының жалынды жетекшісі Ғани Мұратбаевтың 110жылдық мерейтойына арналған мектепішілік «Жігіт сұлтаны» байқауына жиналып отырмыз.Байқауымызды ашық деп жариялап, жігіттерімізді ортаға шақырамыз.
Сөз тауып күн қылатын көңіл күйді,
Мектепте өнерімен болған сыйлы.
Бітіруші сыныптың ер жігіті,
Шақырайық ортамызға Арман ұлды-
Спортпенен білім жағын бір қосқан
Кем қалмаған талантпенен табысқан
Қараңыздар Олжас біздің ортада
Тауды бұзар шын кіріссе намыстан-
Біледі ол жақсы менен жаманды
Өнерменен тамсандырған адамды
Қошеметтеп шақырайық ортаға
Шерхан атты жігіт болған сабазды-
Еңбексүйгіш, таудай талап бойында,
Барлық істі тыңдау бар ойында.
Болатұлы Айбектей жігітті,
Шақыралық қошеметпен ортаға-
Енді сайыстың бағдарламасымен таныстырып өтсем:
1. «Таныстырсам өзімді» - таныстыру
2. «Сегіз қырлы бір сырлы» - өз өнерін көрсету
3. «Күш атасын танымас» - күш сынасу
4. «Құралайды көзге атқан» - нысана көздеу
5. Шебердің қолы ортақ»- қолөнер бұйымдарының шеберлігі
Бүгінгі байқауға қазылық ететін әділ-қазылар алқасымен таныстырып өтейік:
Сәттілік тілейміз.
І.Ей, тәкәппар дүние,
Маған да бір қарашы
Танимысың сен мені
Мен қазақтың баласы- деп ақын ағаларымыз жырлағандай сайысымыздың І-ші кезеңі «Таныстырсам өзімді»-деп аталады. Сонымен 1-ші талапкерімізді шақырамыз.
2-ші,3-ші,4-ші.
ІІ. «Еңбек ердің-санаты, білім елдің қанаты» демекші адам ақыл- парасатымен сұлу, ақылды жігіт ата-анасының жанып тұрған шырағы емес пе?
Қазақта жігіттерді былай деп атаған!
«Көсем жігіт» - ел басқаратын жігіт,
«Шешен жігіт» - дау шешетін жігіт,
«Батыр жігіт» - еліне қамқор жігіт,
«Сері жігіт» - аттың жүйрігін мініп, иттің алғырын ертіп, мың құбылтып ән салып, күмбірлете күй тартатын өнерлі жігіт. Олай болса сері жігіттеріміздің өнерін тамашаласақ.
Келесі шартымыз «Сегіз қырлы, бір сырлы» деп аталады. Бұл шартта жігіттеріміз өз өнерлерін көрсетеді. Ортаға 1-ші талапкерімізді шақырамыз. 2-ші, 3-ші, 4-ші.
Әділ қазылар алқасы «Таныстырсам өзімді» шартының бағасын берсеңіздер.
ІІІ. Ер өнері білінбес,
Қоян қолтық алыспай.
Күш өнері білінбес,
Бәйгеге түсіп жарыспай- дегендей сайысымыздың келесі шарты «Күш атасын танымас» деп аталады. Бұл кезеңде жігіттерімізқол күресі арқылы күш сынасады. Ортаға 1-ші номерлі жігітімізді шақырамыз. 2-ші, 3-ші, 4-ші.
Әділ қазы алқасы «Сегіз қырлы, бір сырлы» шартының бағасын берсеңіздер.
ІҮ.Би болатын жігіттің,
Төбеде болар жұмысы.
Мерген болар жігіттің,
Мергендік болар жұмысы- дегендей ендігі кезекті жігіттеріміздің мергендігін сынау мақсатында «Құралайды көзге атқан» нысана көздеу шартына береміз. Ортаға 1-ші номерлі жігітімізді шақырамыз. 2- ші, 3-ші, 4-ші.
Әділ қазы алқасы «Күш атасын танымас» шартының бағасын берсеңіздер.
Ү.Жігіттің көркі өнері,
Талап – кісі мұраты.
Өнер қалмақ артында,
Дүниенің өшпес шырағы.
Өнердің қадірін білген, бабаларымыздан қалған бұл сөздердің қасиеті бүгінгі күнге дейін жалған емес. Соның айғағы ретінде сайыскерлерімізге берілетін келесі шарт «Шебердің қолы ортақ» деп аталады. Ортаға қатысушы талапкерлерімізді шақырамыз. Әділ қазы алқасы уақытты белгілесе.
Әділқазылар алқасы «Құралайды көзге атқан» шартының бағасын берсеңіздер.
ӘН.
Ортаға жігіттерімізді шақырамыз. Сайысымызды қорытындылау үшін сөзді лагерь басшысы Мұсабекова Айгүл Қыздановнаға береміз.
Сау саламатта болыңыздар!
«Бөгенбай батыр атындағы қазақ орта мектебі » КММ
Мектеп жанындағы «Балдәурен» лагері
«Балауса» тобы
«Лагерьдің ашылу салтанаты»
жоспары
2014-2015 оқу жылы
Лагердің салтанатты ашылуы
«Күн сөнбесін» әні шырқалады,балалардың алдына Күн шуақтарымен шығады.
1 шуақ: Келді міне тағы жаз,
Күн шуағымен жылытады
Жылуын төгіп бізге,
Бәрімізді қуантады
(қыздар лагерь эмблемасының бірінші дөңгелегін алып шығады: «Қуаныш»)
2 шуақ: Жазғы лагерді ашамын
Бәрлерінді шақырамыз
Күлеміз,ойнаймыз,ін шырқаймыз
Спортпенен шұғылданамыз
(эмблемалық екінші дөңгелегі «Спорт»)
3 шуақ: Бақыт үшін не керек?
Әрине,достық қажет!
(эмблеманың үшінші дөңгелегі «Достық»)
4 шуақ: Мәселеде қиналма
Досына тез көмек бер
Енді міне бері қара
Өзара көмекті ұмытпа!
(эмблеманың 4-дөңгелегі «Өзара көмек»)
5 шуақ: Лагерден шығып қалмау үшін
Тәртіпті сақта!
(эмблеманың 5-дөңгелегі «Тәртіп»)
Шаттан,күн,балақай!
Қуанатын күн бүгін!
Қайырлы таң!
Қайырлы күн!
Күліп шықты күн бүгін!
Күн: -Құрметті балалар,сендерді шын жүректен қуанып қарсы аламын!Сендерге жазғы лагеріміздің эмблемасын салтанатты түрде таныстыруға қуаныштымын!Біздің ұран:-«Достық,өзара көмек,тәртіп,спорт,қуаныш»сендерді осы сөздерді естеріне сақтап алып,лагерде дәл осыларды ұстанып жүрулеріңізді сұраймын.
Ән: «Достық»
Тілі балдай бүлдіршіндер!
Жігерлі ұлдар!
Әсем жанды,айдай қыздар!
Сендерді «Балдәурен »лагерінің ашылуымен ҚҰТТЫҚТАЙМЫЗ!!!
«Моряк биі» орындайтын бишілер тобы
«Терме» орындайтын Амангелді Арман
«Көңілді бақа» биі
Мереке бүгін, береке бүгін
Қуанып шалқып тасыған
От боп жүр жастар,
Шоқ боп жүр жастар
Көңіл жоқ шешек атпаған
Балалар гүлдей, құлпырып күндей.
«Қуыршақтар» биі орындайтын бишілер тобы
Баршамызды бал тілімен баурайтын
Бала деген бәр бақыт қой самғайтын.
Ата – ананың арманы мен тілегін
Бала емеспе бал бұлақтан жалғайтын
Сүйкімділер, періштелер, Сендерсіндер,
Қандай бейне өздеріне тең келсін!
Данышпанда, ғарышкерде, Ғалымда
Ең алдымен балалықты менгерсің.
Ия, рас, бала болған бәріде,
Салған олар балалықтын әнінде
Бала кезді еске алып отырсақ
Сол емеспе тіршіліктің мәңіде.
Ән: «Мама»
Қазақ»биі
Бәрі болған қазақ деген көне елде
Ел белгі де,ерлік,елдік,өнер де
Жақандағы ең жауынгер халыққа
Кім сенеді ту болмады дегенде-демекші «Жаз-2012»ауысымының ашылу салтанатына орай лагерь туы көтерілсін!
«Испан биі: Носа» бишілер тобы
Осымен лагердің ашылу салтанаты өз мәресіне келіп жетті.Келесі кездескенше ҚОШ САУ БОЛЫҢЫЗДАР!!!
«Бөгенбай батыр атындағы қазақ орта мектебі » КММ
Мектеп жанындағы «Балдәурен» лагері
«Балауса» тобы
«Ертегілер елінде»
іс-шарасының жоспары
2014-2015 оқу жылы
Ертегілер күні
Мақсаты: Балаларға ертегілер туралы түсінік беру. Ертегі кейіпкерлерін қонаққа шақыра отырып,қиялы мен қабілетін жетілдіру. Балалрдың сөздік қорын, байланыстырып сөйлеуге дағдыландыру.Балаларға жағымды, жағымсыз қасиеттерді айра білуді үйрету.
- Біз бүгінгі тіл дамыту сабағында ертеден келе жатқан «Бауырсақ» ертегісімен танысамыз.
- Енді, балалар, сабағымызды әнші Әйгерім Қалаубаева апамыздың орындауында «Ертегілер»әнімен бастасақ. Осы әнді тобымыздағы әншіміз Зарина да жаттап келген екен. (ән орындалады).
- Күнделікті сабақта осы уақытқа дейін көп ертегілермен таныстық. Қане қандай ертегілер естеріңде қалды? ( Балалар 2-3 сөйлемнен ертегілер айтады.)
Балалар ертегі не жайында?
- Балалар, сабағымызға ертегі кейіпкерлері қонаққа келіп отыр екен.
Көрініс: «Бауырсақ»ертегісі
Қатысушылар: Автор-Асылжан, Кемпір-Ақтоты, шал-Бекжан, бауырсақ-Зарина, қоян-Ақтілек, Аю-Саламат, түлкі-Ұлман.
- Балалар ертегі сендерге ұнады ма ?
Ертегінің мазмұны не жайында екен ? Ал, енді балалар, ертегідегі жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді айыру үшін мынадай тапсырмалар орындайық.
- Бұл ВЕНН тапсырмасы деп аталады. Неліктен бұл жерде аю, қасқыр, жағымды кейіпкерлерге жатады ? (Өйткені олар бауырсақты жеген жоқ.)
- Өте жақсы!
- Ал, түлкі ше ?
-Түлкі қу, айлакер.
Жағымды Жағымсыз
- Ал балалар мен сендердің тапқырлықтарыңды байқау үшін қазір «Кім тапқыр» ойынын ойнатқым келіп тұр.
1.Өзі ноян
Қорқақ кім ? ...... (Қоян)
2.Бұлаңдаған құйрығы бар
Бір алдарлық қулығы бар . (Түлкі)
3.Қорбаң- қорбаң етеді,
Орманда ол жүреді (аю)
Сергіту сәті:
-Ал енді балалар мен сендердің зейіндеріңді байқау арқылы « Кім жылдам» ойынын ұйымдастырамын.
Ол үшін сендерге ертегідегі бас кейіпкер – бауырсақтың суретін беремін, сендер жылдам әрі ұқыпты бояуларың қажет.
-Балалар, бауырсақ неден жасалады? (Ұннан)
-Ұн неден алынады ? (Бидайдан)
Ұннан жасалатын тағамдар: Бауырсақ. Нан. Торт. Печенье. Бәліш. Түрлі макарон өнімдері.
-Ал, балалар , нан туралы мақал - мәтелдер, тыиым сөздер білесіңдер ме ? (Мақал- мәтелдер, тыйым сөздер айтады.)
Қорытынды.
«Бөгенбай батыр атындағы қазақ орта мектебі » КММ
Мектеп жанындағы «Балдәурен» лагері
«Балауса» тобы
«Лагерьдің салтанатты жабылуы»
іс-шарасының жоспары
2014-2015 оқу жылы
Мақсаты:
1. Оқушылардың 10 күн бойы лагерден алған әсерлерін әңгімелей білуге, ой-өрісін кеңейтуге, бастан өткен қызықты айта білуге үйрету.
2. Оқушының өмірге деген көз қарасын дамыту. Шешендік, тапқырлық өнерін байқау.
3. Мәдениеттілікке, парасаттылыққа, әсемділікке, үлкенді сыйлап, кішіні құрметтеуге тәрбиелеу.
Көрнекілігі: Слайд «Байтерек», түрлі - түсті шарлар, плакаттар.
Қош бол, қызықты лагерь! ( лагердің жабылу салтанатына)
1-жүргізуші: Армысыңдар құрметті көрермен қауым, бүгінгі лагердің жабылу салтанатына қош келдіңіздер. Алғашқы сөз кезегін орынбасардың тәрбие ісі жөніндегі орынбасарына берейік.
2-жургізуші: Біздің ұранымыз
Бәріміз біріміз үшін, біріміз бәріміз ушін.
1 – жүргізуші:
Отаным кең көсемін
Төсінде ырыс өсірген
Қаптаған мал, алтын дән
Бәрі менің кәсібім
Бәрін көріп келеміз.
Болашаққа сенеміз
Жақсы оқу мен еңбекпен
Біздер жауап береміз.
2 - жүргізуші:
Шашу етіп нұр көктем
Шашкан екен бізге арнап,
Бірде сондай шашумыз
Қызыл, жасыл, сарымыз.
Қызғалдақтай құлпырып,
Өсіп келе жатырмыз-
Өсіп келе жатқан Арина есімді қызымыздың биін тамашалайық.
1-жүргізуші: Инсценировка
2 жүргізуші: Жаңбыр өлеңін Аружан Жансая Аида оқиды.
Аружан:
Жаңбыр жауды себелеп,
Жасырынды көбелек
Аспан кетті күркіреп
Бұл не деген керемет.
Жансая: Тау мүлгейді жаңғырған
Қорыққандай жаңбырдан
Аспандағы қарым бұлт,
Жерге моншақ тамдырған
Аида: Бұлттан түсті моншақтар
Гүлге қонды моншақтар
Жарысқандай жүгіріп
Маңдайдан тер моншақтар.
Диас: Жаңбыр, жаңбыр жауа бер,
Сенен бақша бау өнер
Жаудырасың туған жер
Күміс моншақ тама бер.
1 жүргізуші: Ендеше балалардың өнерін тамашалайық. Ән «Қошақан» хормен
Жазад апамның аулына
Барып едім қыдырып
Бір қошақан алдымнан
Шықты ойнап жүгіріп.
Қ-сы
Ақ маңдайла ай мекен?
Шекер мекен бал мекен?
Кеттім оны сғынып,
Қошақаным қайда екен?
Апам оған жем берді
Апам оған су берді
Тойп алып қошақан
Тастан-тасқа секірді
1-жүргізуші: Райымбектің орындауында тақпақ
2-жүргізуші: Мейірбектің орындауында ән тамашаланыздар.
1-жүргізуші: Аруана тақпақ
2 – жүргізуші: Ән «Ақ көгершін» хормен
2-жүргізуші «Мақта қызбен мысық» ертегісіне көрініс қою
Кішкене шаршаған шығарсыздар сіздермен бірге ойнайық.
Мақсаты: Балаларды сергіту, қатыспағандарды қатыстыру.
Кейіпкерлері:
Мақта қыз - Мәдиана
Мысық - Райымбек
Сиыр - Алишер
Ағаш – Ділдә
Қыздар – Жадыра Мадина
Дүкенші - Аружан
Тауық – Лунара
Тышқан - Дінмұхамет
Вальс «Байтерек» тобы
Осымен ертегіміз бітті
-хормен сау болыңдар!!!
Қорытындылау: Балалар сендерге лагердің атқарылған жұмыстарының қорытындысын жасасақ, осы кезеңде болған ең қызықты күндерді әңгімелеп беріңдер.
Балалар өздерің көргендей суретте салдық, ермек сазымен де жұмыс жасадық т.б. жұмыстарды атқардық. Олармен көрме ұйымдастырып, ең жақсыларын таңдап алдық, соларды атап өтейік.
-Балалар бізде жай жұмыстарға белсене катысып жүрген балаларға марапаттау қағазын береміз. Ал, балалар сендерге марапаттау қағазын беруге рұқсат етіңдер.
* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт
