Презентация " ?адыр Мырза Али "

Саба?ты? та?ырыбы: ?адыр Мырза ?лі.
(1935-2011 ж.ж.)

«Домбыра» кітабынан

«Шынды?», « ТАБИ?АТ-ЖАРАТЫЛЫС ПЕРНЕСІ.», «АУЫЛ-АТАМЕКЕН ПЕРНЕСІ» ?ле?дері

Саба?ты? ма?саты:
а) білімділік: о?ушылар?а ?аза?ты? а?ыны ?адыр Мырза ?ліні? ?мірі мен шы?армашылы?ы туралы ма?л?мат беру ж?не ?ле?дерімен таныстыру, ?ле? мазм?нын ашу, ?ле?дегі негізгі ойды ??ындыру,
?) дамытушылы?: ?з беттерінше ж?мыс жасау?а ба?ыт-ба?дар бере отырып, талдау ж?не жина?тау, ?з ойларын ашы? ?рі ж?йелі айта білу машы?тарын дамыту, м?нерлеп о?у да?дысын арттыру.
б) т?рбиелік: ?ле? мазм?ны ар?ылы о?ушыларды таби?атты с?йе білуге баулу,білім алу?а ша?ыру, ?ызы?ушылы?ын арттыру;
Саба?ты? т?рі: жа?а та?ырыпты ме?герту.
Саба?ты? ?дісі: ой ша?ыру, с?ра?-жауап, талдау, «топтастыру» ?дісі
П?наралы? байланыс: ?зін-?зі тану п?ні, бейнелеу.
К?рнекілігі: слайдтар, фото-суреттер, аудиожазба
Саба?ты? барысы:
1.?йымдастыру.
-С?леметсіздер ме, балалар?
-Отыры?ыздар!
-К??іл-к?йлері?із ?алай?

Психологиялы? к??іл -к?й

Шырылдады ?о?ырау,

Біз саба?ты бастаймыз.

Жа?а білім алу?а,

Ал?а ?адам аттаймыз.
(?.Мырза ?ліні? «?аза? осы» ?ні ?осылып т?рады. Та?тадан а?ын портреті к?рсетіледі.)

2.«Ой ша?ыру». –Балалар, ?н таныс па?
-Б?л кім? А?ын туралы не білеміз?
?андай ?ле?дерін білесіздер? Оймызды ауызша білдіреміз.
(Балаларды? жауабы ты?далады.)-Ендеше, б?гінгі ашы? саба?ымызды? та?ырыбы да жерлес а?ынымыз, халы? жазушысы ?адыр Мырза ?ліні? шы?армашылы?ы мен ?ле?деріне арналма?.
3. Жа?а саба?.
                                                               ?адыр Мырза ?лі.
                                                              (1935-2011 ж.ж.)
      А?ынны? ?мірі мен шы?армашылы?ы.А?ын 1935 жылы 5 ?азанда Батыс ?аза?стан облысыны? Жымпиты ауданында.1958 жылы ?аза? мемлекеттік университетіні? филология факультетін т?мамда?ан.
Е?бек жолын сол жылы жа?адан ашыл?ан балалар журналы «Балдыр?аннан» баста?ан. «Ж?лдыз» журналы редакциясында поэзия ж?не сын б?ліміні? ме?герушісі, жауапты хатшы, бас редакторды? орынбасары, 1968-1973 жылдары «Жазушы» баспасында ?аза? поэзиясы б?ліміні? ме?герушісі, «Балауса» баспасыны? редакторы, кейін ?аза?стан Жазушылар ода?ында поэзия секциясыны? ке?есшісі бол?ан.
1966 жылы «Ой орманы» жина?ы ?шін ?аза?стан Ленин комсомолыны? сыйлы?ы берілді.
1980 жылы «Жер?йы?» жыр кітабы ?шін ?аза? КСР Мемлекеттік сыйлы?ыны? лауреаты атанды. 2001 жылы Т?уелсіз «Тарлан» сыйлы?ын алды.
Оны? т???ыш туындысы 1954 жылы республикалы? «Пионер» балалар журналында жарияланды. Содан бергі уа?ыт ішінде оны? жетпістен астам поэзиялы?, прозалы?, сондай-а? ?деби-сын кітаптары жары? к?рді, ?ле?дері мектеп о?улы?тарына енді. ?. Мырза ?лі – 200-ге жуы? ?н м?тіндеріні? авторы.Оларды? к?бі халы??а ке? таралып,«К?ндер-ай» атты жеке кітап болып басылып шы?ты. Талантты а?ын ?аламынан халы? фольклорыны? ата?ты к?лдіргі кейіпкері Алдар к?се жайлы «Са?ал саудасы» мен Махамбетті? е? со??ы азапты к?ндеріне арнал?ан «Жаралы жолбарыс» атты ж?не «?мір Темір» кесек драмалы? шы?армалары да жары? к?рді. «?ас?ыр ?а?пан» атты ?ткір сатиралы комедиясы ?шін Махамбет атында?ы сыйлы??а ие болды.
Т???ыш жина?ы «К?ктем» 1959 жылы жары? к?рді. Артына е? к?п е?бек ?алдыр?ан а?ынны? туындыларыны? жалпы к?лемі 32 том. Оны? 20 томды?ы былтыр а?ынны? 75 жылды?ына орай «?азы??рт» баспасынан жары? к?рген болатын.
22 ?а?тарды? к?ні ?аза? ?дебиетіні? аса к?рнекті ?кілі, ?Р Мемлекеттік сыйлы?ыны? иегері, ?аза?станны? халы? жазушысы, а?ын ?адыр Мырза ?лі 77 жас?а ?ара?ан ша?ында ?мірден озды.
А?ын та?ылымы.?адыр Мырза ?лі к?ркем аударма саласында да жемісті е?бектері к?п. ?лемдік ?дебиет ??ламаларыны? талайыны? шы?армаларын Ш.Петеи, С.Есенин, Р.Гамзатов ?ле?дерін ?аза? тіліне аударады.
Ал ?зіні? біраз топтамалары мен та?даулы ?ле?дері а?ылшын, француз, неміс, поляк, болгар, венгер, фин тілдеріне аударылды. Орыс тілінде «Бессонница» (1967), «Белая юрта» (1968), «Соловьиный сад» (1971), «Степные пути» (1975), «Твой дом» (1976), «Верхная струна домбры» (1976), «Ладони» (1984), «Нижная струна домбры» (1985), та?ы бас?а кітаптары жары? к?рсе, ?збек тілінде «К?міс ?о?ырау» (1975), ?ыр?ыз тілінде «Ала?ан» (1979), ?зербайжан тілінде «Б?лб?л ба?ы» (1980), мо??ол тілінде «Шымыр жа??а?» секілді е?бектері басылды. Сондай-а? дарынды а?ынны? оннан аса кітабы б?рын?ы КСРО халы?тарыны? к?птеген тілдеріне аударылып, Ташкент, Баку, Бішкек, Алматы, М?скеу ?алаларында басылып шы?ты.
1993 жылы ?адыр Мырза ?лі ?лемдік поэзия?а ?ос?ан аса зор е?бегі ?шін Мо??олияны? халы?аралы? «АВЬЯС» сыйлы?ын алды.
Со??ы жылдары а?ынны? он алты томды? та?дамалары жары? к?рді.
2003 жылы Санкт-Петербургті? «Славия» баспасында «Прапамять» атты ?лкен бір томды?ы орыс тілінде басылып шы?ты.

?адыр Мырзалиев: «?ашы?ты? жайын ?оз?ама.» аудармасы

О состоянии Любви не спрашивай

О состоянии Любви
Не спрашивай! Не знаю их
Хоть знаю, но тебе о них,
Юнец, не дам я советы

Есть ли учитель у Любви?
Коль есть, зови! Пусть учит нас
Влюбленным можно ль дать указ?
Мы все Любви ученики

?аза?ша.

?ашы?ты? жайын ?оз?ама,
?оз?ауды ма??л к?рмес ем,
Ол жайлы са?ан боз бала,
Білгенмен а?ыл бермес ем!

С?юге ешкім о?ытпас,
О?ытам десе, ша?ырт?ыз.
?ашы?тар ?шін жо? ?стаз,
Б?ріміз т?гел ш?кіртпіз

«Домбыра» кітабынан

«Шынды?», « ТАБИ?АТ-ЖАРАТЫЛЫС ПЕРНЕСІ.», «АУЫЛ-АТАМЕКЕН ПЕРНЕСІ» ?ле?дері о?ылады.

?адыр –?о?ам ?айраткері.?адыр Мырза ?лі ?аза? КСР Жо?ар?ы Ке?есіне екі рет депутат болып сайланды. ?аза? КСР Жо?ар?ы Ке?есі Президиумыны? м?шесі болды.
2010 жылы 22 ?азанда Сырым ауданы ?кімдігі ж?не ?.Мырзалиев атында?ы ?о?амды? ?орды? ?олдауымен суретші Рафхат Халеловті? «?аза?ты? ?адыры» атты к?рмесі Жымпиты ауылында?ы ?.Мырзалиев атында?ы орта мектепте ке? к?лемде ?ткізілді.Аталмыш шара Р.Халеловті? «?аза?ты? ?адыры» атты фоток?рмесіні? ашылуымен басталды. Р.Халелов ?адыр Мырзалиевті? 60-?а жуы? фотосуретін ж?не а?ын т?тын?ан заттарды (а?ын киген костюм, к?з?йнегі, ?аламы мен ?арындашы, ?стел са?аты, ?олжазбасы, жеке к?десыйлары, медальдары, фотоаппарат, ?ол орамалы, жазу машинкасы) а?ын атында?ы мектепке сый?а тартты. Шара кезінде ?адыр сыныбыны? ашылу салтанаты ?ткізіліп, ардагер ?стаз Г?лшат С?лімгерей?ызы с?з с?йледі. Сыныпты? ашылу лентасын ?ию ??рметіне а?ын А??штап Ба?тыгереева ие болды.?адыр Мырзалиев атында?ы ?о?амды? ?орды? директоры болып Д?неділ ?ажымов та?айындалды. «?аза?ты? ?адыры» атты к?рмеге к?рермендер мен ?она?тар ку? бол?ан со?, мектепті? м?жіліс залында ?адырды? рухына ба?ыштал?ан шара болады.
«?адыр а?аны? иісі шы?сын деген оймен мектептен арнайы б?лме ?йымдастырып, осы фото?орды? са?талуын ?аладым. Мені? айтарым, жерлестері де ?адыр а?аны? ?ле?дерін жат о?ып ж?рсе ?ой», – деп с?зін т?йіндеген фотосуретші Рафхат Халелов ?адыр Мырза ?ліні? ?ле?дерін жат?а айтты.
Сергіту с?ті.

Тап?ырлы? таныт.( ?.Мырза ?ліні? француз тілінен ?аза? тіліне аудар?ан ж?мба?тарын шешу )

1. Кім ?йнекті сындырмай к?ктеп ?теді? К?нні? с?улесі

2. Баспана іздеп басын ?атырмайтын б?бек.Кенгуруды? баласы

3. Екеуі ?атар т?рады, біра? бірін – бірі к?рмейді? Екі к?з

4. Мені? ?алтам бос, біра? ішінде бірде?е бар. Ол не? Тесік

5 ?андай а?аш ?суін то?татады? Жа?а жыл?ы шырша

6. ?зі дыбыс шы?армайды, дыбысты? б?рін ж?тып жатады.Ол не? ??ла?

«Топтастыру» ?дісі.

Жомарт к?регенді

?аза?ты? ?адыры

балажан

адамгершілігі мол

?арапайым

ке?пейіл

Б?гінгі саба?ымды а?ын К.Ахметованы? с?зімен т?йіндесем: «?адыр Мырза ?ли - ?лт а?ыны. ?аза? деген тегі мы?ты, тарихы бай, та?дыры к?рделі,т?йсігі мы? ?атпар, ?алтарысты,астарлы, тысты, алапат тілді, ?абілетті ?а?арман, ?айсар халы?ты? т???иы?ына бойлап, ке?дігіне кепіл боп, бітімімен біте ?айнасып, ?лылы?ын, рухын, ар -?ятын, ?мітін барынша ?спеттей отырып, кемшіні? мінін, ?ай?ысын, сорын азаматты? т?р?ыда ?азып айта ал?ан, сыншыл да ойшыл а?ын. ?лы а?ын.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«презентация " ?адыр Мырза Али " »

Сабақтың тақырыбы: Қадыр Мырза Әлі.
(1935-2011 ж.ж.)

«Домбыра» кітабынан

«Шындық», « ТАБИҒАТ-ЖАРАТЫЛЫС ПЕРНЕСІ.», «АУЫЛ-АТАМЕКЕН ПЕРНЕСІ» өлеңдері

Сабақтың мақсаты:
а) білімділік: оқушыларға қазақтың ақыны Қадыр Мырза Әлінің өмірі мен шығармашылығы туралы мағлұмат беру және өлеңдерімен таныстыру, өлең мазмұнын ашу, өлеңдегі негізгі ойды ұғындыру,
ә) дамытушылық: өз беттерінше жұмыс жасауға бағыт-бағдар бере отырып, талдау және жинақтау, өз ойларын ашық әрі жүйелі айта білу машықтарын дамыту, мәнерлеп оқу дағдысын арттыру.
б) тәрбиелік: өлең мазмұны арқылы оқушыларды табиғатты сүйе білуге баулу,білім алуға шақыру, қызығушылығын арттыру;
Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты меңгерту.
Сабақтың әдісі: ой шақыру, сұрақ-жауап, талдау, «топтастыру» әдісі
Пәнаралық байланыс: өзін-өзі тану пәні, бейнелеу.
Көрнекілігі: слайдтар, фото-суреттер, аудиожазба
Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру.
-Сәлеметсіздер ме, балалар?
-Отырыңыздар!
-Көңіл-күйлеріңіз қалай?

Психологиялық көңіл -күй

Шырылдады қоңырау,

Біз сабақты бастаймыз.

Жаңа білім алуға,

Алға қадам аттаймыз.
(Қ.Мырза Әлінің «Қазақ осы» әні қосылып тұрады. Тақтадан ақын портреті көрсетіледі.)

2.«Ой шақыру». –Балалар, ән таныс па?
-Бұл кім? Ақын туралы не білеміз?
Қандай өлеңдерін білесіздер? Оймызды ауызша білдіреміз.
(Балалардың жауабы тыңдалады.)-Ендеше, бүгінгі ашық сабағымыздың тақырыбы да жерлес ақынымыз, халық жазушысы Қадыр Мырза Әлінің шығармашылығы мен өлеңдеріне арналмақ.
3. Жаңа сабақ.
Қадыр Мырза Әлі.
(1935-2011 ж.ж.)
Ақынның өмірі мен шығармашылығы.Ақын 1935 жылы 5 қазанда Батыс Қазақстан облысының Жымпиты ауданында.1958 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін тәмамдаған.
Еңбек жолын сол жылы жаңадан ашылған балалар журналы «Балдырғаннан» бастаған. «Жұлдыз» журналы редакциясында поэзия және сын бөлімінің меңгерушісі, жауапты хатшы, бас редактордың орынбасары, 1968-1973 жылдары «Жазушы» баспасында қазақ поэзиясы бөлімінің меңгерушісі, «Балауса» баспасының редакторы, кейін Қазақстан Жазушылар одағында поэзия секциясының кеңесшісі болған.
1966 жылы «Ой орманы» жинағы үшін Қазақстан Ленин комсомолының сыйлығы берілді.
1980 жылы «Жерұйық» жыр кітабы үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды. 2001 жылы Тәуелсіз «Тарлан» сыйлығын алды.
Оның тұңғыш туындысы 1954 жылы республикалық «Пионер» балалар журналында жарияланды. Содан бергі уақыт ішінде оның жетпістен астам поэзиялық, прозалық, сондай-ақ әдеби-сын кітаптары жарық көрді, өлеңдері мектеп оқулықтарына енді. Қ. Мырза Әлі – 200-ге жуық ән мәтіндерінің авторы.Олардың көбі халыққа кең таралып,«Күндер-ай» атты жеке кітап болып басылып шықты. Талантты ақын қаламынан халық фольклорының атақты күлдіргі кейіпкері Алдар көсе жайлы «Сақал саудасы» мен Махамбеттің ең соңғы азапты күндеріне арналған «Жаралы жолбарыс» атты және «Әмір Темір» кесек драмалық шығармалары да жарық көрді. «Қасқыр қақпан» атты өткір сатиралы комедиясы үшін Махамбет атындағы сыйлыққа ие болды.
Тұңғыш жинағы «Көктем» 1959 жылы жарық көрді. Артына ең көп еңбек қалдырған ақынның туындыларының жалпы көлемі 32 том. Оның 20 томдығы былтыр ақынның 75 жылдығына орай «Қазығұрт» баспасынан жарық көрген болатын.
22 қаңтардың күні қазақ әдебиетінің аса көрнекті өкілі, ҚР Мемлекеттік сыйлығының иегері, Қазақстанның халық жазушысы, ақын Қадыр Мырза Әлі 77 жасқа қараған шағында өмірден озды.
Ақын тағылымы.Қадыр Мырза Әлі көркем аударма саласында да жемісті еңбектері көп. Әлемдік әдебиет ғұламаларының талайының шығармаларын Ш.Петеи, С.Есенин, Р.Гамзатов өлеңдерін қазақ тіліне аударады.
Ал өзінің біраз топтамалары мен таңдаулы өлеңдері ағылшын, француз, неміс, поляк, болгар, венгер, фин тілдеріне аударылды. Орыс тілінде «Бессонница» (1967), «Белая юрта» (1968), «Соловьиный сад» (1971), «Степные пути» (1975), «Твой дом» (1976), «Верхная струна домбры» (1976), «Ладони» (1984), «Нижная струна домбры» (1985), тағы басқа кітаптары жарық көрсе, өзбек тілінде «Күміс қоңырау» (1975), қырғыз тілінде «Алақан» (1979), әзербайжан тілінде «Бұлбұл бағы» (1980), моңғол тілінде «Шымыр жаңғақ» секілді еңбектері басылды. Сондай-ақ дарынды ақынның оннан аса кітабы бүрынғы КСРО халықтарының көптеген тілдеріне аударылып, Ташкент, Баку, Бішкек, Алматы, Мәскеу қалаларында басылып шықты.
1993 жылы Қадыр Мырза Әлі әлемдік поэзияға қосқан аса зор еңбегі үшін Моңғолияның халықаралық «АВЬЯС» сыйлығын алды.
Соңғы жылдары ақынның он алты томдық таңдамалары жарық көрді.
2003 жылы Санкт-Петербургтің «Славия» баспасында «Прапамять» атты үлкен бір томдығы орыс тілінде басылып шықты.

Қадыр Мырзалиев: «Ғашықтық жайын қозғама..» аудармасы

О состоянии Любви не спрашивай

Қазақша...

Ғашықтық жайын қозғама,
Қозғауды мақұл көрмес ем,
Ол жайлы саған боз бала,
Білгенмен ақыл бермес ем!

Сүюге ешкім оқытпас,
Оқытам десе, шақыртқыз.
Ғашықтар үшін жоқ ұстаз,
Бәріміз түгел шәкіртпіз

«Домбыра» кітабынан

«Шындық», « ТАБИҒАТ-ЖАРАТЫЛЫС ПЕРНЕСІ.», «АУЫЛ-АТАМЕКЕН ПЕРНЕСІ» өлеңдері оқылады.

Қадыр –қоғам қайраткері.Қадыр Мырза Әлі Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне екі рет депутат болып сайланды. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының мүшесі болды.
2010 жылы 22 қазанда Сырым ауданы әкімдігі және Қ.Мырзалиев атындағы қоғамдық қордың қолдауымен суретші Рафхат Халеловтің «Қазақтың Қадыры» атты көрмесі Жымпиты ауылындағы Қ.Мырзалиев атындағы орта мектепте кең көлемде өткізілді.Аталмыш шара Р.Халеловтің «Қазақтың Қадыры» атты фотокөрмесінің ашылуымен басталды. Р.Халелов Қадыр Мырзалиевтің 60-қа жуық фотосуретін және ақын тұтынған заттарды (ақын киген костюм, көзәйнегі, қаламы мен қарындашы, үстел сағаты, қолжазбасы, жеке кәдесыйлары, медальдары, фотоаппарат, қол орамалы, жазу машинкасы) ақын атындағы мектепке сыйға тартты. Шара кезінде Қадыр сыныбының ашылу салтанаты өткізіліп, ардагер ұстаз Гүлшат Сәлімгерейқызы сөз сөйледі. Сыныптың ашылу лентасын қию құрметіне ақын Ақұштап Бақтыгереева ие болды.Қадыр Мырзалиев атындағы қоғамдық қордың директоры болып Дөнеділ Қажымов тағайындалды. «Қазақтың Қадыры» атты көрмеге көрермендер мен қонақтар куә болған соң, мектептің мәжіліс залында Қадырдың рухына бағышталған шара болады.
«Қадыр ағаның иісі шықсын деген оймен мектептен арнайы бөлме ұйымдастырып, осы фотоқордың сақталуын қаладым. Менің айтарым, жерлестері де Қадыр ағаның өлеңдерін жат оқып жүрсе ғой», – деп сөзін түйіндеген фотосуретші Рафхат Халелов Қадыр Мырза Әлінің өлеңдерін жатқа айтты.
Сергіту сәті.

Тапқырлық таныт.( Қ.Мырза Әлінің француз тілінен қазақ тіліне аударған жұмбақтарын шешу )

1. Кім әйнекті сындырмай көктеп өтеді? Күннің сәулесі

2. Баспана іздеп басын қатырмайтын бөбек .Кенгурудың баласы

3. Екеуі қатар тұрады, бірақ бірін – бірі көрмейді? Екі көз

4. Менің қалтам бос, бірақ ішінде бірдеңе бар. Ол не? Тесік

5 Қандай ағаш өсуін тоқтатады? Жаңа жылғы шырша

6. Өзі дыбыс шығармайды, дыбыстың бәрін жұтып жатады.Ол не? Құлақ

«Топтастыру» әдісі.

Жомарт көрегенді

Қазақтың Қадыры

балажан

адамгершілігі мол

қарапайым

кеңпейіл

Бүгінгі сабағымды ақын К.Ахметованың сөзімен түйіндесем: «Қадыр Мырза Әли - ұлт ақыны. Қазақ деген тегі мықты, тарихы бай, тағдыры күрделі,түйсігі мың қатпар, қалтарысты,астарлы, тысты, алапат тілді, қабілетті қаһарман, қайсар халықтың тұңғиығына бойлап, кеңдігіне кепіл боп, бітімімен біте қайнасып, ұлылығын, рухын, ар -ұятын , үмітін барынша әспеттей отырып, кемшінің мінін, қайғысын, сорын азаматтық тұрғыда қазып айта алған, сыншыл да ойшыл ақын. Ұлы ақын.

Долинск жалпы орта білім беретін мектебі

Сыныптан тыс-шара:

«Қазақтың Қадыры»