В разработке показоны работа на уроке,задания.
Просмотр содержимого документа
«номдарта»
Уæ бон хорз, сывæллæттæ !
Æгас нæм цæут, нæ зынаргъ уазджытæ!
Эпигрæф: Бæстæтæ бирæ сты, дуне – уæрæх, Цард сæ рæвдауы фæрнæй. Фæлæ дæу хуызæн, Мæ Райгуырæн зæхх, Ацы стыр дунейыл нæй. Балцы уон искуы, хæстæг æви дард, Амонд мæ хурмæ хæссы, Æмæ Ирыстон цыма у мæ мад, Афтæ мæ фæдыл кæсы. (Чеджемты Æ.)
Ч
Фæрстытæ чи? цы?
Стыр дамгъæ æмæ гыццыл дамгъæ
Номдарты нымæц
- хонджытæ
- фæйнæджытæ
- чындзытæ
- чингуытæ
- хæстæджытæ
- ф æ йн æ г
- чындз
- чиныг
- х æ ст æ г
Номдары тыххæй рацыд
æрмæг сфæлхат кæнæм
- Цы у номдар? Цавæр фæрстытæн дæтты дзуапп?
- Иумæйаг æмæ сæрмагонд номдартæ. Сæ растфыссынад.
- Номдарты нымæц.
- Номдарты тасындзæг.
- Номдарты бирæон нымæц аразыны хицæндзинæдтæ.
Ирыстоны хæхтæн сæ бæрзонддæр у Хъазбеджы Хох. Ирон адæм æй хонынц Сæнайы Хох, Чырыстийы цъупп. Йæ бæрзонд у 5033 метры.
Ирыстоны суардæтты кой айхъуысти æгас бæстæйыл нæ, фæлæ ма суанг фæсарæнтыл. Сæ зынгæдæртæ сты: Заманхъул, Урсдон, Зæрæмæг, Хилак, Хъæрмæдон, Тæмискъ, Тиб.
Республикæйы ис бирæ рæсугъд бынæттæ: Цъæйы ком, Дзинага, Уæлладжыры ком. Ам арæзт æрцыдысты фысымуæттæ æмæ отельтæ, фæлладуадзæнтæ: «Осети», «Редант», «Тæмискъ», «Фыййагдон», «Къæхтысæр», «Цъæй», «Урсдон», æмæ «Дзинага». Уымæ гæсгæ Ирыстонмæ тырнынц бæлццæттæ дунейы алы кæрæттæй .
Хатдзæг: Номдартæ вæййынц иумæйаг æмæ сæрмагонд. Иумæйаг номдартæ сты бирæ иумыггаг предметы нæмттæ. Сæрмагонд номдартæ сты, хицæн предметтыл се ` мхуызон предметтæй сæ хицæн кæныны тыххæй цы нæмттæ ис, уыдон. Сæрмагонд номдартæ фыссын хъæуы стыр дамгъæйæ.
Хæс: дзырдтæ дыууæ цæджындзыл адих кæнут. Фыццаг цæджындз – æнæуд предметты нæмттæ, дыккаг – удджын предметты нæмттæ.
Дамгъæтæй сараз дзырдтæ:
- дж, и, т, д, и, æ , н, ы, д –
- г, ы, æ , х, а, г, у, н, æ , р –
Хатдзæг: Иууон нымæцы номдар фæнысан кæны бирæ иухуызон предметтæй иуы ном.
Бирæон нымæцы та номдар фæнысан кæны цалдæр иухуызон предметы.
Дзырдуатон куыст
Алæмæт – чудесный
Æртхутæгдон – пепельница
Мæсыг – башня
Сгуыхтдзинад – заслуга, победа, подвиг
Иртасын – различать, исследовать
Халдих – очень похожий
Скæнын хатдзæг:
Куыд бакуыстат, уымæн ма аргъ скæнут мæнæ ацы фæткъуыты хуызтæй ал ЧИ Йæ НОМИМæ
СЫРХ – тынг хорз
БУР – хорз
ЦЪÆХ – хуыздæр хъуаг
НОМДАРЫ ТЫХХÆЙ ÆРХЪУЫДЫ КÆНЫН ЧЫСЫЛ ГРАММАТИКОН АРГЪАУ (СОЧИНЕНИ - ÆРФЫСТ)
Хæдзармæ куыст:
Арфæгонд ут!