«Біз ?зімізді? болаша?ымызды, жеке балаларымызды? болаша?ын ?андай к?йде к?ргіміз келеді, осыны ай?ындап алатын уа?ыт жетті» деп к?рсетілген Елбасы Н.?. Назарбаевты? 2030 жыл?а арнал?ан стратегиялы? ба?дарламасында. Сонды?тан да еліміздегі ?лтты? ?о?амды кемелдендіру ел болаша?ы – жас ?рпа?ты жа?а инновациялы? ?дісте рухты? т?лім ж?не білім негіздерімен ?аруландырып, ?алыптастыру ?ажет.
Білім мен т?рбие ажырамас егіз ??ым. ?лы данышпан ?л-Фарабиді? «Т?рбиесіз берген білімні? к?ні ?ара?» деген с?зі осыны д?леледесе керек. Сонды?тан б?гінгі ?рпа?тар?а білім-?ылым н?рін берумен ?атар, ?з хал?ымызды? та?ылым ?а?идаларын жеке т?р?ыда ?йретіп, игеруді? м?ні зор. Себебі, б?гінгі бала ерте?гі ата-ана, бала т?рбиелеуші, халы? ?кілі, ел намысын ?ор?аушы, ата-бабаларды? ісін жал?астырушы м??гілік к?ш. Сол себепті жалпы білім беретін орта мектептерде б?л м?селені жол?а ?ою, я?ни егеменді елімізге ?аза? ?о?амын ?алыптастыру – басты міндет.
Эстетикалы? м?дениетті д?рыс ?алыптаспа?ан адам ?ылымда, саясатта ж?не ?о?амда ?згелермен тіл табысуда м?дениетті т?рде адамгершілікпен ?рекет жасай алмайды. Сонды?тан ?азірден бастап мектеп о?ушыларына ойлау, эмоционалды? сезімдерді ?алыптастыру, экологиялы?, патриотты? т?рбиелер ауадай ?ажет, оны ?лтты? ?ол?неріміз бен м?дениетті? ?атысуынсыз жеткізу м?мкін емес.
?азіргі к?нні? талабы – білімді, ?нерлі, ?негелі жас ?рпа? т?рбиелеу. ?лемдік білім беру ж?йесі ХХІ ?асырда жа?а, ты? ба?ытта дами бастады. Білім беруді? мазм?ны, ма?саты ?згерді. ?о?ам, мемлекеттік бол?ан со?, е? алдымен, білім, т?рбие керек. Сонды?тан да елбасымыз Н.Назарбаев ?зіні? Жолдауларында білім мен ?нер, м?дениет салаларына айры?ша к??іл б?ліп, елімізді? жар?ын болаша?ы білікті де парасатты жастарды? ?олында екенін назардан тыс ?алдыр?ан емес.
К?ркем эстетикалы? т?р?ыда т?рбиелеуде ?лтты? ?нерді ?йретуде мына ма?статтарды ал?а ?оюымыз керек:
— халы?ты? ?асырлар бойы жина?талып, іріктеп ал?ан озы? т?рбиесі мен ізгі ?асиеттерін жас ?рпа?ты? бойына сі?іру, баланы? ?орша?ан ортада?ы ?арым-?атынасын д?ниетанымын, ?мірге к?з?арасын ж?не о?ан сай мінез-??л?ын ?алыптасытыру;
— жас ?рпа??а хал?ымызды? асыл д?ст?рі мен салтынан ма?л?мат бере отырып дені сау, ?лтты? сана сезімі оян?ан, рухани ойлау д?режесі биік, м?дениетті, парасатты, ар-ожданы мол, е?бек?ор, бойында бас?а игі ?асиеттер ?алыптас?ан адамды т?рбиелеу;
— ?лтты? ?ол?нері ж?не рухани-м?дени байлы?ымызды танып-білуге т?рбиелеу. ?з отаныны? ж?не хал?ыны? ?ол?нер м?раларын танып, жетік ме?геру;
Елімізді? ?ркениетті елдер ?атарынан алды??ы орындарды иеленуге ?мтылуы жа?дайында жас ?рпа?ты жан-жа?ты дамыта т?рбиелеу ?ажеттігі арта т?седі. М?ны ж?зеге асыруды? бір жолы оларды? эстетикалы? т?рбиесін жетілдіру болып табылады. ?йткені жеке т?л?аны? эстетикалы? т?р?ыдан дамуы т?рбиені? ??рамдас б?ліктеріні? барлы?ымен саба?тасты?та, ?зара байланыста ж?зеге асырылады. ?сіресе, б?л с?ндік-?олданбалы ?нерді ?йрету ?рдісінен ай?ын к?рінеді.
Жас жеткіншектерге ?лтты? ?нерді? ?ыры мен сырын игерте отырып, оларды? эстетикалы? сезімталды?ын, ой-?иялын, к?ркемдік тал?амы мен шы?армашылы? ?абілетін шы?дау, балаларды? ?зі ?мір с?ретін ортасына с?лулы? ?келуге деген ??штарлы?ын, ту?ан хал?ыны? к?ркем-м?дени м?раларына, эстетикалы? д?ст?рлеріне деген с?йіспеншілік ?атынастарын т?рбиелеуге зор м?мкіндік ту?ызады.
?азіргі уа?ытта эстетикалы? т?рбие ?лкен ма?ыз?а ие. Оны? міндеттеріні? бірі – жас?спірімдерді? шынайы ?мірге, ?нерге эстетикалы? ?арым-?атынастарын ?алыптастыру. Ал б?л шы?армашылы? т?р?ыдан іздемпаз т?л?аны дамытуды? факторы саналады. Адамны? шынды??а, ?нерге эстетикалы? ?арым-?атынасы эстетикалы? ?абылдаудан басталады ж?не онсыз ?алыптасуы м?мкін емес. Осы?ан байланысты балаларды? эстетикалы? т?р?ыдан ?абылдау ж?не ба?ылау ?абілеттерін дамытуды? ?ажеттілігі артады. Осы ?абілеттерді? дамуы ?мір мен ?нердегі ?семділікті, ?лылы?ты, шынайылы?ты т?сінуге ж?не оларды тал?амсызды?тан ажырата білуге м?мкіндіктер жасайды. Эстетикалы? ?арым-?атынастар эмоционалды? сипат?а ие бол?анды?тан ?мір мен ?нерді? эстетикасын тану, эстетикалы? к?й кешу, сезіну ар?ылы ж?зеге асырылады. ?семдікті, ?лылы?ты ?абылдау адамды алуан т?рлі сезімге б?леп, жа?ымды ?сер ?алдырады.
Эстетикалы? т?р?ыдан ?абылдау адамны? туа біткен ?абілеті болып табылмайды. Ол білгілі бір м?дениеттіліктен, даярлы?тан, эстетикалы? білімділіктен талап етіледі. Б?л эстетикалы? ?ажеттілік, ?абілет, тал?ам, ба?алау ж?не т.б. сапаларды ?амтитын жеке т?л?аны? эстетикалы? м?дениетін ?алыптастыруды? ?ажеттілігін арттыра т?седі.
Шынды??а эстетикалы? ?арым-?атынас затты, ??былысты эстетикалы? т?р?ыдан ба?алаулан да к?рінеді. Ал эстетикалы? т?р?ыдан ба?алау эстетикалы? тал?амнан талап етіледі. Жас?спірімні? эстетикалы? тал?амы оны? эстетикалы? т?р?ыдан сезімін білдіру, оны саналы ойдан ?ткізу, к?ркемдік сапаны эмоционалды? ба?алау, к?ркемдік нысанды жеке эстетикалы? ?ажеттілігі де?гейімен салыстыру ж?не т.б. ?абілеттерді ?амтитын психикалы? ?асиеттеріні? к?рделі кешені болып табылады. Эстетикалы? тал?ам жеке т?л?аны? ?ажеттіліктері мен идеалымен ?атар ж?ретін к?рделі білім. Ол жеке т?л?аны? эстетикалы? т?рбиелілігіні? к?рсеткіші, к?ркемдік дамуыны? де?гейі болып саналады. Эстетикалы? тал?амны? дамуында ?иял, елес ж?не к?ркемдік ой ?лкен м?нге ие болады. Жас?спірімдірді? осы сапаларыны? дамуына тарихы мен мазм?ны тере? с?ндік-?олданбалы ?нер сласында?ы жан-жа?ты білімдер, атал?ан ?нер т?рлеріні? туындыларын жасау барысында?ы шы?армашылы? тапсырмаларды орындау ы?пал етеді.
Жас?спірімдерді? с?ндік-?олданбалы ?нерді ме?геру ?рдісінде эстетикалы? м?дениетін ?алыптасытыру оны? адам ?міріндегі р?лін жетік т?сіндіруден, оны? ма?ыздылы?ы мен м?нін ж?не спецификалы? за?дылы?тарын толы? ашып к?рсетуден де талап етіледі. Б?л жа?дай саба?тарда халы? ?нерін ?азіргі м?дениетті? ажырымас б?лігі т?р?ысынан, к?сіби ?нермен ?зара ?рекеттестігі, ерекше типтегі шы?армашылы? т?р?ысынан ?арастыр?анда ?ана м?мкін болады.
Мектептегі технология саба?ында ж?не ?йірме ж?мыстары барысында ш?кірттерге ?ол?нер ар?ылы жан-жа?ты эстетикалы? т?рбие беру, оларды к?ркем е?бекке баулу хал?ымызды? м?дени м?расын ж?йелі ме?геруге м?мкіндік береді, рухани игіліктерді ба?алай білуге т?рбиелейді.
О?ушыларды? ой-?рісін ке?ейтіп, ?иялына ?оз?ау салып, к?ркем е?бекке баулуда сыйлы? заттар жасатуды? т?рбиелік м?ні зор. ?лтты танытатын сыйлы? заттар жасау барысында ?р б?йымды, д?ст?рді зерттеу ар?ылы ізденіс туындайды, о?ушылар бойында патриотизм ?алыптасады.
Е? басты міндет о?ушыларды к?ркем е?бек ар?ылы ?ызы?ушылы?тарын арттырып, е?бек с?йгіштікке т?рбиелеу, е?бекке деген ынтасын арттыру.
Халы? шеберлеріні? ?олынан шы??ан б?йымдарын талдап ?ана ?оймай, солар?а ??сатып жасау баланы? шы?армашылы? ж?мыс?а, ?лтты? ?нерге с?йіспеншілігін арттырады, ?демі заттар жасау?а талпындырады, рухани-адамгершілік сапалары артады, шеберлігі шы?далады, е?бекке, е?бек адамдарына ??рметі ?алыптасады, ?з е?бегін ж?не ?згелер е?бегін ба?алай білуге т?рбиеленеді. Осы т?л?алы? сапаларды? ?алыптасуы барысында эстетикалы? м?дениет элементтері де ?лкен м?нге ие болады.
?азіргі та?да ?лтты? ерекшеліктермен жасал?ан б?йымдар?а с?ранысты? артуы о?ушыларды ?аза? хал?ыны? к?сіптік ?ол?нер б?йымдарын дайындай білу іскерлігіне баулу ?ажеттігін тудырады. Б?л м?селені шешудегі негізгі себеп: о?ушы жастарды жа?а экономикалы? жа?дайда е?бек етуге, ?з ба?ыт-ба?дарын аны?тау?а, м?мкіндіктерін іске асыру?а даярлау.
