"Конспект урока казахского языка, презентация для урока...

Қазақ тілі 25.09.14

Сабақтың тақырыбы: Ю әрпінің жазылуын қайталау.

Сабақтың мақсаты:

Б) Ю әрпінің қосарлы дауысты дыбыс екенін, яғни йу дыбыстары естілгенімен ю әрпі жазылатындығын түсіндіру. Ю әрпінің жазылуы және дыбысталу ерекшелігі туралы түсінік беру.

Д) Оқушылардың есте сақтау және ойлау қабілеттерін арттыру

Т) Оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу

Көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар.

Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру.

Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі.

• Амансың ба, алтын күн,

• Амансың ба, көк аспан,

• Амансың ба, достарым,

• Амансыз ба, қонақтар.

• Сабағымызды бастайық.

• Жамандықты тастайық

• - Жарайсыңдар, балалар, көңіл – күйіміз жақсы, қазір сабағымызды бастаймыз

II.Үй тапсырмасын еске түсіру.

III.Жаңа сабақ.

Аю, ою сөздері шықты

Бұл сөздерде екі әріп, үш дыбыс бар.

Аю қайда болады? Аю орманда болады.

Ол балды жақсы көреді.

Оюды кімдер ояды, қандай ою түрлерін білесіңдер?

Оюды әжелер ояды.

«Қосмүйіз»-бұл бұғы мүйізін негіз еткен ою түрі. Оюдың бұл түрін сәукелеге, айыр қалпақтың төбесіне, шетіне, қамзолдың алдыңғы жағына және етіктің қоншына салады. Сонымен қатар бақыт-береке, байлық, мал-жанның көбеюі сияқты символдық мәні бар.

«Қазмойын»-әдемі мойынды тұспалдайды. Бұл өрнекті көбіне әйелдер көйлегінің етегіне, тонның, күртелердің өңірлеріне салып, табиғаттың ерке құсы сынды еркіндікті,сұлулықты тілейді.

1. Ереже

Ю - қосарлы дауысты дыбыс. Сөзде иу дыбыстары естілгенімен, олардың орнына ю әрпі жазылады: ою, еңкею, шалқаю

«Артығын тап» дидактикалық ойыны. Шарты: тақтаға бірнеше кеспе әріптер батырмамен (кнопкамен) бекітіледі. Оқушылар дауыссыз дыбыстарды бір бөлек, жуан дауысты дыбыстарды бір бөлек және жіңішке дауысты дыбыстарды бір бөлек қояды.

• Қай әріп артық қалды?

• Ю әрпі.

• Неліктен?

• Ю - дауысты дыбыс. Бірақ ол екі дыбыстан (йу) түрады.

1-жаттығу. Сөздерді оқып, қосарлы дыбыстан құралған әріпті ата.

Бұлтию, сіркіреу, қоюланды, тасу, жантаю, бағалау, тыңаю, желбіреу, марқаю

• Сөздердің жазылувн есте сақта.

Дәптермен жұмыс: Ережені еске түсіру.

Бір, екі, үш

Бойға жинап күш,

Қолға қалам аламыз

Сауатты етіп жазамыз.

2 – жаттығу. Жұмбақты оқып жатқа жаз.

Қыс бойына жатады,

Тәтті ұйқыға батады. (Аю)

• Жұмбақтың шешуін жаз. Онда неше дыбыс неше әріп бар?

2. Ереже

Сөздегі и әрпінен кейін у естілгенімен, ю әрпі жазылады: кию, қию

3 – жаттығу. Берілген сөздерді үлгі бойынша жаз.

Үлгі: жи – жию, ки – кию, қи – қию, жыми – жымию

• Сөздердің жазылуын есте сақта

4 – жаттығу. Мына сөздердің жазылуын есте сақта.

Хайуанат, миуа, айуан

3. Ереже.

Миуа, айуан, хайуан, хайуанат сөздерінде иу, йу әріптерінің орнына ю әрпі жазылмайды

Сергіту сәті: Ормандағы аюдың,

Құлпынайы көп екен

Теріп – теріп алайық,

Қалтамызға салайық.

«Сөз ойла, тез ойла» ойыны.

Дөңгелектер ішінде орналасқан буындардан сөз құрастыр.

Қисаю, шалқаю, еңкею, жантаю сөздерінің мағыналарын қимыл арқылы көрсету.

5 – жаттығу. Естілуі бойынша жазылған сөздерді оқы.

Ойу-ою

Айу-аю

Тойу-тою

Қойу-қою

6 – жаттығу. Ю әрпінің алдында қандай әріп тұр?

Тыю, сыю

4. Ереже.

Тый, сый сөздерінде ю әрпінің алдында и жазылмайды, ы жазылады

IV. Сабақты қорытындылау.

1.Не? Ю

2. Бұл не? Бұл әріп

3. Бұл қандай дыбыс? Қосарлы дауысты дыбыс.

4. Ол не істей алады? Жазылады, айтылады, естіледі, көрінеді

5. Ю әрпі бар сөйлем құра.

Ю әрпі бар сөздерді гүлжапыраққа, я әрпі бар сөздерді сатыға орналастыр.

Ү.Үйге: 7- жаттығу. Ереже жаттау

ҮІ.Бағалау

№8 жалпы орта білім беретін мектеп

Баяндама тақырыбы:

Бастауыш сынып оқушыларының жалпы дүниетанымын қалыптастыру.

Дайындаған: Махамбетова М.Қ

2014 – 2015 оқу жылы

Қазақ тілі 2-сынып

Сабақтың тақырыбы: Ю әрпінің жазылуы.

Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларға Ю әрпінің жазылуы және дыбысталу ерекшелігі туралы түсінік беру.

2. Балалардың таным белсенділігін дамыту, ойларын қорытындылау, сұрақтарға жауап беру, ойлану жүйелілігін арттыру. Әдемі, көркем, қатесіз жазуға қалыптастыру.

3. Оқушыларды ұйымшылдыққа, бірлікке тәрбиелеу.

Көрнекілігі: суреттер, оқулық , карточкалар, ребус.

Пәнаралық байланыс: ана тілі, дүниетану, халықтық педагогика.

Түрі: аралас.

Әдісі: сұрақ-жауап, ойын, деңгейлік тапсырмалар.

Сабақтың барысы:

р/с	Сабақтың мерзімдері	Мұғалімнің іс-әрекеті	Оқушының іс-әрекеті
1	Ұйымдастыру кезеңі, оқушылардың біліктілігін арттыру.	Психологиялық дайындық. Барлығымыз көзімізді жұмып	Мен сабақта, мектептемін, Менің зейінім тұрақты Мен жақсы ойлап отырмын.
3	Оқушылардың білімін бекіту.	-Я қандай дыбыс? -Я әрпі қандай дыбыстардан құралған? -И әрпінен кейін қандай дыбыс естіледі? -И әрпінен кейін қандай әріп жазылады?	Я - қосарлы дауысты дыбыс. Я әрпі йа дыбыстарынан құралған. И әрпінен кейін а дыбысы естіледі. И әрпінен кейін я әрпі жазылады.
4	Жаңа сабақты түсінуге дайындау. Жаңа тақырыпты түсіндіру.	2-слайд. Ребустарды шешу. -Ребустардың шешулері болған сөздерде неше дыбыс, неше әріп бар? Қандай сөздер шықты? Аю қайда болады, ол нені жақсы көреді? Оюды кімдер ояды, қандай ою түрлерін білесіңдер? Ю қандай дыбыс? Ю әрпі қандай дыбыстардан құралған? Дәптермен жұмыс. -Бүгінгі күнді жазайық.. Көркем жазу.	Аю, ою сөздері шықты. Бұл сөздерде екі әріп, үш дыбыс бар. Аю орманда болады. Ол балды жақсы көреді. Оюды әжелер ояды. «Қосмүйіз»-бұл бұғы мүйізін негіз еткен ою түрі. Оюдың бұл түрін сәукелеге, айыр қалпақтың төбесіне, шетіне, қамзолдың алдыңғы жағына және етіктің қоншына салады. Сонымен қатар бақыт-береке, байлық, мал-жанның көбеюі сияқты символдық мәні бар. «Қазмойын»-әдемі мойынды тұспалдайды. Бұл өрнекті көбіне әйелдер көйлегінің етегіне, тонның, күртелердің өңірлеріне салып, табиғаттың ерке құсы сынды еркіндікті,сұлулықты тілейді. Ю қосарлы дауысты дыбыс. Сөзде йу дыбыстары естілгенімен, олардың орнына ю әрпі жазылады. Дәптерімізді ашайық Қолға қалам алайық Түп-түзу боп отырып, Көркем етіп жазайық. Ақ қар, мұз тау етегі- Ақ аюдың мекені.
5	Білім меңгеруі мен қолдана білуі.	Оқулықпен жұмыс. 1-жаттығу. -Көп нүктенің орнына ю әрпін қойып жаз. А..., о..., ұ..., то..., көрке..., үлке..., шалқа... . -Әр сөзде неше әріп, неше дыбыс бар? Сергіту сәті. Өзіндік жұмыс. 2-жаттығу. -Сурет бойынша әңгіме құрастыр. -Ю дыбысы кездесетін сөзді ата. -Ю дыбысы қалай естіледі?	-Аю, ою, ұю сөздерінде екі әріп, үш дыбыс бар. -Тою сөзінде үш әріп, төрт дыбыс бар. -Үлкею сөзінде бес әріп, алты дыбыс бар. -Көркею, шалқаю сөздерінде алты әріп, жеті дыбыс бар. Ормандағы аюдың, Құлпынай көп екен. Теріп, теріп аламыз, Қалтамызға саламыз. Аю орман аралап келе жатыр еді. Ол араның ұясын көрді. Аюдың бал жегісі келді. Аю араның ұясына қолын салды. Аралар аюды шағып алды. Ю дыбысы аю сөзінде кездеседі. Ю дыбысы йу болып естіледі.
6	Сабақты бекіту.	. 3-жаттығу. «Сөз ойла, тез ойла» ойыны. Дөңгелектер ішінде орналасқан буындардан сөз құрастыр. Қисаю, шалқаю, еңкею, жантаю сөздерінің мағыналарын қимыл арқылы көрсету. 5-жаттығу. -Жаңылтпашты көшіріп жазып, ю әрпі бар сөздердің астын сыз. -Ю әрпі бар сөздерде неше әріп, неше дыбыс бар? Шығармашылық жұмыс.Түрлі түсті қағаздан ою ою. -Орашолақ, олақ деген сөздердің мағынасын қалай түсінесің? -Қарамен жазылған қатар тұрған екі ою сөзіне сұрақ қою арқылы мағынасын салыстыр.	Тою Үю Есею Кеңею Қартаю Сарғаю Ю әрпі йу дыбыстары- ның орнына қолданған. Еңкею , шалқаю ,қисаю, жантаю. Ою ою ойым бар-ды, Ойналмастан ойын қалды. Орындалмай ойымдағы Ойылмады ою-дағы. Орашолақ , олақпын ба, Оя алмадым оюларды? Ою сөзінде екі әріп, үш дыбыс бар. Түрлі түсті қағаздан ою ою. Олақ дегеніміз жалқау, еріншек деген мағынаны білдіреді. Не?-ою Не істеу?-ою
7	Сабақты қорыту.	Бес жолды өлең құрастыру. 1. Не? 2. Бұл не? 3. Бұл қандай дыбыс? 4. Ол не істей алады? 5. Ю әрпі бар сөйлем құра.	1. Ю 2. Бұл әріп. 3. Қосарлы дауысты дыбыс. 4. Жазылады, айтылады, естіледі, көрінеді. 5. Йу естілгенімен, ю әрпі
8	Рефлексия.	Сабақ ұнады ма? екенін алмаларға жазып, ағашқа ілу.	Сабақ ұнады.
9	Үйге тапсырма.		Амина-өте жақсы қатыстым. Дана - өте жақсы қатыстым. Мұқанбетғали-жақсы қатыстым.
10

Ана тілі дегеніміз – сол тілді жасаған, жасап келе жатқан халықтың өткені, бүгінгісі, болашағы. Қазақ тілі өзінің даласындай бай. Қазақ сөзі қашанда даланың қоңыр желіндей аңқылдап, еркін есіп тұрады. Қазақ тілі қасиетті Қазақ домбырасының үнімен үндесіп жатады. Ана тілі – бұл әкенің тілі, туған халықтың тілі. Ана тілін біз кішкентай кезімізден әке-шешемізден, әжеміз бен атамыздан біле бастаймыз. Ана сүтіндей бойымызға біртіндеп сіңеді. Халықтың тәуелсіздігінің ең басты белгісі – оның ана тілі, ұлттық мәдениеті. Өзінің ана тілі, ұлттық мәдениеті жоқ ел өз алдына мемлекет болып өмір сүре алмайды. Дүниедегі барлық халық тәуелсіздікке ұлттық қадыр-қасиетін, мәдениетін, ана тілін сақтап қалу үшін ұмтылады. Сондықтан кез келген мемлекет өзінің аумағында салт-дәстүрін, ана тілін айрықша қорғайды. Еліміз Қазақстан Республикасы егемен ел атанды. Ана тілімізге мемлекеттік мәртебе берілді. Тіл туралы заң қабылданды. Президентіміздің 2003 жылғы 15 қарашадағы жарлығымен қыркүйектің үшінші жексенбісі Қазақстан Республикасы халықтары тілдерінің күні ретінде атап өтілетін болды. Тіл адамдар арасындағы қатынас құралы, өйткені адамдар қоғамдық өмірде бір-бірімен тіл арқылы сөйлеседі, пікір алмасады, ойын жеткізеді. Тіл арқылы біз оқып, білім аламыз, қалаған мамандықты игереміз. Тіл арқылы даналар сөзін оқып білеміз, одан ғибрат аламыз. “Өнер алды – қызыл тіл” деген осыдан шыққан болар. Тіл халықпен бірге жасайды, дамиды, өркендейді.

Дереккөзі: http://www.zharar.com/kz/shygarma/116-ana_til.html?utm_source=ZHARAR
© www.ZHARAR.com

Шығарма

Ана тілі

 Тіл – қай ұлтта, қай елде болсада қастерлі, құдыретті. Ол әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады.

   Тіл байлығы - әрбір елдің ұлттық мақтанышы. Ол атадан балаға мирас болып қалып отыратын баға жетпес мұра. Демек, әр адам ана тілін көзінің қарашығындай қорғауға, оның орынсыз шұбарлануының қандайына болса, да қарсы тұруы тиіс.

   Ана тілі – ең басты байлығымыз. Ана тілі - ең ұлы тамаша тіл. Менің ана тілім - қазақ тілі. Қазақ тілі - мемлекеттік тіл. Бұл - ауыр тіл, бірақ әрбір құрметті азаматқа оны білу керек.

Туған елім – тірлігімнің айғағы,

Тілім барда айтылар сыр ойдағы,

Өссе тілім, менде бірге өсемін,

Өшше тілім, мен де бірге өшемін! – деп , ақын Әбілдә Тәжібаев ағамыз жырлағандай тіл қай елде болса да қастерлі, құдіретті.

   Тіл - ұлттың жаны. Ал ұлттың болашағы - оның ана тілі.