Жіктеу есімдігі2

Жіктеу есімдігі2

Даптерлерін шолып шығады.

5-жаттығу. Мәтінді оқып, есімдіктерді пайдалана отырып, өз арманың туралы жазу.

Сұрақтарға жауап беріңіз.

-Зат есім дегеніміз не?

-Сан есім дегеніміз не?

-Сын есім дегеніміз не?

-Етістік дегеніміз қандай сөз табы?

-Есімдік ше?

Бос орындарға мағынасына сай есімдіктерді қой.

1)_____ кеше көлікпен ауылдан келдім. 2)Айдос ағамның _____ күні көңіл күйі жоқ еді. 3) _______ Астанадан жол жүріп келді, ______ алдынан шығып қарсы алдық.

4) ______ ертең қуыршақтар театрына барасың ба?

5) ______ мектептегі тату, үлгілі, білімді оқушылармыз.

Бұлардың бәрі қандай сөз табы?

-Есімдік сөзінде неше әріп бар?

-Сол сияқты есімдіктің 7 түрі бар.

Бүгін сабақта жіктеу есімдігін өтеміз.

*Мен, біз, сен, сендер, сіз, сіздер, ол, олар сөздері жіктеу есімдіктері деп аталады. Жіктеу есімдіктерінің үш жағы және жекеше, көпше түрі бар.

Жекеше Көпше

I ж мен біз, біздер

II ж сен, сіз сендер, сіздер

III ж ол олар

Ереже дәптерлеріңе жазып алыңыз.

1-жаттығу. Екі баланың әңгімесін оқы.

«Мен» деп кімді айтамыз?

«Сен» деп кімді айтамыз?

«Ол» деп кім туралы айтуға болады?

Әңгімелесу кезінде бірінші жақтағы бала өзін қалай атады?

Әңгімеге қатысушы екінші адамды қалай атады?

Үшінші біреуді сұрау үшін қандай есімдік қолданылады?

2-жаттығу. Мәтінді көшіріп жаз. Есімдіктердің астын сыз.

Есімдіктер қай сөздің орнына қолданылып тұр?

3-жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқы және көшіріп жаз.

Жабырқауды білмейміз,

Жалқаулықты сүймейміз.

Біз – талантты жас ұлан,

Үлгі аламыз жақсыдан.

Өлең қай жақта айтылып тұр?

Өлең жолдарының алдына қандай жіктеу есімдігін қоюға болады?

4-жаттығу. Төмендегі жіктеу есімдіктерін қатыстырып сөйлемдер құрастырып жаз.

Есімдіктердің қай жақта тұрғанын айт.

Біз, сендер, мен,олар, сіздер.

5-жаттығу. Көп нүктенің орнына тиісті жіктеу есімдігін қойып, көшіріп жаз.

Жіктеу есімдіктерінің қай жақта тұрғанын, жекеше немес көпше түрде екенін айт.

Өлеңнен есімдіктерді табу.

Мен, сен, ол,

Інім таныс бол.

Жіктеліп жүреді,

Бар айыбы сол.

Мен дейді, сен дейді,

Бір – біріне сенбейді.

«Олға» көңіл бөлмейді.

Түптеп келгенде,

Тірліктері өнбейді.

Біз, сіз, олар,

Көпке таныс болар.

Қимылына қарасаң,

Көңілің толар.

Біз дейді, сіз дейді,

Бірлігін үзбейді.

Бірігіп іздейді.

«Олар» да,

Қосылады соларға.

Ауыз бірлік бар жерге

Қауіп — қатер жолар ма?

Жіктеу есімдігін табу.

Үйге 6-жаттығу.

-Жіктеу есімдігі дегеніміз не?

-Жіктеу есімдіктерін ата

-Неше жақ, және қандай түрлерге ажыратылады?

Дәптерлерін жинап береді.

5-жаттығу. Армансыз адам болмайды. Менің арманым болашақта үлгілі мамандық иесі атану. Мен ұшқыш болғым келеді. Бұлттармен таласа ұшқан ұшақтарды көріп осы арманыма тезірек жетсем екен деймін. Ол үшін көп оқу, көп еңбектену керек екенін түсінемін. Сондықтан мектеп кезінде берілгегн білімді дұрыс қабылдауымыз тиіс.

-Заттың атын білдіретін сөз табы зат есім

-Заттың санын, ретін білдіретін сөз табы.

-Заттың сынын, түрін, сапасын білдіретін сөз табы.

-Заттың қимыл-әрекетін білдіреді.

-Есім сөздердің орнына қолданыла алатын сөз табы.

1) Мен кеше көлікпен ауылдан келдім. 2) Айдос ағамның сол күні көңіл күйі жоқ еді. 3)Ол Астанадан жол жүріп келді, біз алдынан қарсы алдық. 4) Сен ертең қуыршақтар театрына барасың ба?

5) Біз мектептегі тату, үлгілі, білімді оқушылармыз.

Мен, біз, сен, сендер, сіз, сіздер, ол, олар сөздері жіктеу есімдіктері деп аталады. Жіктеу есімдіктерінің үш жағы және жекеше, көпше түрі бар.

Жекеше Көпше

I ж мен біз, біздер

II ж сен, сіз сендер, сіздер

III ж ол олар

Жіктеу есімдігін ереже дәптерлеріне жазып алады.

1-жаттығу.

- Алло! Бұл – мен. Сен мені жақсы естіп тұрсың ба?

-Иә, жақсы естіп тұрмын.

-Маған Марат керек еді. Ол үйде ме?

-Ол үйде жоқ.

Мен деп адам өзін, ал сен деп қасында тұрған адамды, ол деп диалогка қатыспайтын бейтарап адамды айтады.

Мен деп, сен деп атайды.Ол дейді

2-жаттығу.Олжас пен Айбек қармақ салуға бармақшы болды.

-Сен жемге не алдың? – деп сұрады Олжас.

-Мен шегіртке алдым, - деді Айбек.

-Ал мен қамыр алдым. Күн желдеу екен. Олар жел болған күні судың түбіне кетіп, қармаққа ілінбеуші еді,- деді Олжас. Жел басылды. Олар кешке дейін балық аулады.

3-жаттығу.

Жабырқауды білмейміз,

Жалқаулықты сүймейміз.

Біз – талантты жас ұлан,

Үлгі аламыз жақсыдан.

І жақта көпше түрде айтылып тұр.

Біз, біздер деген жіктеу есімдігін қоюға болады.

4-жаттығу.Біз осы демалыста шаңғы тебуге барамыз. Сендер Кирова паркінің алдында жиналып тұрсыңдар ма?

Мен кеше дүкеннен қайық жасауға қажетті құралдарды алдым. Олар ертең серуенге шығады. Сіздер ең жақсы сынып атана білдіңіздер.

Біз-І жақ көпше, сендер-ІІ жақ көпше, мен- І жақ жекеше, олар- ІІІж көпше, сіздер-ІІ жақ көпше.

5-жаттығу.

Мен-Іж жекеше, біз-Іж көпше, сен-ІІж жекеше, ол-ІІІж жекеше, сіз-ІІж жекеше.

Мен, сен, ол,

Інім таныс бол.

Жіктеліп жүреді,

Бар айыбы сол.

Мен дейді, сен дейді,

Бір – біріне сенбейді.

«Олға» көңіл бөлмейді.

Түптеп келгенде,

Тірліктері өнбейді.

Біз, сіз, олар,

Көпке таныс болар.

Қимылына қарасаң,

Көңілің толар.

Біз дейді, сіз дейді,

Бірлігін үзбейді.

Бірігіп іздейді.

«Олар» да,

Қосылады соларға.

Ауыз бірлік бар жерге

Қауіп — қатер жолар ма?

Мен, сен,сіз, ол, біз, сіз, олар.

6-жаттығу күнделіктеріне жазады.

- Мен, біз, сен, сендер, сіз, сіздер, ол, олар сөздері жіктеу есімдіктері деп аталады.

Жекеше Көпше

I ж мен біз, біздер

II ж сен, сіз сендер, сіздер

III ж ол олар

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Жіктеу есімдігі2»

Пәні:	Қазақ тілі.
Сыныбы:	4 е
Уақыты:
Тақырыбы	Жіктеу есімдігі
Мақсаты: а) ақпараттық ә) коммуникативтік б) проблеманы шешу	Ақпарат көздері арқылы жіктеу есімдігі туралы меңгерту. Жіктеу есімдіктерін қолдана отырып, ауызша жазбаша сөйлесуде монологтік, диаголтік қарым- қатынасты қалыптастыру. Тақырып бойынша алған білімді өмірде қолдана білуге, жіктеу есімдіктерін орынды қолданып, сөз саптауға дағдыландыру.
Сабақтың түрі:	Аралас сабақ.
Сабақта қолданылатын технологиялар:	Дамыта оқыту технологиясы. АКТ.
Сабақтың әдісі:	Көрнекілік, сөздік.
Пәнаралық байланыс:	Әдебиеттік оқу, дене тәрбиесі
Оқыту құралдары:	Оқулық, тақта, АКТ, компьютер
Сабақтың барысы:	Мұғалімнің қызметі	Оқушының қызметі	Күтілетін нәтиже
I.Ұйымдастыру бөлімі	-Сәлеметсіздер ме оқушылар! -Кім кезекші? -Сыныпта кімдер жоқ? Психологиялық дайындық Ән саламыз күнде біз, Шаттық толы іргеміз. Біз мәңгілік достармыз Біз мәңгілік біргеміз.	-Мұғаліммен амандасып, сыныпта кезекші өз қызметін атқарады. -Сыныпта жоқ оқушыларды айтады. Психологиялық дайындық Ән саламыз күнде біз, Шаттық толы іргеміз. Біз мәңгілік достармыз Біз мәңгілік біргеміз.	Оқушымен мұғалім арасында ынтымақтастық қарым-қатынас орнады. Сабаққа психологиялық тұрғыда дайындалып, зейіндерін сабаққа аударады.
ІІ.Үй тапсырмасын тексеру. ІІІ. Өткен материалды қайталау арқылы жаңа материалды меңгеруге дайындық. ІҮ. Жаңа материалды меңгерту Ү.Жаңа материалды бекіту. ҮІ. Үй тапсырмасы VI.Қорытынды. Бағалау	Даптерлерін шолып шығады. 5-жаттығу. Мәтінді оқып, есімдіктерді пайдалана отырып, өз арманың туралы жазу. Сұрақтарға жауап беріңіз. -Зат есім дегеніміз не? -Сан есім дегеніміз не? -Сын есім дегеніміз не? -Етістік дегеніміз қандай сөз табы? -Есімдік ше? Бос орындарға мағынасына сай есімдіктерді қой. 1)_____ кеше көлікпен ауылдан келдім. 2)Айдос ағамның _____ күні көңіл күйі жоқ еді. 3) _______ Астанадан жол жүріп келді, ______ алдынан шығып қарсы алдық. 4) ______ ертең қуыршақтар театрына барасың ба? 5) ______ мектептегі тату, үлгілі, білімді оқушылармыз. Бұлардың бәрі қандай сөз табы? -Есімдік сөзінде неше әріп бар? -Сол сияқты есімдіктің 7 түрі бар. Бүгін сабақта жіктеу есімдігін өтеміз. Мен, біз, сен, сендер, сіз, сіздер, ол, олар сөздері жіктеу* есімдіктері деп аталады. Жіктеу есімдіктерінің үш жағы және жекеше, көпше түрі бар. Жекеше Көпше I ж мен біз, біздер II ж сен, сіз сендер, сіздер III ж ол олар Ереже дәптерлеріңе жазып алыңыз. 1-жаттығу. Екі баланың әңгімесін оқы. «Мен» деп кімді айтамыз? «Сен» деп кімді айтамыз? «Ол» деп кім туралы айтуға болады? Әңгімелесу кезінде бірінші жақтағы бала өзін қалай атады? Әңгімеге қатысушы екінші адамды қалай атады? Үшінші біреуді сұрау үшін қандай есімдік қолданылады? 2-жаттығу. Мәтінді көшіріп жаз. Есімдіктердің астын сыз. Есімдіктер қай сөздің орнына қолданылып тұр? 3-жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқы және көшіріп жаз. Жабырқауды білмейміз, Жалқаулықты сүймейміз. Біз – талантты жас ұлан, Үлгі аламыз жақсыдан. Өлең қай жақта айтылып тұр? Өлең жолдарының алдына қандай жіктеу есімдігін қоюға болады? 4-жаттығу. Төмендегі жіктеу есімдіктерін қатыстырып сөйлемдер құрастырып жаз. Есімдіктердің қай жақта тұрғанын айт. Біз, сендер, мен,олар, сіздер. 5-жаттығу. Көп нүктенің орнына тиісті жіктеу есімдігін қойып, көшіріп жаз. Жіктеу есімдіктерінің қай жақта тұрғанын, жекеше немес көпше түрде екенін айт. Өлеңнен есімдіктерді табу. Мен, сен, ол, Інім таныс бол. Жіктеліп жүреді, Бар айыбы сол. Мен дейді, сен дейді, Бір – біріне сенбейді. «Олға» көңіл бөлмейді. Түптеп келгенде, Тірліктері өнбейді. Біз, сіз, олар, Көпке таныс болар. Қимылына қарасаң, Көңілің толар. Біз дейді, сіз дейді, Бірлігін үзбейді. Бірігіп іздейді. «Олар» да , Қосылады соларға. Ауыз бірлік бар жерге Қауіп — қатер жолар ма? Жіктеу есімдігін табу. Үйге 6-жаттығу. -Жіктеу есімдігі дегеніміз не? -Жіктеу есімдіктерін ата -Неше жақ, және қандай түрлерге ажыратылады?	Дәптерлерін жинап береді. 5-жаттығу. Армансыз адам болмайды. Менің арманым болашақта үлгілі мамандық иесі атану. Мен ұшқыш болғым келеді. Бұлттармен таласа ұшқан ұшақтарды көріп осы арманыма тезірек жетсем екен деймін. Ол үшін көп оқу, көп еңбектену керек екенін түсінемін. Сондықтан мектеп кезінде берілгегн білімді дұрыс қабылдауымыз тиіс. -Заттың атын білдіретін сөз табы зат есім -Заттың санын, ретін білдіретін сөз табы. -Заттың сынын, түрін, сапасын білдіретін сөз табы. -Заттың қимыл-әрекетін білдіреді. -Есім сөздердің орнына қолданыла алатын сөз табы. 1) Мен кеше көлікпен ауылдан келдім. 2) Айдос ағамның сол күні көңіл күйі жоқ еді. 3)Ол Астанадан жол жүріп келді, біз алдынан қарсы алдық. 4) Сен ертең қуыршақтар театрына барасың ба? 5) Біз мектептегі тату, үлгілі, білімді оқушылармыз. Мен, біз, сен, сендер, сіз, сіздер, ол, олар сөздері жіктеу есімдіктері деп аталады. Жіктеу есімдіктерінің үш жағы және жекеше, көпше түрі бар. Жекеше Көпше I ж мен біз, біздер II ж сен, сіз сендер, сіздер III ж ол олар Жіктеу есімдігін ереже дәптерлеріне жазып алады. 1-жаттығу. - Алло! Бұл – мен. Сен мені жақсы естіп тұрсың ба? -Иә, жақсы естіп тұрмын. -Маған Марат керек еді. Ол үйде ме? -Ол үйде жоқ. Мен деп адам өзін, ал сен деп қасында тұрған адамды, ол деп диалогка қатыспайтын бейтарап адамды айтады. Мен деп, сен деп атайды.Ол дейді 2-жаттығу.Олжас пен Айбек қармақ салуға бармақшы болды. -Сен жемге не алдың? – деп сұрады Олжас. -Мен шегіртке алдым , - деді Айбек. -Ал мен қамыр алдым. Күн желдеу екен. Олар жел болған күні судың түбіне кетіп, қармаққа ілінбеуші еді,- деді Олжас. Жел басылды. Олар кешке дейін балық аулады. 3-жаттығу. Жабырқауды білмейміз, Жалқаулықты сүймейміз. Біз – талантты жас ұлан, Үлгі аламыз жақсыдан. І жақта көпше түрде айтылып тұр. Біз, біздер деген жіктеу есімдігін қоюға болады. 4-жаттығу.Біз осы демалыста шаңғы тебуге барамыз. Сендер Кирова паркінің алдында жиналып тұрсыңдар ма? Мен кеше дүкеннен қайық жасауға қажетті құралдарды алдым. Олар ертең серуенге шығады. Сіздер ең жақсы сынып атана білдіңіздер. Біз-І жақ көпше, сендер-ІІ жақ көпше, мен- І жақ жекеше, олар- ІІІж көпше, сіздер-ІІ жақ көпше. 5-жаттығу. Мен-Іж жекеше, біз-Іж көпше, сен-ІІж жекеше, ол-ІІІж жекеше, сіз-ІІж жекеше. Мен, сен, ол, Інім таныс бол. Жіктеліп жүреді, Бар айыбы сол. Мен дейді, сен дейді, Бір – біріне сенбейді. «Олға» көңіл бөлмейді. Түптеп келгенде, Тірліктері өнбейді. Біз, сіз, олар, Көпке таныс болар. Қимылына қарасаң, Көңілің толар. Біз дейді, сіз дейді, Бірлігін үзбейді. Бірігіп іздейді. «Олар» да , Қосылады соларға. Ауыз бірлік бар жерге Қауіп — қатер жолар ма? Мен, сен,сіз, ол, біз, сіз, олар. 6-жаттығу күнделіктеріне жазады. - Мен, біз, сен, сендер, сіз, сіздер, ол, олар сөздері жіктеу есімдіктері деп аталады. Жекеше Көпше I ж мен біз, біздер II ж сен, сіз сендер, сіздер III ж ол олар	Өз бетімен орындалған жұмыстың нәтижесін талдау. Оқушылар өткен материалға байланысты қойылған мұғалімнің зат есім, сан есім, сын есім, етістік, есімдік туралы сөз таптарын сұрақ қою арқылы естеріне түсіреді. Үлестірмелі карточкаларға тиісті есімдіктерді қойып, сөйлемдерді аяқтап жазады. Оқушылар ақпарат көздері арқылы жіктеу есімдігі туралы меңгереді. Жіктеу есімдігінің жекеше көпше түрлерімен танысады. Жіктеу есімдіктерін меңгере отырып, берілген 1-жаттығуды орындап, жіктеу есімдіктерінің қай кезде аталатынын, әңгімелесу кезінде бірінші, екінші, үшінші жақтағы адамды қалай атайтынын біледі. Мәтінді көшіріп жазып алып есімдіктердің астын сызады. Сен, мен, олар есімдіктері қай сөзді орнына қолданылып тұрғанын ажыратады. Берілген өлеңді оқу арқылы мәнерлеп оқу дағдысы қалыптасады. І жақта көпше түрде айтылып тұрғанын ажыратып, біз деген есімдікті қоюға болатынын біледі. Жіктеу есімдіктерін қатыстырып сөйлем құрай отырып, сөз саптау дағдысы қалыптасады. Есімдіктерді жаққа, түріне ажырата білуге үйренеді. Тиісті жіктеу есімдіктерін қойып, қай жақта тұрғанын жекеше және көпше түрде екенін жазып, меңгереді. Жаңа материалды бекітуге арналған өлең жолынан жіктеу есімдіктерін таба отырып, жіктеу есімдігі туралы бүгінгі білгендерін қайталайды. Өлеңді тыңдай отырып, арасынан есімдікті естіп оны жазып алады. Оқушының дұрыс тыңдай білу дағдысы қалыптасады. Осы өлеңнің мағынасын ұғынып, өзара бөлінушілікке емес, бірлікке ұмтылады. Үй тапсырмасын орындайды. Сыныпта өткен жіктеу есімдігі туралы меңгергендерін қорытындылайды.