Білім беру ?рдісіндегі заман?а сай жа?а технология

Баяндама
Білім беру ?рдісіндегі заман?а сай жа?а технологияларды?, жа?а ?діс- т?сілдерді? о?ушыларды? о?у?а деген ?ызы?ушылы?ын арттыруда?ы ма?ызы.
?стаз- е? алдымен, о?ушы ?шін білім н?рін ??юшы ізгілік иесі, ?мірлік т?жірибелерді ?йретуші т?лімгер, адамгершілікке баулитын т?рбиеші психолог екені с?зсіз. ?стаз ?р?ашан ш?кірттеріне б?гінгі ал?ан біліміні? ертенгі к?ні ?ажеттілігіен сездіре алатындай ?асиеті бар, мектеп табалдыры?ын атта?ан ?рбір жас ?ренні? болаша?та?ы к?здеген ма?саттарына ?ол жеткізуіне ба?ыт бере алатын ?лкен т?л?а. И?, хал?ымызды?, ата-бабаларымызды? ежелден келе жат?ан ?мірлік т?жірибесін, салт- д?ст?рін, ?дет-??рыптарын, жа?сы ?асиеттерін, б?гінгі заманны? озы? жетістіктерін жас ?рпа? ?стаз ар?ылы, оны? айт?ан т?лімді с?здері мен ?негелі істері ар?ылы ?йренеді. Ал, б?л міндет ?ашанда ?иын жауапты екені белгілі.
?ай кезе?де де ?стазды?ты ?лы маманды? деп сана?ан. ?стаз?а а? т?ж киген патша да, а? киізге к?терген хан да бас иіп, та?зым еткен. Батыста?ы Аристотельден кейін екінші ?стаз атан?ан ?бу Насыр ?л-Фараби, ал к?ллі Шы?ыс ?лемін ?зіні? данышпандылы?ымен та??алдыр?ан «Шы?ыс ?стазы» атан?ан Сыма Цян сия?ты ?лемдегі ?стазды?ты? ?лы ?лгісін к?рсеткен т?л?алар аз емес.
Б?гінде осы маманды?ты? тізгінін ?стап, талайларды? талабы мен талантын тасытып ж?рген ?стаздар д?ниені? ?р б?рышында адамзатты? сауатын ашып, рухани ж?не материалды? ??ндылы?тарды м?мкіндігінше тиімді ме?геруді? т?рлі ?діс-т?сілдерін тере? зерттеп, теориялы? талдаулар мен т?жірибелер жасап, зор табыстар?а жетуде.
Б?кіл д?неиж?зілік білім беру ке?істігіне кіру ма?сатында ?азіргі кезде елімізде білімні? жа?а ж?йесі ??рылуда. Б?л ?рдіс педагогика теориясымен о?у-т?рбие ж?мысында на?ты ?згерістер енгізумен ?атар елімізде болып жат?ан т?рлі ба?ытта?ы білім беру ?ызыметіне жа?аша ?арауды, ?ол жеткен табыстарды саралауды, ш?кірттерді? шы?армашылы? ?леуетін дамытуды, м??алімдерді? ?ылыми ба?ыт?а бет б?руын, іс-?рекетті жа?аша т?р?ыда ?йымдастыруды талап етеді. Міне сол ма?сатта, я?ни білімні? жа?аша ж?йесін ??ру?а ?лес ?оссам деп мен де о?у мен о?ытуда?ы жа?а ?діс-т?сілдерді ме?геру ?шін «?рлеу» ?лтты? педагогтарды? біліктілігін арттыру Кембридж т?сілімен Назарбаев интеллектуалды мектептер ба?дарламасыны?
III- (базалы?) де?гей курсында біліктілігімді жетілдірдім.
Б?л ба?дарлама о?ушыларды? ойлауын дамыту, б?рын?ы ал?ан білімдері мен сыныпта?ы т?рлі жа?а дерек к?здерінен, м??алімнен, о?улы?тан ж?не достарынан ал?ан білімдерінен ?зара ?рекеттесуі жа?дайында ж?зеге асады деген т?жырым?а негізделген.
Сонды?тан да м??алім о?ушыны? идеясы мен білім-біліктілігін дамыту?а ы?пал ететін міндеттерге сай, ал о?ушы о?ы?ан та?ырыптары бойынша білімдерін ?з де?гейінде к?рсетіп, кейбір болжамдар бойынша к?м?нді ойларын білдіре алатындай, пікір-к?з?арастарын на?тылап, жа?а ??ым-т?сініктерін ?рістетуге арнап ?йымдастыра алатындай де?гейге к?терілуі керек деп ойлаймын.
Сондай-а? ?аза?стан Республикасында білім беруді дамытуды? 2011-2020 жылдар?а арнал?ан мемлекеттік ба?дарламасында да ??зыретті м??алімні? алдына заманауи білім талаптарына с?йкес о?ушыны? жан-д?ниесін жа?сы зерттеп білу туралы міндеттерді ?ойып отыр?аны на?ты айтыл?ан. Осы ба?дарламаны? ма?саттары мен міндеттеріні?, «?рлеу» м??алімдерді? біліктілігін арттыру ?лтты? орталы?ыны? ?шінші (негізгі) де?гей ба?дарламасыны? ма?сат, міндеттерімен ?йлесімділігін саралай отырып, м??алімні? сыныпта білім алу ортасын ??ра білуі ??зырлы о?ытуды? е? ма?ызды факторы болып табылатынын ж?не м??алім о?ушыны? та?ырып м?нін ?з бетімен ме?геруіне, т?сінуіне, ба?алай алуына жетекші бола білу керек екенін ??тым. Сонымен ?атар, б?л т?сіл атал?ан ?деріске о?ушыны? ?те белсенді ?атысуын ?ажет ететінін, осылайша, о?ушы ?з тобыны? о?уы ?шін, ?рі ?зіні? о?уы ?шін жауапты болатынына, м?ндай жауапкершілік ар?ылы о?ушыда метасана, метатану ?дерістері ?алыптасып, білімдік да?дыларды ме?геруде ?зі де ?йретушіге айналатынын ж?не ?зіні? білім де?гейіне сыни т?р?ыдан ?арап, ?зіні? шама-шар?ын аны?тай алуына к?мектесе алатынымыз?а т?жірибе барысында к?з жеткіздім. Осылайша метатану ?дерісі о?ушыда когнитивті да?ды?а айналатынын саба? барысында к?зім жетті.
Мен, орта мерзімді саба? жоспарымда жеті модульді? барлы?ын ?олдану?а тырыстым. Біра?, мені? т?пкі ма?сатым ?зім ?ажет деп ойла?ан бір-екі модульге ба?ытталды. Жоба бойынша білім беру мен білім алуда?ы жа?а т?сілдер (ББмБАЖТ), сыни т?р?ыдан ойлау?а ?йрету(СТО?), білім беру ?шін ба?алау ж?не о?уды ба?алау(ББ?БжОБ), білім беруде а?паратты?-коммуникациялы? технологияны ?олдану(ББАКТ?), талантты ж?не дарынды балаларды о?ыту(ТжДБО), о?ушыларды? жас ерекшеліктеріне с?йкес білім беру ж?не о?ыту(ОЖЕСББжО), білім берудегі бас?ару ж?не к?шбасшылы? (БББжК) модульдеріні? ?р?айсысы м??алімні? та?дауы мен к?сіби шеберлігіне ?арай ?р та?ырыпта басты модуль бола алады деп ойлаймын.
?зімні? зерттеуге ал?ан е? ?ажетті деп к?здеген модульді? бірі, ол о?ыту ?шін ба?алау ж?не о?уды ба?алау болды. Мен де осы?ан дейін ба?алауды тек білім н?тижесін аны?тау ма?сатында ?ой?ан болсам, енді осы модуль бойынша ба?алау туралы ке? ма?ынада білімімді жетілдірдім деп айта аламын.
Мен ?ткізіп ж?рген саба?тарымда о?ушылар саба?та ?здеріні? сыныптастарын ж?не ?здерін ба?алау?а тартылды. Барлы? ?діс-т?сілдерді саба?та ?олдануда м??алімні? шеберлігі аса ма?ызды, ?йткені м??алім ба?алауды белсенді ж?ргізсе, о?ушылар да осылай белсенді ?атысатынына саба? беру барысында к?з жеткізуге болады. Саба? барысында о?ушылар ?здеріні? білімін арттыру?а талпынады, сонды?тан о?ушыларды? белсенділігін дамыту ?шін кері байланыс ар?ылы алын?ан а?парат?а с?йкес ж?мыс ж?ргізу керек. Б?л ?діс о?ушылардан т?сінушілікті, ?ызы?ушылы?ты ж?не ы?ыласпен ?рекет етуді талап етеді.
Ж?мыс барысында о?ыту ?шін ба?алау ж?не о?уды ба?алау модулін, саба?ты? басынан бастап, со?ына дейін сол саба??а негізделген ба?алау критериін ??ру ар?ылы ж?ргізіп ж?рмін. Критерий саба?ты ?алай ме?гергендігін, саба??а ?алай ?атысып отыр?анын, с?ра?ты д?рыс ?оя білу, ма?ынаны аша білу сия?ты о?уды ме?геру ?ажеттіліктеріне негізделді. Осындай т?сілдер сыныпта?ы барлы? о?ушыларды толы? ба?алау?а м?мкіндік береді. ?зін-?зі ба?алауда кейбір балалар ?здеріні? шынайы ба?аларын ?ою?а тырысса, кейбірінде ?зін-?зі ба?алауда асыра сілтеушілік те кездеседі. Б?л ?алыпты жа?дай, я?ни, психологиялы? т?р?ыда адамны? ?зіндік ерекшелігіне сай осындай балаларды кездестіруге болады.
Кері байланыс ж?ргізу ма?сатында, СТО технологияларыны? ББ? кестесі ар?ылы о?ушылармен ж?мыс ж?ргіземін. Кесте бойынша балалар ?здеріні? не ?йренгенін, нені ??па?анын, нені білгісі келетіндерін ашып к?рсетті. Сол бойынша ?йге тапсырмалар берілді. Ал, ?зім о?ушыларды? саба??а ?алай ?атысып отыр?анын, ж?пта ж?не топта ?алай ж?мыс жаса?анын, оларды? ?р?айсысыны? іс-?имылдары мен ?рекеттерін ба?ылаушы ретінде ба?алау кестеме жазып отырамын. Саба? со?ында ба?алау о?ушылармен бірге тал?ыланып, ?орытындыланды. Мен «?зін-?зі тану» п?нінен саба? беретін бол?анды?тан ба?алауда о?ушыларды? жеке ерекшеліктерін ескеруге ж?не шы?армашылы? ?абілетін дамыту?а к?п к??іл б?лдім, я?ни «?здігінен даму технологиясын» пайдаландым. Со?ан лайы?тап, т?мендегідей 12 баллды? ба?алау критериін ??рдым.
1. Топта?ы ережені? са?талуы (1 ?пай)
2. Топта?ы сыйласты?, ?арым-?атынас м?дениеті (1 ?пай)
3. Жо?ары де?гейдегі с?ра?ты? ?ойылуы (5 ?пай)
4. О?ушыны? белсенділігі ж?не к?з?арасына д?лел келтіру шеберлігі (5 ?пай)
О?ушыны? жина?ан ?пайлары мынадай шкала бойынша ба?аланды.
«5» - 10-12 ?пай,
«4» - 8-10 ?пай,
«3» - 5-7 ?пай,
«2» - 1-4 ?пай.
Осы критерий бойынша о?ушылар ?здеріні? ж?мыстарын ба?алауда ал?ашында ?йреніспеді, ?йткені б?л п?нні? ерекшелігі (п?нні? ба?дарламасына сай) рухани-адамгершілік білім беретін еркін саба? бол?анды?тан, бас?а п?ндердегідей ба?а ?ойылмайтын. Біра? о?ыту ?шін ба?алау ж?не о?уды ба?алау модульін ?з п?німде пайдалануда ал?а басушылы? ?адамдар?а ?ол жеткіздім. Осы ?дісті ?олдану ар?ылы о?ушыларды? ?зін-?зі тануына ??лшынысы мен шынайы о?у?а деген ?ызы?ушылы?ы ай?ындалды деп айта аламын. Баллды? ба?алаудан білім алушыларды? о?у?а деген ?ызы?ушылы?тары артып, бір-біріне сыни к?з?араспен ?арау?а ж?не ?зін-?зі ба?алау?а ?йренді. Б?дан шы?аратын ?орытынды, о?ыту ?шін ба?алау ж?не о?уды ба?алауды? ?азіргі жастарды? білімін ба?алауда, білім беру ж?йесіндегі д?ст?рлі ба?алаудан арты?шылы?ы:
1) О?ушыларды? жетістік де?гейін на?ты сипаттайды;
2) Сыныпта ?арым-?атынас ны?аяды;
3) Баланы? ?зін-?зі ба?алауы дамиды ж?не оны тек саба? барысында ?ана емес, кез-келген ?мірде кездесетін жа?дайларда ?зіндік ба?ылау ж?ргізе алатындай «жеке т?л?а» ?алыптасады.
«?зін-?зі тану» п?ніні? білім беру ж?йесіне енгізілуіні? де басты ма?саттарыны? бірі, осындай рухани-адамгершілігі мол, ?зін-?зі ба?алайтын жеке т?л?а ?алыптастыру екенін басшылы??а ала отырып, ?р о?ушыны? «жеке т?л?а» болуына ?лес ?осу ?шін ?зімні? т?жірибемде жа?а ?дістерді ?немі ?олдану?а тырысамын.
?орытындылай келе о?у мен о?ытуда?ы жа?а т?сілдерді іс-т?жірибеде ?олдана отырып, о?ушыны? ?зіндік пікірін ты?дау ар?ылы о?ан жауап берген келесі о?ушыны? ойын салыстыра отырып ?здеріні? шешім табуына жол табу м?мкіндігі туатынын ж?не сыни к?з?араспен топішілік ба?алау с?ттері шынайылы? танытатынын бай?адым. Жеті модульді ?амти отырып, ?ткізілген саба?тар білім сапасын арттыруда н?тижеге ?мтылдыратынды?ына сенімдімін.
С?зімні? со?ында ?зімні? ойымнан туында?ан жеке к?з?арасымды айта кетер
болсам, білім беру ж?йесіне заманауи осындай ба?дарламалар ?азіргі жас ?рпа?ты?
дамуына, ?абілеттері мен сана-сезіміне сай о?тайластырылып, енгізілуде деп
ойлаймын. Б?л жа?а ?дістерді? о?у ?дерісінде пайдаланылуы, о?ушы?а сапалы
білім беруде ж?не ?стаздарды? білімін жетілдіруіне пайдасы ?те зор.
Римдік философ Сенека Луцийді?: «Бас?аларды ?йрете ж?ріп, ?зіміз де к?п н?рсе ?йренеміз»-деген на?ыл с?зін басшылы??а алатын болса?, ?азіргі заман?а сай білім ж?йесіне енгізіліп жат?ан т?рлі ба?дарламалар бойынша білімімізді жетілдіруді? ар?асында, ой-?рісіміз дамып, о?у ?дерісінде жа?ашыл м??алімдер ?атары к?бейіп, к?птеген ты? д?ниелер пайда болуда. Сондай-а? б?гінгі заман?а сай жа?а технологияларды?, жа?а ?діс т?сілдерді? о?ушыларды? д?рыс білім алуына, ?сіресе ауыл балаларыны? бойында?ы о?у?а деген ?ызы?ушылы?ыны? даму ?рдісін арттыру?а к?п к?мегі тиюде. Жа?а технологияларды? о?ушы бойына д?рыс таралуы мен сапалы білім берілуі м??алімні? жан-жа?ты болуы ж?не шеберлігіне байланысты ж?не осы маманды?ты с?йіп та?да?ан кез-келген ?стазды? ?олынан келетін іс екеніне ешкімні? дауы жо? екені айдан аны?. Осы м?мкіндіктерді ке?інен пайдаланып, болаша? ?рпа?ты? дамуына жан-жа?ты ?олдау к?рсетіп, шеберлік таныту біздерді?, я?ни ?стаздарды? ?лесі деп ойлаймын.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Білім беру ?рдісіндегі заман?а сай жа?а технология»

Басты бет » Статьи » Баяндамалар » Баяндамалар жинағы

[ Добавить статью ]

БІЛІМ БЕРУ ҮРДІСІНДЕГІ ЗАМАНҒА САЙ ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ, ЖАҢА ӘДІС- ТӘСІЛДЕРДІҢ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ОҚУҒА ДЕГЕН ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУДАҒЫ МАҢЫЗЫ.

Материал авторы:
Азизова Айман Хожағалиқызы

Баяндама
Білім беру үрдісіндегі заманға сай жаңа технологиялардың, жаңа әдіс- тәсілдердің оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттырудағы маңызы.
Ұстаз- ең алдымен, оқушы үшін білім нәрін құюшы ізгілік иесі, өмірлік тәжірибелерді үйретуші тәлімгер, адамгершілікке баулитын тәрбиеші психолог екені сөзсіз. Ұстаз әрқашан шәкірттеріне бүгінгі алған білімінің ертенгі күні қажеттілігіен сездіре алатындай қасиеті бар, мектеп табалдырығын аттаған әрбір жас өреннің болашақтағы көздеген мақсаттарына қол жеткізуіне бағыт бере алатын үлкен тұлға. Иә, халқымыздың, ата-бабаларымыздың ежелден келе жатқан өмірлік тәжірибесін, салт- дәстүрін, әдет-ғұрыптарын, жақсы қасиеттерін, бүгінгі заманның озық жетістіктерін жас ұрпақ ұстаз арқылы, оның айтқан тәлімді сөздері мен өнегелі істері арқылы үйренеді. Ал, бұл міндет қашанда қиын жауапты екені белгілі.
Қай кезеңде де ұстаздықты ұлы мамандық деп санаған. Ұстазға ақ тәж киген патша да, ақ киізге көтерген хан да бас иіп, тағзым еткен. Батыстағы Аристотельден кейін екінші ұстаз атанған Әбу Насыр әл-Фараби, ал күллі Шығыс әлемін өзінің данышпандылығымен таңғалдырған «Шығыс ұстазы» атанған Сыма Цян сияқты әлемдегі ұстаздықтың ұлы үлгісін көрсеткен тұлғалар аз емес.
Бүгінде осы мамандықтың тізгінін ұстап, талайлардың талабы мен талантын тасытып жүрген ұстаздар дүниенің әр бұрышында адамзаттың сауатын ашып, рухани және материалдық құндылықтарды мүмкіндігінше тиімді меңгерудің түрлі әдіс-тәсілдерін терең зерттеп, теориялық талдаулар мен тәжірибелер жасап, зор табыстарға жетуде.
Бүкіл дүнеижүзілік білім беру кеңістігіне кіру мақсатында қазіргі кезде елімізде білімнің жаңа жүйесі құрылуда. Бұл үрдіс педагогика теориясымен оқу-тәрбие жұмысында нақты өзгерістер енгізумен қатар елімізде болып жатқан түрлі бағыттағы білім беру қызыметіне жаңаша қарауды, қол жеткен табыстарды саралауды, шәкірттердің шығармашылық әлеуетін дамытуды, мұғалімдердің ғылыми бағытқа бет бұруын, іс-әрекетті жаңаша тұрғыда ұйымдастыруды талап етеді. Міне сол мақсатта, яғни білімнің жаңаша жүйесін құруға үлес қоссам деп мен де оқу мен оқытудағы жаңа әдіс-тәсілдерді меңгеру үшін «Өрлеу» Ұлттық педагогтардың біліктілігін арттыру Кембридж тәсілімен Назарбаев интеллектуалды мектептер бағдарламасының
III- (базалық) деңгей курсында біліктілігімді жетілдірдім.
Бұл бағдарлама оқушылардың ойлауын дамыту, бұрынғы алған білімдері мен сыныптағы түрлі жаңа дерек көздерінен, мұғалімнен, оқулықтан және достарынан алған білімдерінен өзара әрекеттесуі жағдайында жүзеге асады деген тұжырымға негізделген.
Сондықтан да мұғалім оқушының идеясы мен білім-біліктілігін дамытуға ықпал ететін міндеттерге сай, ал оқушы оқыған тақырыптары бойынша білімдерін өз деңгейінде көрсетіп, кейбір болжамдар бойынша күмәнді ойларын білдіре алатындай, пікір-көзқарастарын нақтылап, жаңа ұғым-түсініктерін өрістетуге арнап ұйымдастыра алатындай деңгейге көтерілуі керек деп ойлаймын.
Сондай-ақ Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында да құзыретті мұғалімнің алдына заманауи білім талаптарына сәйкес оқушының жан-дүниесін жақсы зерттеп білу туралы міндеттерді қойып отырғаны нақты айтылған. Осы бағдарламаның мақсаттары мен міндеттерінің, «Өрлеу» мұғалімдердің біліктілігін арттыру ұлттық орталығының үшінші (негізгі) деңгей бағдарламасының мақсат, міндеттерімен үйлесімділігін саралай отырып, мұғалімнің сыныпта білім алу ортасын құра білуі құзырлы оқытудың ең маңызды факторы болып табылатынын және мұғалім оқушының тақырып мәнін өз бетімен меңгеруіне, түсінуіне, бағалай алуына жетекші бола білу керек екенін ұқтым. Сонымен қатар, бұл тәсіл аталған үдеріске оқушының өте белсенді қатысуын қажет ететінін, осылайша, оқушы өз тобының оқуы үшін, әрі өзінің оқуы үшін жауапты болатынына, мұндай жауапкершілік арқылы оқушыда метасана, метатану үдерістері қалыптасып, білімдік дағдыларды меңгеруде өзі де үйретушіге айналатынын және өзінің білім деңгейіне сыни тұрғыдан қарап, өзінің шама-шарқын анықтай алуына көмектесе алатынымызға тәжірибе барысында көз жеткіздім. Осылайша метатану үдерісі оқушыда когнитивті дағдыға айналатынын сабақ барысында көзім жетті.
Мен, орта мерзімді сабақ жоспарымда жеті модульдің барлығын қолдануға тырыстым . Бірақ, менің түпкі мақсатым өзім қажет деп ойлаған бір-екі модульге бағытталды. Жоба бойынша білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер (ББмБАЖТ), сыни тұрғыдан ойлауға үйрету(СТОҮ), білім беру үшін бағалау және оқуды бағалау(ББүБжОБ), білім беруде ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдану(ББАКТҚ), талантты және дарынды балаларды оқыту(ТжДБО), оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес білім беру және оқыту(ОЖЕСББжО), білім берудегі басқару және көшбасшылық (БББжК) модульдерінің әрқайсысы мұғалімнің таңдауы мен кәсіби шеберлігіне қарай әр тақырыпта басты модуль бола алады деп ойлаймын.
Өзімнің зерттеуге алған ең қажетті деп көздеген модульдің бірі, ол оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау болды. Мен де осыған дейін бағалауды тек білім нәтижесін анықтау мақсатында қойған болсам, енді осы модуль бойынша бағалау туралы кең мағынада білімімді жетілдірдім деп айта аламын.
Мен өткізіп жүрген сабақтарымда оқушылар сабақта өздерінің сыныптастарын және өздерін бағалауға тартылды . Барлық әдіс-тәсілдерді сабақта қолдануда мұғалімнің шеберлігі аса маңызды, өйткені мұғалім бағалауды белсенді жүргізсе, оқушылар да осылай белсенді қатысатынына сабақ беру барысында көз жеткізуге болады. Сабақ барысында оқушылар өздерінің білімін арттыруға талпынады, сондықтан оқушылардың белсенділігін дамыту үшін кері байланыс арқылы алынған ақпаратқа сәйкес жұмыс жүргізу керек. Бұл әдіс оқушылардан түсінушілікті, қызығушылықты және ықыласпен әрекет етуді талап етеді.
Жұмыс барысында оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау модулін, сабақтың басынан бастап, соңына дейін сол сабаққа негізделген бағалау критериін құру арқылы жүргізіп жүрмін. Критерий сабақты қалай меңгергендігін, сабаққа қалай қатысып отырғанын, сұрақты дұрыс қоя білу, мағынаны аша білу сияқты оқуды меңгеру қажеттіліктеріне негізделді. Осындай тәсілдер сыныптағы барлық оқушыларды толық бағалауға мүмкіндік береді. Өзін-өзі бағалауда кейбір балалар өздерінің шынайы бағаларын қоюға тырысса, кейбірінде өзін-өзі бағалауда асыра сілтеушілік те кездеседі. Бұл қалыпты жағдай, яғни, психологиялық тұрғыда адамның өзіндік ерекшелігіне сай осындай балаларды кездестіруге болады.
Кері байланыс жүргізу мақсатында, СТО технологияларының ББҮ кестесі арқылы оқушылармен жұмыс жүргіземін. Кесте бойынша балалар өздерінің не үйренгенін, нені ұқпағанын, нені білгісі келетіндерін ашып көрсетті. Сол бойынша үйге тапсырмалар берілді. Ал, өзім оқушылардың сабаққа қалай қатысып отырғанын, жұпта және топта қалай жұмыс жасағанын, олардың әрқайсысының іс-қимылдары мен әрекеттерін бақылаушы ретінде бағалау кестеме жазып отырамын. Сабақ соңында бағалау оқушылармен бірге талқыланып , қорытындыланды. Мен «өзін-өзі тану» пәнінен сабақ беретін болғандықтан бағалауда оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескеруге және шығармашылық қабілетін дамытуға көп көңіл бөлдім, яғни «өздігінен даму технологиясын» пайдаландым. Соған лайықтап, төмендегідей 12 баллдық бағалау критериін құрдым.
1. Топтағы ереженің сақталуы (1 ұпай)
2. Топтағы сыйластық, қарым-қатынас мәдениеті (1 ұпай)
3. Жоғары деңгейдегі сұрақтың қойылуы (5 ұпай)
4. Оқушының белсенділігі және көзқарасына дәлел келтіру шеберлігі (5 ұпай)
Оқушының жинаған ұпайлары мынадай шкала бойынша бағаланды.
«5» - 10-12 ұпай,
«4» - 8-10 ұпай,
«3» - 5-7 ұпай,
«2» - 1-4 ұпай.
Осы критерий бойынша оқушылар өздерінің жұмыстарын бағалауда алғашында үйреніспеді, өйткені бұл пәннің ерекшелігі (пәннің бағдарламасына сай) рухани-адамгершілік білім беретін еркін сабақ болғандықтан, басқа пәндердегідей баға қойылмайтын . Бірақ оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау модульін өз пәнімде пайдалануда алға басушылық қадамдарға қол жеткіздім. Осы әдісті қолдану арқылы оқушылардың өзін-өзі тануына құлшынысы мен шынайы оқуға деген қызығушылығы айқындалды деп айта аламын. Баллдық бағалаудан білім алушылардың оқуға деген қызығушылықтары артып, бір-біріне сыни көзқараспен қарауға және өзін-өзі бағалауға үйренді. Бұдан шығаратын қорытынды, оқыту үшін бағалау және оқуды бағалаудың қазіргі жастардың білімін бағалауда, білім беру жүйесіндегі дәстүрлі бағалаудан артықшылығы:
1) Оқушылардың жетістік деңгейін нақты сипаттайды;
2) Сыныпта қарым-қатынас нығаяды;
3) Баланың өзін-өзі бағалауы дамиды және оны тек сабақ барысында ғана емес, кез-келген өмірде кездесетін жағдайларда өзіндік бақылау жүргізе алатындай «жеке тұлға» қалыптасады.
«Өзін-өзі тану» пәнінің білім беру жүйесіне енгізілуінің де басты мақсаттарының бірі, осындай рухани-адамгершілігі мол, өзін-өзі бағалайтын жеке тұлға қалыптастыру екенін басшылыққа ала отырып, әр оқушының «жеке тұлға» болуына үлес қосу үшін өзімнің тәжірибемде жаңа әдістерді үнемі қолдануға тырысамын.
Қорытындылай келе оқу мен оқытудағы жаңа тәсілдерді іс-тәжірибеде қолдана отырып, оқушының өзіндік пікірін тыңдау арқылы оған жауап берген келесі оқушының ойын салыстыра отырып өздерінің шешім табуына жол табу мүмкіндігі туатынын және сыни көзқараспен топішілік бағалау сәттері шынайылық танытатынын байқадым. Жеті модульді қамти отырып, өткізілген сабақтар білім сапасын арттыруда нәтижеге ұмтылдыратындығына сенімдімін.
Сөзімнің соңында өзімнің ойымнан туындаған жеке көзқарасымды айта кетер
болсам, білім беру жүйесіне заманауи осындай бағдарламалар қазіргі жас ұрпақтың
дамуына, қабілеттері мен сана-сезіміне сай оңтайластырылып, енгізілуде деп
ойлаймын . Бұл жаңа әдістердің оқу үдерісінде пайдаланылуы, оқушыға сапалы
білім беруде және ұстаздардың білімін жетілдіруіне пайдасы өте зор.
Римдік философ Сенека Луцийдің: «Басқаларды үйрете жүріп, өзіміз де көп нәрсе үйренеміз»-деген нақыл сөзін басшылыққа алатын болсақ , қазіргі заманға сай білім жүйесіне енгізіліп жатқан түрлі бағдарламалар бойынша білімімізді жетілдірудің арқасында, ой-өрісіміз дамып, оқу үдерісінде жаңашыл мұғалімдер қатары көбейіп, көптеген тың дүниелер пайда болуда. Сондай-ақ бүгінгі заманға сай жаңа технологиялардың , жаңа әдіс тәсілдердің оқушылардың дұрыс білім алуына, әсіресе ауыл балаларының бойындағы оқуға деген қызығушылығының даму үрдісін арттыруға көп көмегі тиюде. Жаңа технологиялардың оқушы бойына дұрыс таралуы мен сапалы білім берілуі мұғалімнің жан-жақты болуы және шеберлігіне байланысты және осы мамандықты сүйіп таңдаған кез-келген ұстаздың қолынан келетін іс екеніне ешкімнің дауы жоқ екені айдан анық. Осы мүмкіндіктерді кеңінен пайдаланып, болашақ ұрпақтың дамуына жан-жақты қолдау көрсетіп, шеберлік таныту біздердің, яғни ұстаздардың үлесі деп ойлаймын.