«Тіл білгірі»

«Тіл білгірі»

сыныптан тыс мерекелік іс -шара

«Есіл ауданының Свободный орта мектебі » ММ

Бастауыш сынып мұғалімі: Ержан Төлеужан.

Мақсаты: Қазақ тілі өнерін, шешендікпен тапқырлықты,асыл сөздер мен мақал мәтелдердің негі ойын түсініп, оны өмірде пайдалана білуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: суреттер,нақыл сөздер,мақал -мәтел, жұмбақтар.

Кіріспе сөз: Құрметті ұстаздар, оқушылар бүгінгі, «Тіл білгірі» сайысына қош келдіңіздер!

Қазақстанның мемлекеттік тілі қазақ тілі. Қазақстан көп ұлтты мемлекет. Көп ұлтты мемлекет үшін мемлекеттік тіл қажет. Тіл жеке адамның туындысы емес,қоғамның жемісі, қоғамның нәтежесі. Сондықтан да, тіл мәртебесін көтеріп, оны дамытатын біздің білімді шәкірттеріміз.

Бүгінгі сайысымызда ана тіліміздің қаншалықты көркем, әдемі тіл екенін дәлелдегіміз келсе, барлық сайыскерлер жақсылап ат салысайық.Барлықтарыңызға сәттілік тілей отырып, сайыс шарттарымен таныстырып өтейін.

Шарттары:

1. Таныстыру

2. «Жүйрік болсаң шауып көр»

3. Өз өнерін көрсету

4. Кім жылдам

5. «Сөз тапқанға қолқа жоқ»

6. Қолқа салу

Жүргізуші: Ғалымның сырын ұғына

Шығыңдар биік шыңына

Ұқыптылық пен зеттілік

Жеңістің мынау шыңына - дей келе, сайыскерлеріміз өздерін таныстырсын.

I.сайысымыз.

Тілеу : Тілеу деген мен едім

Кендебайдай кері едім

Алпамыстай алыппен

Алысқалы кеп едім

Еділ : Еділ деген мен едім

Алпамыстай ер едім

Кендебайдай кері мен

Керіскелі кеп едім

Құралай: Менің атым Құралай

Тек тұрмаймын сынамай

«Тіл білгірі » сайысқа

Келіп қалдым шыдамай

Қайырбек: Қайырбек деген мен едім

Еңіреп туған ер едім

Жайықтай болып тасынып

Сайысуға кеп едім

Нұрбол; Нұрбол деген мен едім

Белестерден кеп едім

Қызыл тілді сайыста

Қайрағалы кеп едім

Әділ: Әкем қойған атымды Әділ деген

Әділқазы көрсетсін әділдігін

Білек сыбап шығамыз біз ортаға

Қарсыластар кәнеки әлін білсін

Таныстыру бойынша әділқазылар бағаларын берсін.

Жүргізуші: Қазақ халқы сөз қадірін білген қасиетті сөзді қастерлеп, аузынан тастамай өнеге ретінде данышпандығын өлең өрнектерімен өрнектеп, терең мағыналы сөздермен зерлеп келе жатқан халық. Ендеше келесі сайысымыз мақал- мәтелдер туралы болмақ.

Бұл сайысымыз «жүйрік болсаң шауып көр» деп аталады. Мақал мәтел ішіндегі сөздер беріледі,және сұрақтар қойылады,ол сұрақтарға мақал мен жауап береді.

Сайысымыздың шарты түсінікті болса сайысымызды бастайық іске сәт!

I-топққа қойылатын сұрақтар:

II-Сайысымыз.

1. Білім,ақыл. (білім тозбайды, ақыл азбайды.)

2. Кітап,білім. (Кітап білім бұлағы, білім өмір шырағы)

3. Батыр,қоян,( Батырды намыс өлтіреді, қоянды қамыс өлтіреді )

4. Еңбек,қарын. (Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей)

5. Дос, ақыл. (Досты көпті жау алмайды, ақылы көпті дау алмайды)

• Қар жана ма?(Қалауын тапса қар жанады)

• Жігітті шал деген жөн бе? (Жаман жігіт жасында шал болар)

• Ең тәтті не? (Ананың сүті тәтті, баланың тілі тәтті)

• Аппақ қарға болама? ( Қарға баласын аппағым дейді)

• Қарғыстың ең жаманы не? ( Өзің білме, білгеннің тілін алма)

• Инемен құдық қазуға болама? ( Білім инемен құдық қазғандай)

• Шашу мен жинаудың қайсысы оңай? ( Шашу оңай, жинау қиын)

• Тауық түс көреме? ( Тауықтың түсіне тары кіреді)

• Кімнен кім жаман? (олақтан салақ жаман)

II-топқа қойылатын сұрақтар:

1. Тіл,бас (тіл тас жарады,тас жармаса бас жарады)

2. Алтын, көмір.(аз сөз алтын, көп сөз көмір)

3. Жаңбыр,батыр.( жаңбыр жауса жер ырысы,батыр туса ел ырысы)

4. Қарға,кірпі,(қарға баласын аппағым дер,кірпі баласын жұмсағым дер)

5. Сәуір,күн.( сәуір келсе күн күркірер, күн күркіресе көк дүркірер)

• Тастың жеңілі болама? (Керек тастың ауырлығы жоқ)

• Адамның қай мүшесі қорқақ, қай мүшесі батыр.( көз қорқақ,қол батыр.)

• Ер неше рет қорқақ, неше рет өледі? ( Ер бір рет қорқақ, мың рет өледі)

• Көрдім,көрмедім дегендер неше сөз?( Көрдім деген көп сөз, көрмедім деген бір сөз)

• Оттан да ыстық не? (Отан оттан да ыстық)

• Отқа түсіп күйуге болама? ( Отан үшін, отқа түс күймейсің)

• Шошқа үре ме? (Қорада ит жоқта шошқа үреді)

• Үлкен көз, үлкен сөз болама? ( Қорқақтың көзі үлкен, ақымақтың сөзі үлкен)

• Ер қаруы не?(Ер қаруы бес қару)

• Білгенің қанша, білмегенің қанша?(Білгенің бір тоғыз, білмегенің тоқсан тоғыз)

«Жүйрік болсаң шауып көр » кезеңінің ұпайларымен танысайық! Сөз әділқазыларда.

III-сайысымыз. Өз өнерін көрсету. Мұнда екі топтың қатысушылары өз өнерлерін ортаға салады

«Өз өнерін көрсету.» кезеңінің ұпайларымен танысайық! Сөз әділқазыларда.

III-сайысымыз. «Кім жылдам » деп аталады. Топ басшылары мұнда жазылған сөздерді қимылмен көрсетеді, өз топтарына үш минут ішінде.

Сөздер:Мұғалім, кітап, қалам, бор, жұлдыз, парта, су, ауа, сумка, балдырған журналы, әтеш,сиыр, қоян, аю, машина, телевизор, домбыра, жапырақ, күнделік, кеңгіру, сәбіз, бақа, балық, түйе, шәйнек, құлақ, төсек, найзағай,асхана.

«Кім жылдам» кезеңінің ұпайларымен танысайық! Сөз әділқазыларда.

Тәртіп талғам тәрбие

Үлкендерден аламыз

Қанат бойлап қиялға

Тұлпар мініп шабамыз

Ғылым білім кімде көп

Соған ұқсап бағамыз

Сағат санап өсуде

Ақыл ой мен санамыз дей отырып келесі сайысымыз тез әрі нақты жауапты талап етеді.

IV-Сайсымыз: «сөз тапқанға қолқа жоқ » деп аталады. Қатысушылар жасырылған әріптерді алады да, қойған сұрақтарыма тез әрі, нақты жауаптарын айтады.

I-топққа қойылатын сұрақтары:

1. Жазда коникулда қайда болдың?

2. Бүгін сабақта екі алып қалдың не істейсің?

3. Апайың өзіңе ұнайма?

4. Лотериядан миллион ұтсаң не істер едің?

5. Мектебің өзіңе ұнайма?

6. Қай пәнді көбірек оқығың келеді?

7. Болашақта кім болғың келеді?

8. Түскі асқа не іштің?

9. Қардан балмұздақ жасауға болама?

10. Бүгінгі көңіл күйің қандай?

II-топқа қойылатын сұрақтар:

1. Ұялы телефоның болғанда не істер едің?

2. Сыныбың өзіңе ұнайма?

3. Президент болсаң не істер едің?

4. Мұғалім болсаң не істер едің?

5. Қай пәнді ұнатып оқисың?

6. Қалауын тапса қар жанама?

7. Лимузин машинаң болғанын қалайсыңба?

8. Таңертең оянғаныңда қойныңда ит жатса не істейсің?

9. Бақылау шығарып отырып, қиын есепке кез болсаң не істер едің?

10. Досың көп пе?

«Сөз тапқанға қолқа жоқ» кезеңінің ұпайларымен танысайық!

Сөз әділқазыларда жеңген топтарды марапаттайды.

Осымен бүгінгі «Тіл білгірі» атты сайысымыз өз мәресіне жетті, көңіл қойып тыңдағандарыңызға көптен көп рақмет.Сау болыңыздар!