Адамгершілік туралы

Адамгершілік туралы

Та?ырыбы: Адамгершілік туралы
Ма?саты: О?ушыларды ?айырымдылы??а, ?дептілікке, сыпайылы??а, инабаттылы??а, кішіге ?ам?ор, ?лкенге ??рметпен ізетті болу?а т?рбиелеу; сыныптас ??рбыларыны? ?адірін білуге, ?зара сыйласты? орнату?а, ата-баба салтын ?астерлеуге т?рбиелеу; о?ушыларды адамгершілікке, ж?йелі ойлау?а, топ болып ж?мыс істеуге да?дыландыру.

К?рнекілігі: на?ыл с?здер, с?ра?тар, с?зж?мба?, слайд ар?ылы дайындал?ан материалдар.
І. ?йымдастыру б?лімі.
ІІ. Атадан ?ла?ат, анадан ?ибрат.
ІІІ. Адамны? жа?сы – жаман ?асиеттері. Сен ?андайсы??..
ІV. Бабалар баланы ?алай т?рбиелеген?
V. Ырым- тыйым – ?ла?ат к?зі.
VІ. О?ушыларды? шы?армашылы? ж?мысы.
VII. ?орытындылау.

Барысы.
М??алім: ?азіргі заман ?ыз т?рбиесі мен ?л т?рбиесіне ерекше м?н беруді ?ажет етеді. «?л т?рбиелей отырып, жер иесін т?рбиелейміз, ?ыз т?рбиелей отырып, ?лтты т?рбиелейміз» деп бекер айтылмаса керек. Хал?ымызда ерте кезден –а? адамгершілікті, ?депті жо?ары ба?алай білген. Отбасы - ?о?амны? бір б?лшегі, ал отбасыны? алтын ?азы?ы - ?йел адам. Бесігінде жа?сы т?рбие ал?ан, ?лгі - ?неге к?рген ?ыз бала ?айда болса да, келін бол?анда да к?ргенділігін к?рсетеді. Ал жа?сы т?рбие ал?ан ?лдар жау келгенде де жайда? ат?а міне шабатын ?жет, батыл, адал, жеріне, ту?ан хал?ына ысты? ы?ыласты, ?лкенге де, кішіге де ?ам?ор бола білген ?ой. ?дептілік, инабаттылы?, сыйласу жа?ынан хал?ымыз алдына жан салма?ан. Бір ?кініштісі: уа?ыт ?ткен сайын осынау асыл ?асиеттерімізден айырылып бара жат?андаймыз. ?лтты? ізгі д?ст?рімізді ескілікті? калды?ы деп м?рын ш?йіре ?арамай, осы заман?а лайы?тысын та?дап алып, инабатты ?ыз, ?ла?атты ?л т?рбиелеу –ата-ананы? да, ?стаздар ?ауымыны? да міндеті. Енді осы м?селе т??ірегінде ой ?рбітсек, о?ушыларымыз не дер екен?..

ІІ. Атадан ?ла?ат, анадан ?ибрат
1- о?ушы: ?рбір ?ыз бала бой жетіп, ?ке-шешесіні? ортасында б?л?а?та?ан д?уренін ?алдырып, бас?а бір ?йге келін болып т?седі. ?з ша?ыра?ын к?теріп, ?й мен шаруа?а иелік етіп т?тін т?тетеді, ана болып ?мірге перзент ?келеді. Жар ??шып, ана болу – ?ыз баланы? ма?танышы ?рі ба?ыты.
2- о?ушы: ?ыз баланы? сол к?нге дайынды? ретінде ?з ?йінде ж?ріп ?йренетін ?негелері мен ?тейтін міндеттері аз болмайды. Оларды? барлы?ы ?осыла келе келін болу ?дебін ??райды.

3- о?ушы: Сол ?мірге мойын ?сынып, ынта ?ойып ?йрену, даярлану – к?регенділікті? белгісі. ?ыз бала о? жа?та отыр?анда – а? келін болып т?скенде ат?аратын ауыр да арда?ты міндеттерді, аттап ?туге болмайтын ?деп - инабаттылы? талаптары жайында жа?сы хабардар болуы керек.
4- о?ушы: ?ыз бала той-томала?, к?п адам жинал?ан жерде к?зге т?седі, сыналады. Ондайда ?зіні? ?стамдылы?ымен, жар?ын ж?зді сыпайылы?ымен, жина?ы, шира? ж?ріс- т?рысымен, сергек - сезімталды? ептілігімен, с?зге ?сталы?ымен к?зге т?сіп, ж?ртты тамсандырады.
5- о?ушы: Ал м?ндай жа?сы ата?ты? ?ыз баланы? болаша?ы ?шін ма?ызы зор. ?ят, ?деп жорал?ыларын белден басып, отыр?анда, т?р?анда ?зіні? жаратылысын ескермейтін, ?ыз?а, келінге жарасатын ?ымсыну, ?ызару, тартыну, имену деген ойына кіріп – шы?пайтын ?ыз ?зіне ?ана емес ата-ана, бауыр - ту?андарына с?з келтіріп, жерге ?аратады.

6- о?ушы: ?ызды?, демек болаша? келінні? ?олынан іс келуі – міндетті жа?дай. Айналада?ы адамдарды сыйлау ата-ананы ??рметтеуден басталады. 7-о?ушы: Ер бала е?бекке ерте бейімделеді. С?йтіп ауылды? ересек балаларымен, ??рбыларымен, а?алары, ?келерімен бірге шаруашылы??а ?арау?а, ??гіме ты?дап, ертегі айту?а, ?ле? айтып, ?н салу?а бейімделген

8-о?ушы: ?аза? отбасында ер баланы т?рбиелеуде ?кені? р?лі ?лкен. Сонды?тан ?з ?лына бар ?нерін, естіген - білгенін т?гел ?йретуге тырыс?ан
9-о?ушы: «Ата - бала?а сыншы» демекші, ?ке ?з балаларыны? жеке ерек-шеліктерін, ?андай іске, ?нерге бейімдігін ерте а??арып, шамасы келгенше баласыны? бойында?ы таби?и ?асиеттерін дамыту?а к?ш сал?ан.
10-о?ушы: Парасатты ?ке балаларына ата-бабаларыны? іс-?рекетіні? ?лгі боларлы? ?нерін айтып, а?айынны? туысты?, жа?ынды? ?атынасын т?сіндіріп, ататегі туралы айтып отыруды парыз сана?ан.

ІІІ. Адамны? жа?сы-жаман ?асиеттері. Сен ?андайсы??..
?мірдегі ба?ыты? да, іс - ?аракеті? де ?з бойы?а ??ілуден болады. ?ркімде ерекше к?зге т?сетін бір ?асиет болады. Сол ?асиет ?астерленсе оны? ?олынан келмейтін н?рсе жо?, ?зіні? к?здеген ма?сатына жетеді. Талантсыз адам жо?, ?з орнын таппайтын адам бар. ?абілеттілікті? к?зге к?рінуіне септігін тигізетін – отбасы, мектеп, жолдастары, ?жым. Ал негізінде б?ріне ізденімпаз адамны? ?зі т?рткі болуы керек.
На?ыз адам?а т?н ?асиеттер.
1) ??ымды, ойлы ететін зерде-зейіні?.
2) Сені ?рге с?йрейтін - ?нер - ?рісі?.
3) Тек ілгері бастайтын – талабы?.
4) Еш?ашан алдамайтын- тап?ырлы?ы?.
5) ?иынды?та саналатын – ?айраты?.
6) Б?рінен де к?шті – білімі?.
Ер жігітті? айнымас серіктері : ?мірлік жары? - ж?байы?, мінген аты? – пыра?ы?, парасаты?- а?ылы?. Жігітті? жолын кесіп, ая?ына т?сау болатын жаулары:
1) жал?аулы?
2) а??аулы?
3) жас?анша?ты?
4) пасы?ты?
5) суж??пас суайтты?
6) ?секшілдік
7) мылжы?ды?.
Осы ?ыс?а ?мірде орны толмайтын ?ш н?рсе бар.
Ол-ата, ана, бала. Бір ?рпа? келіп, бір ?рпа? кетеді. Біра? жер бетінде ?мір ?лмейді. ?мірді бала ?осады. Ата-ана ас?ар тауы?, айналып ?тсе? жаман, асып т?ссе? жа?сы.
12-о?ушы: Бабалар баланы ?алай т?рбиелеген?
Ата- бабаларымыз ?л балаларын жастайынан ел ?ор?ау?а, мал ба?у?а т?рбиелесе, ал ?ыздарын «болаша? отау иесі» деп ?аршадайынан ?й шаруасына икемдеген.
V. Ырым-тыйым – ?ла?ат к?зі.
?аза?ты? ырым-тыйымдары
1-о?ушы: ?насын, ?намасын,
Б?зба ??сты? ?ясын.
2- о?ушы: ??сама тентек бала?а,
Пыша?ты? ж?зін жалама.
3-о?ушы: Шаршаса? с?л –п?л аялда,
Біра?та жерді таянба.
4-о?ушы: ??р беталды ермекке
Бос бесікті тербетпе.
5-о?ушы: Жа?тыр, мейлі? жа?тырма,
Нанды жерге ла?тырма.
6-о?ушы: Жо? ?детті шы?арма,
Т?нде к?лден су алма.
7- о?ушы: Адамдарды сынама,
Т?нде ай?а ?арама.
8- о?ушы: А?ыл-есі? б?тінде
Кісіге ?арай т?кірме.
9-о?ушы: ?лтты? салттан б?лжыма,
Ж?ма к?ні кір жума.
10-о?ушы: Дастархан?а емінбе,
К?п алдында керілме.
VI. О?ушыларды? шы?армашылы? ж?мысы.
VII. ?орытынды:

М??алім: Б?гінгі т?рбие са?атынан со? кейбір о?ушылар ?з бойында?ы кемшіліктен арыла білуі керек, б?л - ?рбір адам болам, азамат болам деп ??лшын?ан жанны? ?олынан келер н?рсе. Хал?ымыз к?п н?рсені ана есімімен байланыстырады. ?ыз келешекте жар, ана, апа. Осы?ан байланысты ?аза? ?ызын ?лпештеп, м?пелеп, инабатты етіп тіл тигізбей т?рбиелеген.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Адамгершілік туралы»

Тақырыбы: Адамгершілік – асыл қасиет.
Мақсаты: Оқушыларды қайырымдылыққа, әдептілікке, сыпайылыққа, инабаттылыққа, кішіге қамқор, үлкенге құрметпен ізетті болуға тәрбиелеу; сыныптас құрбыларының қадірін білуге, өзара сыйластық орнатуға, ата-баба салтын қастерлеуге тәрбиелеу; оқушыларды адамгершілікке, жүйелі ойлауға, топ болып жұмыс істеуге дағдыландыру.

Көрнекілігі: нақыл сөздер, сұрақтар, сөзжұмбақ, слайд арқылы дайындалған материалдар.
І. Ұйымдастыру бөлімі.
ІІ. Атадан ұлағат, анадан ғибрат.
ІІІ. Адамның жақсы – жаман қасиеттері. Сен қандайсың?. .
ІV. Бабалар баланы қалай тәрбиелеген?
V. Ырым- тыйым – ұлағат көзі.
VІ. Оқушылардың шығармашылық жұмысы.
VII. Қорытындылау.

Барысы.
Мұғалім: Қазіргі заман қыз тәрбиесі мен ұл тәрбиесіне ерекше мән беруді қажет етеді. «Ұл тәрбиелей отырып, жер иесін тәрбиелейміз, қыз тәрбиелей отырып, ұлтты тәрбиелейміз» деп бекер айтылмаса керек. Халқымызда ерте кезден –ақ адамгершілікті, әдепті жоғары бағалай білген. Отбасы - қоғамның бір бөлшегі, ал отбасының алтын қазығы - әйел адам. Бесігінде жақсы тәрбие алған, үлгі - өнеге көрген қыз бала қайда болса да, келін болғанда да көргенділігін көрсетеді. Ал жақсы тәрбие алған ұлдар жау келгенде де жайдақ атқа міне шабатын өжет, батыл, адал, жеріне, туған халқына ыстық ықыласты, үлкенге де, кішіге де қамқор бола білген ғой. Әдептілік, инабаттылық, сыйласу жағынан халқымыз алдына жан салмаған. Бір өкініштісі: уақыт өткен сайын осынау асыл қасиеттерімізден айырылып бара жатқандаймыз. Ұлттық ізгі дәстүрімізді ескіліктің калдығы деп мұрын шүйіре қарамай, осы заманға лайықтысын таңдап алып, инабатты қыз, ұлағатты ұл тәрбиелеу –ата-ананың да, ұстаздар қауымының да міндеті. Енді осы мәселе төңірегінде ой өрбітсек, оқушыларымыз не дер екен?. .

ІІ. Атадан ұлағат, анадан ғибрат
1- оқушы: Әрбір қыз бала бой жетіп, әке-шешесінің ортасында бұлғақтаған дәуренін қалдырып, басқа бір үйге келін болып түседі. Өз шаңырағын көтеріп, үй мен шаруаға иелік етіп түтін түтетеді, ана болып өмірге перзент әкеледі. Жар құшып, ана болу – қыз баланың мақтанышы әрі бақыты.
2- оқушы: Қыз баланың сол күнге дайындық ретінде өз үйінде жүріп үйренетін өнегелері мен өтейтін міндеттері аз болмайды. Олардың барлығы қосыла келе келін болу әдебін құрайды.

3- оқушы: Сол өмірге мойын ұсынып, ынта қойып үйрену, даярлану – көрегенділіктің белгісі. Қыз бала оң жақта отырғанда – ақ келін болып түскенде атқаратын ауыр да ардақты міндеттерді, аттап өтуге болмайтын әдеп - инабаттылық талаптары жайында жақсы хабардар болуы керек.
4- оқушы: Қыз бала той-томалақ, көп адам жиналған жерде көзге түседі, сыналады. Ондайда өзінің ұстамдылығымен, жарқын жүзді сыпайылығымен, жинақы, ширақ жүріс- тұрысымен, сергек - сезімталдық ептілігімен, сөзге ұсталығымен көзге түсіп, жұртты тамсандырады.
5- оқушы: Ал мұндай жақсы атақтың қыз баланың болашағы үшін маңызы зор. Ұят, әдеп жоралғыларын белден басып, отырғанда, тұрғанда өзінің жаратылысын ескермейтін, қызға, келінге жарасатын қымсыну, қызару, тартыну, имену деген ойына кіріп – шықпайтын қыз өзіне ғана емес ата-ана, бауыр - туғандарына сөз келтіріп, жерге қаратады.

6- оқушы: Қыздың, демек болашақ келіннің қолынан іс келуі – міндетті жағдай. Айналадағы адамдарды сыйлау ата-ананы құрметтеуден басталады. 7-оқушы: Ер бала еңбекке ерте бейімделеді. Сөйтіп ауылдың ересек балаларымен, құрбыларымен, ағалары, әкелерімен бірге шаруашылыққа қарауға, әңгіме тыңдап, ертегі айтуға, өлең айтып, ән салуға бейімделген

8-оқушы: Қазақ отбасында ер баланы тәрбиелеуде әкенің рөлі үлкен. Сондықтан өз ұлына бар өнерін, естіген - білгенін түгел үйретуге тырысқан
9-оқушы: «Ата - балаға сыншы» демекші, әке өз балаларының жеке ерек-шеліктерін, қандай іске, өнерге бейімдігін ерте аңғарып, шамасы келгенше баласының бойындағы табиғи қасиеттерін дамытуға күш салған.
10-оқушы: Парасатты әке балаларына ата-бабаларының іс-әрекетінің үлгі боларлық өнерін айтып, ағайынның туыстық, жақындық қатынасын түсіндіріп, ататегі туралы айтып отыруды парыз санаған.

ІІІ. Адамның жақсы-жаман қасиеттері. Сен қандайсың?. .
Өмірдегі бағытың да, іс - қаракетің де өз бойыңа үңілуден болады. Әркімде ерекше көзге түсетін бір қасиет болады. Сол қасиет қастерленсе оның қолынан келмейтін нәрсе жоқ , өзінің көздеген мақсатына жетеді. Талантсыз адам жоқ, өз орнын таппайтын адам бар. Қабілеттіліктің көзге көрінуіне септігін тигізетін – отбасы, мектеп, жолдастары, ұжым. Ал негізінде бәріне ізденімпаз адамның өзі түрткі болуы керек.
Нағыз адамға тән қасиеттер.
1) Ұғымды, ойлы ететін зерде-зейінің.
2) Сені өрге сүйрейтін - өнер - өрісің.
3) Тек ілгері бастайтын – талабың.
4) Ешқашан алдамайтын- тапқырлығың.
5) Қиындықта саналатын – қайратың.
6) Бәрінен де күшті – білімің.
Ер жігіттің айнымас серіктері : өмірлік жарың - жұбайың, мінген атың – пырағың, парасатың- ақылың. Жігіттің жолын кесіп, аяғына тұсау болатын жаулары:
1) жалқаулық
2) аңқаулық
3) жасқаншақтық
4) пасықтық
5) сужұқпас суайттық
6) өсекшілдік
7) мылжыңдық.
Осы қысқа өмірде орны толмайтын үш нәрсе бар.
Ол-ата, ана, бала. Бір ұрпақ келіп, бір ұрпақ кетеді. Бірақ жер бетінде өмір өлмейді. Өмірді бала қосады. Ата-ана асқар тауың, айналып өтсең жаман, асып түссең жақсы.
12-оқушы: Бабалар баланы қалай тәрбиелеген?
Ата- бабаларымыз ұл балаларын жастайынан ел қорғауға, мал бағуға тәрбиелесе, ал қыздарын «болашақ отау иесі» деп қаршадайынан үй шаруасына икемдеген.
V. Ырым-тыйым – ұлағат көзі.
Қазақтың ырым-тыйымдары
1-оқушы: Ұнасын, ұнамасын,
Бұзба құстың ұясын.
2- оқушы: Ұқсама тентек балаға,
Пышақтың жүзін жалама.
3-оқушы: Шаршасаң сәл –пәл аялда,
Бірақта жерді таянба.
4-оқушы: Құр беталды ермекке
Бос бесікті тербетпе.
5-оқушы: Жақтыр, мейлің жақтырма,
Нанды жерге лақтырма.
6-оқушы: Жоқ әдетті шығарма,
Түнде көлден су алма.
7- оқушы: Адамдарды сынама,
Түнде айға қарама.
8- оқушы: Ақыл-есің бүтінде
Кісіге қарай түкірме.
9-оқушы: Ұлттық салттан бұлжыма,
Жұма күні кір жума.
10-оқушы: Дастарханға емінбе,
Көп алдында керілме.
VI. Оқушылардың шығармашылық жұмысы.
VII. Қорытынды:

Мұғалім: Бүгінгі тәрбие сағатынан соң кейбір оқушылар өз бойындағы кемшіліктен арыла білуі керек, бұл - әрбір адам болам, азамат болам деп құлшынған жанның қолынан келер нәрсе. Халқымыз көп нәрсені ана есімімен байланыстырады. Қыз келешекте жар, ана, апа. Осыған байланысты қазақ қызын әлпештеп, мәпелеп, инабатты етіп тіл тигізбей тәрбиелеген.

Ана тілі

Сабақтың тақырыбы: Заттың сынын білдіретін сөздер.Бала Шоқан.

Сабақтың мақсаты: а) Оқушылардың заттың сынын білдіретін сөздер туралы түсініктерін толықтыру.Шоқан Уалиханов туралы түсінік беру. ә) сана сезімін, ойлау қабілеттерін, есте сақтау қабілеттерін дамыту. б) адамгершілікке, ұқыптылыққа, таза жазуға, таза жүруге, үлкенді сылайға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақта пайдаланатын көрнекті-құралдар:оқулық, Ш.Уалихановтың суреті Пайдаланатын әдіс-тәсілдер; сұрақ-жауап, әңгімелеу

Пәнаралық байланыс:

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу, класс бөлмесінің тазалығына көңіл бөлу,сабаққа дайындау.

II.Үй тапсырмасын сұрау : Кел, балалар, оқылық!- өлеңін жатқа сұрау.Ы.Алтынсарин туралы сұрау. 124-жаттығудың орындалуын тексеру

III.Өткен материалдар бойынша білімдерін тексеру кезеңі:Сұрақ-жауап әдісі арқылы өткен сабақтарды қайталау

IV. Мақсат қою кезеңі: - Бүгін біз сендермен өтілген тақырыпты еске түсірейік сұрақтар қою.

V. Жаңа сабақ: Шоқан Уалиханов 1835 ж. Дүниеге келіп, 1865 ж. Қайтыс болған.Ол қазақ халқының әдебиетін, тарихын зерттеген.Осы Шоқан туралы С.Бегалиннің «Бала Шоқан» деген әңгімесімен танысамыз.Әңгімені оқып беру, түсіндіру, өздеріне оқыту Әңгіме соңындағы сұрақтарды қою арқылы түсінгендерін тексеру.Дәптермен жұмыс

126-жаттығу Өлеңді мәнерлеп оқыту.Қарамен жазылған сөздерге сұрақ қою.

127-жаттығу. Сөйлемдерді оқыту, көшіріп жаздыру.Қай? сұрағына жауап беретін сөздердің астын сызу.

VI.Жаңа материалды пысықтау: Сұрақ-жауап әдісі арқылы жаңа сабақты қорыту.

Қай ? сұрағына қандай сөздер жауап береді? Ш.Уалиханов кім?

VII.Бекіту кезеңі: «Қай қатар тез?»ойынын арқылы сабақты бекіту.

VIII. Үйге тапсырма, бағалау::Бала Шоқан әңгімесін оқу. 128-жат