Құрманғазы Сағырбайұлы

Пәні: музыка

Мектеп: Құрөзек орталау мектебі КММ

Күні: 14.04.

Мұғалімнің есімі: Жайнагүл Халашқызы

Сынып: 5

Қатысқандар саны: 21

Қатыспағандар саны: -

Сабақтың тақырыбы:

Құрманғазы Сағырбайұлы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

Ұлы күйшінің өмірі және шығармашылығымен танысу ойларын еркін жеткізуге үйрету, музыкалық мұраларды дәріптеу.

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар: Күй жанры туралы біледі

Көптеген оқушылар: Құрманғазы Сағырбайұлы шығармашылығы туралы біледі

Кейбір оқушылар: Өз пікірлерін еркін, жүйелі жеткізе алады, ауызекі сөйлеу тілдерін дамытады, тапсырмаларды толық орындайды.

Жетістік критерийлері

-Құрманғазы өмірі мен шығармашылығы жайлы ақпарат алады, жаңа сөздермен танысады;
-Бірлесіп жұмыс істеу арқылы ұйымдастырушылыққа, жауапкершілікке, бірін - бірі тыңдауға, сыйлауға және тұлғалық қабілеттерін дамытуға талпынады.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар: Ұлы күйшінің өмірі және шығармашылығымен танысады, ойларын еркін жеткізеді.

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестері

Күй

күйші

Домбыра

Құндылықтарды дарыту

Ұлттық музыкалық аспап-домбыра, өнер.

Пәнаралық байланыстар

Тарих, қазақ әдебиеті

АКТ қолдану дағдылары

Интербелсенді тақта, ғаламтор

Бастапқы білім

Күй және күйшілер

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресустар

Сабақтың басы

Психологиялық дайындық.

Топқа бөлу.

I. Мағынаны тану.
1. Үй тапсырмасын сұрау
«Блумның сұрақ қою өлшемі» стратегиясы
I топ - II топқа, II - топ III топқа, III топ - 1 топқа сұрақ қояды:
І топ Күй деген не?
Күйде не туралы айтылады?
ІІ топ Күйлер осы заманға дейін қалай сақталған?
ІІІ топ Күйді шығарған кімдер?
Қандай күйшілерді білесіңдер?

Топ аттары, ереже

Сабақтың ортасы

Жаңа сабақ.

ҚҰРМАНҒАЗЫ САҒЫРБАЙҰЛЫ (1818 - 1889 )
Ұлы сазгердің өмірімен танысу.

Қазіргі Орал облысы, Жанғалы ауданының Жиделі елді мекенінде дүниеге келген. Күй атасы. Құрманғазыны күй өнеріне баулыған және оның ұстазы болған Ұзақ күйші еді. Құрманғазы жастайынан домбыра шертіп, көпшіліктің ілтапатына бөленді. Күйшінің шығармашылық табыстарға қол жеткізіп, өрлеуіне Бөкей ордасының Байжұма, Баламайсан, Байбақты, Соқыр Есжан сынды атақты күйшілері үлкен ықпал еткен. Олардан тәлім алып өскен Құрманғазы қазақ халқының ұлы сазгері атанды.
Құрманғазының күйлері қазақ елі өмірінің әлеуметтік жыр - сыры, азаткерлік рух ұраншысы іспетті, Ұлттық тарихымыздың әуен тілінде жазылған ұлы эпопеясы деуге болатындай. Күйші шығармашылығындағы өзекті мәселелер - халықтың азатгығы мен жеке тұлға бостандығы. Өз туындыларында XIX ғасырдың 30 - жылдары Исатай Тайманұлы бастаған ұлт - азаттық көтеріліске ерекше назар аударған. Құрманғазы бұл көтеріліске өзінің алғашқы туындыларының бірі "Кішкентай" күйін арнаған. Одан кейінгі "Ақбай", "Ақсақ киік", "Түрмеден кдшкдн", "Адай" күйлерінде ол халықтың азаттықты көксеген арманын, әділетсіздікке қарсылықты, қоғамдық мүдделердің өзара қақтығысын білдіреді. Құрманғазы туындыларында қоғам мен адамның арақатынасындағы айрықша әлеуметтік - психологиялық жағдайлар бейнеленеді. Оның "Аман бол, шешем, аман бол", "Қайран шешем", "Ертең кетем", "Бұқтым - бұқтым" деген күйлерінде адам даусының ырғағы айқын берілген. Құрманғазының ойнақы, мерекелік көңіл күйді білдіретін би ырғағымен жазылған күйлері ("Балбырауын", "Әсем") де бар. Құрманғазы Сағырбайұлы бірнеше мәрте түрмеге де қамалған, алайда халықтың азаттығы жолындағы күрескер сазгердің рухы ешқашан түспеген. Ол Орал, Орынборда, Үркіт түрмелерінде де отырған. Куғын - сүргін мен сергелдеңге түскен күйші халықтың тәуелсіздік пен бостандық туралы терең ой - толғамын бейнелеген. "Алатау" және " Сарыарқа" күйлерін дүниеге келтірген.
1880 жылы Астрахан түбіндегі Сақмар елді мекеніне қоныс аударады. Қауым арасында ерекше құрметке бөленген Құрманғазы Дина Нүрпейісова, Е. Есжанов, М. Сүлейменов сынды мирасқорларын жинайды. Сол дәуірде әйгілі болған Көкбала, Сүгүрәлі, Торғайбай, Шора сынды домбыра тарту шеберлері де Құрманғазыны ұстаз тұтқан.
"Байжұма", "Бозқаңғыр" туындылары да Сағырбайұлының асқан өнерпаз күйші екенін білдіреді. Құрманғазы өз күйлері арқылы орындаушылық өнердің ерекше дарыны мен бірегей әуен тілін паш етті. "Итог" атты күйінде күйші ауыр да азапты өмір жолының қорытындысын айқын бейнелейді. Сазгер шығармашылығында әуендік жанрдың лирика, халық тарихын баяндау, адамның табиғаттан, қоршаған ортадан алған әсері сияқты арналары да айрықшіа орын алады.
Құрманғазының күйлері қазақ хатады шығармашылығында аса маңызды тарихи орын алады. Ол өз туындылары арқылы халқымыздың мәдени дамуына қомақты үлес қосты.
“Ой қозғау” стратегиясы.
Құрманғазы Сағырбай ұлы кім?
Халық оны кім ретінде таниды?
Күйші -
Сазгер -
Домбырашы -
Классик -
Мәтінмен жұмыс.

Суретке қарап ұлы сазгер туралы эссе құрастыр.
Құрманғазы Сағырбайұлының ескерткіші

Оқулық, күйші портреті

Сабақтың соңы

Ойтолғау (Бекіту)

Топтық жұмыс.
І топ. «Ассоциациялық карта» стратегиясы Құрманғазы тақырыбын топтастырады.
ІI топ. «Еркін жазу» стратегиясы бойынша бүгінгі сабақтан алған әсерін, ұққанын жазады.
ІII топ. «5 жолды өлең» стратегиясы бойынша Құрманғазы тақырыбына өлең жазады.
Ортақ тапсырма - «Психологиялық тест» стратегиясы бойынша сөйлеу.
Құрманғазы дегенде домбыра ойға келеді. Домбыра – қазақтың ұлттық аспабы екені білеміз. Домбыра неден тұратынын білесіңдер ме? Домбыраны бүгінгі сабақпен байланыстырар едіңдер?

Айталық, домбыраның екі шегі, құлақ күйі, пернелері, тиегі болады. Сонда жалпы сабақ қалай байланыстыруға болады? Жалпы макеті, домбыраның өзі - білім мен тәрбие беріп отырған мектеп. Екі ішегі - бір - бірімен тығыз байланысты пән - қазақ тілі мен әдебиеті.
Тиегі – оқушы. Құлақ күйі - бағыт беруші, жол сілтеуші, «құлақ күйін бұраушы» мұғалім. Пернелері - 7 пернеден тұратыны секілді бүгінгі сабақ жеті тапсырмадан тұрады.
Үйге тапсырма беру.

Күйші туралы қосымша ақпарат іздеу, мазмұндау.
Бағалау

Жұмыс топпен өтеді, бірақ бағалау әр оқушының білімі мен белсенділігіне байланысты қойылады.
Рефлексия

флипчарт

домбыра

Стикер

Дефференциация – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз?
Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы.

Оқушылардың жеке қабілеттеріне қарай тапсырмалар және сұрақтар беру арқылы.

Өзін өзі бағалау.

Кері әсер парағы.

Партада дұрыс отыруын ескеру

Сабақ бойынша рефлекция:

Сабақ \ оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба?
Оқушылардың барлығы оқу мақсаттарына қол жеткізді ме?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері дұрыс сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Бұл бөлімді бос сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанада берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Сабақта оқыту мақсаты дұрыс қойылған. Мұғалім сабақ барысында қойылған мақсатына жетті. Оқушылар тақырыпты меңгерді, белсенді қатысты. Саралау жұмыстар дұрыс жүргізілді.

Сабақта уақыт тиімді пайдаланылды. Сабақ барысында жоспардан ауытқушылық болған жоқ.

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы ойланыңыз?)

1. Оқушылар топқа бөлініп ынтымақтастықта жұмыс жасай білді.

2. Оқушылар өз білімін басқалармен салыстыра отырып, өзін және өзгені бағалауды білді.

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы ойланыңыз?)

1. Өз ойын еркін айтып, оны дәлелдей білді.

2. Сабаққа деген оқушылардың қызығушылығы жоғары .

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік, қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу керек?

Топтық жұмыста бағыт-бағдар беру