ХVІІІ ғасырда Тәуке ханның тұсында Бұқар жырау өмір сүрген. Оның әкесі Қалқаман өзінің ерлігімен елге аты шыққан батыр болған. Бұқар жырау – мемлекет істеріне араласқан атақты билердің бірі. Жырау Абылай хан тұсында да ел билігіне араласқан. Ол өз заманында өткен хан-сұлтандардың кемшіліктері болса, бетіне басып, ал жақсы істері болса, мадақтап жырға қосып отырған. Сонымен қатар Бұқар жырау- халыққа арнап терең ойға толы толғауларды да шығарған ақылғөй дана болған.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Бұқар Жырау 5 сынып»
20.10.2016 ж
Бұқар жыраудың
халыққа айтқан өсиеті
Мақсаты: Оқушыларға Бұқар жырау туралы түсінік беру. Қазақ халқының өнерін дәріптеп,оның халыққа айтқан өсиет сөзі туралы мағлұматтар беру.
ХVІІІ ғасырда Тәуке ханның тұсында Бұқар жырау өмір сүрген. Оның әкесі Қалқаман өзінің ерлігімен елге аты шыққан батыр болған. Бұқар жырау – мемлекет істеріне араласқан атақты билердің бірі. Жырау Абылай хан тұсында да ел билігіне араласқан. Ол өз заманында өткен хан-сұлтандардың кемшіліктері болса, бетіне басып, ал жақсы істері болса, мадақтап жырға қосып отырған. Сонымен қатар Бұқар жырау- халыққа арнап терең ойға толы толғауларды да шығарған ақылғөй дана болған.
Мысалы: Бұқар жыраудың“Биік тауға жарасар”атты өсиет сөзінде
Биік тауға жарасар
Ығынан тиген панасы,
Терең сайға жарасар
Тобылғылы саласы.
Ер жігітке жарасар
Қолына алған найзасы,
Би жігітке жарасар
Халқына тиген пайдасы.
Ақсақалға жарасар
Тілеуқорлық айласы,
Келіншекке жарасар
Қолындағы баласы,
Бұл жалғанда бір жаман-
Ағайынның аласы.
Бұқар жыраудың “Биік тауға жарасар” атты өсиеті 7-8 буынды өлең өлшеміне құрылған. Өсиет сөздің ізімен өлең құрау үшін ең алдымен, “панасы” сөіне ұйқас сөз дауып жазайық.
Олар: данасы, санасы, шанасы, анасы, қаласы, даласы, ағасы, тағасы, жағасы, бағасы, баласы, сағасы. Т.б
Ал енді осы аталған ұйқас сөздерді таңдап алып, өсиет сөздің мазмұнына сай өлең шығарып көрейік. Ол үшін төмендегі берілген өлең шумақтарындағы көп нүктенің орнына өз ойымызды жазайық.
Ер жігітке жарасар
........................... ағасы
Ата-анаға жарасар
.......................... баласы
Қара жерге жарасар
........................... даласы
Ақ көйлекке жарасар
............................ жағасы
әй
Б.Бейсенованың“Ана тілім-тұғырым”әні
Әй! Ал, ағайын, ағайын! Ана тілім-қуатым,
Жанның ашып сарайын, Қайрат беріп тұратын.
Ата-баба салтымен Алтын арай күнімсің,
Амандасып алайын! Шаттандырып шығатын!
Ана тілін ардақтап, Ұмытпайық, ағайын,
Әсем әнге салайын. Ата-баба мұратын!
Ана тілім-тұғырым, Ата тілін білмеген,
Ұзақ болсын ғұмырың! Бықсып жанған күлмен тең!
Ұрпағыңмен мың жасар, Ана тілін білмеген,
Шарықтасын жыр үнің! Солып қалған гүлмен тең!
Татып әр кез жүрейік, Ана тілін қастерлеп,
Шешен сөздің шырынын. Көтерейік құрметпен.
Ана тілім- тұғырым!
Ана тілім-тұғырым, Ұзақ болсын ғұмырың
Ана тілім-ай, күнім.
Сусындатар елімді
Тұнық болсын айдының.
Жанашырың көп болғай,
Толғандырар жай-күйің.
әй
Қорытынды сұрақтар.
1.Бұқар жырау қай ханның тұсында өмір сүрген?
2.Бұқар жыраудың әкесі кім болған?
3.Бұқар жырау хандар тұсында қандай қызмет атқарған?