Санды және әріпті өрнектер, олардың мәндері

Тақырыбы: Санды және әріпті өрнектер, олардың мәндері.

Күні,айы: 15.09.2017

Мұғалімнің аты-жөні: Аяпбергенов Сакен

5 сынып

Сабаққа қатысқан оқушылар саны:

Сабаққа қатыспаған оқушылар саны:

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

5.2.1.1

қосу және көбейту амалдарының қасиеттерін қолданып, әріпті өрнектерді түрлендіру;

5.2.1.2           

әріптердің берілген мәндері бойынша әріпті өрнектердің мәндерін табу;

Сабақ мақсаты

Барлық оқушылар:

санды және әріпті өрнектер  ережесін айта білу, біліктерін логикалық оймен іске асыра білу;

Оқушылардың басым бөлігі:

теорияны практикамен ұштастыру, ойлау қабілетін, танымын, есеп шығарудағы білік, дағдыларын дамыту;

Кейбір оқушылар:

Логикалық ойлау қабілеті мен есептеу дағдыларын жетілдіру, өз бетінше еңбектену, белсенділіктерін арттыру, пәнге қызығушылығыг ояту, оқушылардың құзыреттілігін қалыптастыр

                                                                      Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңдері

Сабақтың басы(2-5 минут)

 Ұйымдастыру кезеңі:

   а) оқушылармен амандасу, түгендеу;

   ә) сыныпты топқа бөлу;

   б) балаларды сабаққа психологиялық дайындау:

шаттық шеңбері арқылы сабақты бастау.

Балалар, енді қолымызды ұстап, алақан жылуы арқылы бір-біріңе жылы лебіздер айтып, сабағымызды бастайық.

Қуанамын мен де,

Қуанасың сен де,

Қуанайық достарым,

Арайлап атқан күнге.

II.Үй тапсырмасын тексеру:

Бір бірімен дәптер алмасу арқылы

Сабақтың ортасы (6-35 минут)

Амалдар таңбаларынан, жақшалардан және сндардан ғана құрастырылған жазу санды өрнек деп аталады.

Санды өрнектегі көрсетілген барлық малдарды орындау нәтижесінде шыққан сан өрнектің мәні деп аталады. 12+(12-5)=12+7=19  өрнектің мәні.

Құрамында әріптері бар өрнек әріпті өрнек деп аталады.

                                                  86+(86+а)

Әріпті өрнектегі әріптің орнына алынатын сан сол әріптің мәндері деп аталады. а=15 болса,     86+(86+а) =86+(86+15) =187.   Өрнектің мәні.

Мысалы. Санды  өрнектер : 15-6 ,  45 -25 =20 6 мұндағы  20 санды өрнектің  мәні.  23 + а  - әріпті  өрнек, ал а=3 болғандағы  23+3=26. 26 саны әріпті  өрнектің  мәні.

     Санды  өрнектер  мен  әріпті  өрнектер  - математикалық  өрнектер.

7а әріпті өрнегіндегі 7-ні коэффициент деп атайды.

Коэффициент әріп көбейткіштің алдына жазылады. Коэффициент пен әріп көбейткіштің арасына көбейту таңбасы қойылмайды. Егер коэффициент 1-ге тең бола, ол жазылмайды.

Мысалы 12+в, мұндағы в-ның коэффициенті 1-ге тең.

Әріпті өрнектердегі әріп көбейткіштердің арасына және жақша алдына көбейту таңбасы қойылмайды. Мысалдар:

1. а  әріпті өрнегі  авс түрінде;
2. 7 (х+9) әріпті өрнегі 7(х+9)  түрінде жазылады.

Деңгейлік тапсырмалар:

1 топ

А

1. Өрнектің мәнін тап:

156+а,  мұндағы а =14

1. 98:в+с,  мұндағы в=7; с=3
2. Тік төртбұрыштың ұзындығы а см, ені в см. Тік төртбұрыштың периметрін тап. Мұндағы: а=17;в=9

В

1. Өрнегін жазыңдар:

Бір қасықтың бағасы а тг, 1 шанышқының бағасы в тг. 12 қасық пен 12 шанышқы үшін қанша ақша төлеу керек ?

С

              5.Теңдеуді шеш:

1. =7548

Деңгейлік тапсырмалар:

2 топ

А

1. Өрнектің мәнін тап:

240+в,  мұндағы в =25

1. 96:а-в,  мұндағы а=8; в=5
2. Қабырғасы а см квадраттың периметрін тап. Мұндағы: а=12

 В

1. Өрнегін жазыңдар:

Бір орам кәмпит m гр, бір орам жаңғақ n гр. 7 орам кәмпит және 7 орам жаңғақ неше гр?

        С

1. Теңдеуді шеш:
   1. =126

  Деңгейлік тапсырмалар:

3топ

                                                                             А

1.   С+292, мұндағы с=18

       2.    (57-а)·в;    мұндағы  а=8;   в=5

       3.  Тіктөртбұрыш ұзындығы 16см, ені 7см. Ауданын есепте.

В

       4. Өрнегін жазыңдар:

1кг кәмпиттің бағасы а тг, 1кг алманың бағасы в кг. 5 кг кәмпит, 5 кг алма алу үшін қанша ақша төлеу керек?   ​Сабақтың соңы( 36-40мин)

Топ бойынша есептер шығару

Өрнектің  мәнін  табыңдар.

 1.146+а, мұндағы а=14

    146+14=160

 . Шалқар  қорығында  а түрлі құс  бар, ал  Аққұм  қорығында  в  түрлі  құс  бар. Мұндағы а =130 6 в = 60

    а+в = 130+60 =190  Шалқар  және Аққұм қорығында барлығы 190 құс бар.

    а-в = 130 – 60 =70   Шалқар қорығында Аққұм  қорығындағыдан 70 артық құс  бар.

4. Өрнектің мәнін тап.

1. (65-39)*100
2. (49+68):13
3. а:в
4. 2ав

№2

А*100+5*10+7

Х*1000+У*10+9

8*1000+В*100+6

Әр топқа үш сұрақ қойылады:

• Қандай өрнекті санды өрнек деп атайды ?
• Қандай өрнекті әріпті өрнек деп атайды ?
• Санды өрнектер мен әріпті өрнектердің жалпы атауы?

Сөзжұмбақ сұрақтары:

1 топ:

1. Жоқ өзінде баста, қаста, мойында,

Ұзындығы жазулы тұр бойында.( сызғыш)

1. Уақытты көрсететін құрал.(сағат)
2. Қандай санға бөлуге болмайды ?(нөл)
3. Құрамында белгісізі бар теңдік ?(теңдеу)
4. Миллионда неше нөл бар ?(алты)

2 топ:

1. Бір жағынан нүктемен шектелген түзу;(сәуле)
2. Тіктөртбұрыштың барлық қабырғаларының қосындысы.(периметр)
3. Натурал санға қандай санды қосқанда келесі сан шығады ?(бір)
4. 1 сағатта неше минут бар ?(алпыс)
5. Шаршының неше қабырғасы бар ?(төрт)
6. 1 тонна мақта ауыр ма, әлде 1 тонна темір ауыр ма,

салмақтары  қандай ?(бірдей)

3 топ:

1. Екі адам 4 сағат шахмат ойнады.Олардың әрқайсысы неше сағат ойнады ?       (Төрт)
2. Санауда қолданылатын сандар.         (Натурал)
3. Компьютердің ақпаратты қағазға басып шығаруға арналған құрылғысы.     (Принтер)
4. Үстелдің 4 бұрышы бар. Егер бір бұрышын кесіп тастаса, неше бұрыш қалады? (Бес)
5. Уақыттың өлшем бірлігі.                                          (Секунд)
6. Ұзындықтың өлшем бірлігі (Метр)
7. Адамның 10 қолында неше саусақ бар ?(Елу)
8. Барлық қабырғалары тең төртбұрыш. ( Шаршы.) 

                                                                Қосымша ақпарат

Қорытындылау

Төмендегі бөлікті сабағыңыз туралы өз ойыңызды жазуға қолданыңыз.Өз сабағыңыз бойынша сол жақ бағандағы сұрақтарға жауап беріңіз.

1.Сабақ барысында өзгертулер енгіздіңіз бе?

2.Жүргізген жұмыс түрлері қаншалықты тиімді болды?

Қорытынды бағалау

Ең жақсы өткен екі нәрсе?

1.

2.

Қандай екі нәрсе сабақты жақсартар еді?

1.

2.