Салу есептери 7 сынып геометрия

Бекітемін: Бекітуге ұсынамын Әдіс бірлестігінде

----------------------- оқу ісінің орынбасары қаралды. Ш.С Зекерина.

Мектеп директоры Г.М.Жосдаспаева

С.Т. Сүйесінова __________________ __________________

____ __________2015жыл

ГЕОМЕТРИЯДАН

АШЫҚ САБАҚ

7 сынып

Тақырыбы: «Салу есептері. Бұрыштың биссектрисасын салу.Түзуге

перпендикуляр жүргізу»

Новоишим қазақ орта

мектебінің математика

пәні мұғалімі:

Идирисова А.Р.

2014-2015 оқу жылы

Сабақтың тақырыбы: Салу есептері.

Бұрыштың биссектрисасын салу. Түзуге перпендикуляр жүргізу.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Циркуль, сызғыш және карандашты қолдана отырып салу есептерін меңгерту, үйрету. Тақырып бойынша алған білімдерін толықтырып, оны күнделікті өмірде қолдана білуге.

Дамытушылық: Өз бетімен ойлауды, шығармашылықпен ізденуді жетілдіру. Шығармашылықа баулу.

Тәрбиелілік: Сызба жұмыстар орындауда жауапкершілікке, өз бетінше еңбектенуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ. Практикалық жүмыстар.

Сабақтың әдісі: Топқа бөлу арқылы, деңгейлеп саралап оқыту.

Сабақтың көрнекілігі:

1.Нақыл сөз.

2.Презентация.

3.Тест тапсырмалары.

4.Дидактикалық карточка.

5.Циркуль.

6.Сызғыш.

Сабақтың жоспары:

1. Ұйымдастыру

2. Үй тапсырмасын тексеру.

3. Жаңа сабақ.

4. Практикалық жұмыстар.

5. Сабақты пысықтау.

6. Үйге тапсырма.

7. Бағалау.

Нақыл сөздер

«Ақыл – ойды тәртіпке келтіретін – математика, сондықтан оны оқу керек » Г. Галилей.

«Барлық теоремалар мен ережелерді білу жеткіліксіз, оларды меңгере білу керек» П. Л. Чебышев

Үй тапсырмасын тексеру.

Карточка № 1

Қабырғалары бойынша үшбұрыш салу.

Карточка № 2

Кесіндіні қақ бөлу.

Карточка № 3

Берілген бұрышқа тең бұрыш салу.

Жаңа материалды түсіндіру.

Слайд 3-4.

Мұғалім: Бүгін біз сіздермен Салу есептерін жалғастырамыз: келесі практикалық жұмысымыз берілген бұрыштың биссектрисасын салу.

Берілгені: _А бұрышы._

Салу керегі: _ А бұрышының биссектрисасы

Салу: Ш(А;R) шеңбер _ А бұрышының қабырғаларын қияды.

R- кез келген радиус.Киылысу нүктелері В,С осы нүктелерді центр етіп алып, радиусты өзгертпей Ш(С;R) және Ш(В;R) шеңберлерін саламыз. Олар екі нүтеде қиылысады. Іздеп отырған биссектрисамызда осы еді.

Дәлелдеу: Пайда болған _үшбұрыштары тең, бір қабырғасы ортақ, қалған қабырғаларының бәрі R-ге тең.

Үшбұрыштар тең болғандықтан олардың сәйкес бұрыштары да тең болады.

Ендеше ВД сәулесі ВАС бұрышын қақ бөлді. Сондықтан ВАС бұрышының биссектрисасы Вд сәулесі

-- Демек қандай сызба құралдарын пайдаландық ( сызғыш карандаш. Циркуль)

Слайд 5-6.

Түзу және бойындағы нүктеден өтетін перпендикуляр түзу салу.

P

І жағдай. Берілгені а түзуі

N түзу бойындағы нүкте

Түзу бойынан NA = NB кесіндісін салайық

Радусы r AN болатын Ш₁(A; r), Ш₂(B; r)

A N B екі доға жүргізейік. Циркуль ашасын

өзгертпейміз, центрі А; В нүктелері

Доғалардың қиылысу нүктелерін P; Q деп

белгілейік P нүктесі мен Q нүктесін

бастыра в түзуін жүргізсек N нүктесі

арқылы өтеді. ▲PAB – тең бүйірлі

PN – биіктік, медиана PN  a b  a

Q

ІІ жағдай. а түзуден тысқары A нүктесінен b түзуін жүргізейік А центрінен Ш₁(E; r), Ш₂(F; r) екі доға жүргізейік. Циркуль ашасын өзгертпейміз, центрі E; F нүктелерін алып доғалар нүктелерініңқиылысу нүктелерін b деп белгілейік А мен В нүктелерін бастыра b түзуін жүргізсек түзуді О нүктесінде қиып өтеді. АВ  а яғни а  b b ізделінген түзу.

b

А●

E O F a

.● ● ●

B ●

Практикалық жұмыстар.

1. Түзу горизантал орналасқан. Тысқары берілген К нүктесінен перпендикуляр жүргізу.

2. Түзу вертикаль орналасқан. Тысқары берілген К нүктесінен перпендикуляр жүргізу.

3. Түзу қиғаш орналасқан. Тысқары берілген К нүктесінен перпендикуляр жүргізу.

4. Түзу горизантал орналасқан. Түзу бойындағы К нүктесіне перпендикуляр жүргізу

5. Түзу вертикаль орналасқан. Түзу бойындағы К нүктесіне перпендикуляр жүргізу.

1. Түзу қиғаш орналасқан. Түзу бойындағы К нүктесіне перпендикуляр жүргізу.

Сергіту уақыты.

1. Оңынан да солынан да жазғанда өзгермейтін сандар бар. Ол қандай сандар?

Әр түрлі сандардың қосындысы олардың көбейтіндісіне тең. Сол сандарды тап.

Айдос өзінің туған күнін 4 жылда бір рет атап өтеді. Бұл қай күн?

Алманың жартысы неге ұқсайды?

Баласы, ікесі, атасы 3 партия шашкі ойнады.Әр қайысы неше партия шашкі ойнаған?

Марат үш алманы тең етіп папасы, мамасы мен нағашысы қарындасымен отырғанда бөләп бердім дейді. Мараттың айтқанына сенуге бола ма?

Түзуге перпендикур жүргізу

●А

а

а А

●

Түзуге перпендикур жүргізу

●А

а

А

●

Түзуге перпендикур жүргізу

●А

а

а

А

●

Пысықтау сүрақтары.

Салу есептерінің басқа есептерден айырмашылығы қандай?

Үйге тапсырма. § 19. 4. 85 – бет

Бағалау

Тест

1. Геометриялық фигура.

А. Жылдамдық. В. Нүкте. С.Зат

2. Нүктені сызбада көрсету үшін.

А. Латыннің бас әрпі.. В. Гректің бас әрпі..

С.Ағылшыннің бас әрпі.

3. Түзудің белгіленуі.

А. Латыннің кіші әрпімен. В. Гректің бас әрпімен.

С. а; в; екі әріппен.

4. Сызбада түзуді көрсету үшін колданатынымыз.

А. Карандаш. В. Сызғыш. С. Циркуль.

5. Ақиқаттығы дәлелдеусіз қолданылатын сөйлем.

А. Дәлелдеу. В. Аксиома. С. Ереже.

6.Түзу мен сәуле ұғымдары.

А. Бір ұғым. В. Жеке ұғым.

С. Геометриялық фигураларға жатпайды.

7. Бұрыш түрлері нешеу?

А. 4. В. 5. С. 6.

8.Үшбұрыш теңдігінің қасиеті нешеу?

А. 2. В. 3. С. 4.

9. Циркулдің көмегімен орындалатын фигура.

А. Шеңбер. В. Хорда. С. Кесінді.

10. Сызғыш көмегімен орындалатын фигура

А. Шеңбер. В. Хорда. С. Кесінді.

Тест

1. Геометриялық фигура.

А. Жол. В. Биіктік. С. Үшбұрыш.

2. Нүктені сызбада көрсету үшін.

А. А; В; С; бас әріптері. В. Кирилицанің бас әріптері.

С. Ағылшыннің бас әрпі.

3. Түзудің белгіленуі.

А. а; в; с; кіші әріптерімен. В. А; В; С; бас әріптерімен.

С. Ағылшыннің бас әрпімен.

4. Сызбада түзуді көрсету үшін колданатынымыз.

А. Қалам. В. Транспортир. С. Сызғыш.

5. Ақиқаттығы дәлелдеусіз қолданылатын сөйлем.

А. Аксиома. В. Теорема. С. Анықтама.

6.Түзу мен сәуле ұғымдары.

А. Жеке анықтамасы жоқ. В.Геометриялық фигура.

С. Айырмашылығы белгіленуінде жоқ.

7.Бұрыш түрлері нешеу?

А. 3. В. 4. С. 5.

8.Үшбұрыш теңдігінің қасиеті нешеу?

А. 3. В. 4. С. 5.

9. Циркулдің көмегімен орындалатын фигура.

А. Хорда.. В. Шеңбер. С. Түзу.

10. Сызғыш көмегімен орындалатын фигура

А. Хорда.. В. Шеңбер. С. Түзу.

Тест

1. Геометриялық фигура.

А. Ғасыр. В. Қабырға. С. Шеңбер.

2. Нүктені сызбада көрсету үшін.

А. а; в; с; кіші әріптері. В. Гректің бас әрпі.

С.Ағылшыннің бас әрпі.

3. Түзудің белгіленуі.

А. а; кіші әріптерімен. В. А; бас әріптерімен.

С. Гректің кіші әрпімен.

4. Сызбада түзуді көрсету үшін колданатынымыз.

А. Циркуль. В. Транспортир. С. Сызғыш.

5. Ақиқаттығы дәлелдеусіз қолданылатын сөйлем.

А. Қасиет. В. Шешім. С. Аксиома.

6.Түзу мен сәуле ұғымдары.

А. Айырмашылығы белгіленуінде .

В. Геометриялық фигураларға жатпайды. С. Бір ұғым.

7.Бұрыш түрлері нешеу?

А. 5. В. 6. С. 7.

8.Үшбұрыш теңдігінің қасиеті нешеу?

А. 1. В. 2. С. 3

9. Циркулдің көмегімен орындалатын фигура.

А. Радиус. В. Биіктік. С. Дөңгелек.

10. Сызғыш көмегімен орындалатын фигура

А. Радиус. В. Диаметр. С. Дөңгелек.

I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I IIII I

Геометрияда «салу есептері» деп аталатын ерекше есептер бар.Салу есептері сызба құралдарының көмегімен орындалады.

Кейбір салу есептерін шешуде сызғыш пен циркуль пайдаланылады.

Сызғышты пйдаланып:

-Берілген нүкте арқылы өтетінтүзулерді жүргізуге болады.

-Берілген екі нүкте арқылы түзу жүргізуге болады.3) кез келген түзуді жүргізуге болады.

Циркульды пайдаланып:

-Берілген нүктені центр етіп алып, радиусы берілген кесіндіге тең шеңбер салуға болады.

-Берілген кесіндіге тең кесінді салуға болады.

Сызғыш пен циркульды бірге пайдаланғанда мүмкіндік артады

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

биссектриса

Бұрыштың биссектрисасын салу.

Дәлелдеу керек , АВ сәулесі- А -ның биссектриса

жоспар:

• Қосымша салулар .
• ∆ АСВ және ∆ А DB -

үшбұрыштарының теңдігін дәлелдейміз

. Қорытынды:

1.Берілген шеңбердің радиустары бойынша АС=А D ,

СВ= DB .

2.АВ – ортақ қабырға.

3.Үшбұрыштардың үшінші

теңдік белгісі боынша

∆ АСВ = ∆ А D В.

С

В

А

Сәуле АВ – биссектриса

D

Түзуге перпендикуляр жүргіземіз.

P

М a

М

В

а

А

Q

а РМ

Дәлелдеу керек

P

М a

a

М

В

А

• АМ=МВ,
• АР=РВ берілген шеңбердің радиусы болғандықтан

өзара тең

АРВ т/ү

3. РМ----?

Q

Түзуге перпендикуляр жүргіземіз.

М

М a

a

Дәлелдеу керек:

а MN

N

Дәлелдеу керек: а MN

Циркульдің көмегін пайдаланамыз.

АМ=А N=MB=BN ,

М N- ортақ қабырғасы .

Үшбұрыштың теңдік белгілер бойынша

M В N = MAN ,

М

1

2

М a

a

A

C

B

1 = 2

N

АМВ үшбұрышы теңбүйірлі, ал МС оның биссектрисасы,

демек ол оның биіктігі да, онда а М N.

Пысықтау сүрақтары.

 

Салу есептерінің басқа есептерден айырмашылығы қандай?

 

Үйге тапсырма . § 19 . 4 . 85 – бет

 

Бағалау