Теорема (кері): Егер ?шб?рышты? бір ?абыр?асыны? квадраты, кал?ан екі ?абыр?асыны? квадраттарыны? ?осындысына те? болса, онда ол ?шб?рыш-тікт?ртб?рышты ?шб?рыш болады.
Пифагор теоремасы геометрияны? бірі болып келеді. Б?л ьеореманы грек ?алымы Пифагор д?лелдеген. Ол кезде б?л теорема аудандар ??ымымен т?жырымдал?ан: тікб?рышты ?шб?рышты? гипотенузасына салын?ан квадратты? ауданы осы ?шб?рышты? катеттеріне салын?ан квадраттарыды? аудандарыны? ?осындысына те?. Пифагор теоремасыны? ма?ызы – ой к?мегімен геометрия теоремаларыны? біразын д?лелдеуге болады.
О?ушылар та?ырып т?сінікті ме? Олай болса, кім Пифагор теоремасын айтады.
Формуласы ?алай жазылады?
Та?ырып т?сінікті болса. К?міс ?а?па ашылды деп есептейміз.
Саба?ты бекіту: ІЕСЕП ШЫ?АРУ.
189-есеп :а) a=12, b=16, c=?
Шешуі:C2=a2+b2=12+162=400, c=20
?)a=24, c=25, d=?
Шешуі:b2=c2-a2=252-242=40, b-7
190-есеп :c=17, a=15, s=?
Шешуі:S=1/2 ab b=√(c^2-a^2 )=√(?17?^2-?15?^2 )=√(64=8)
ІІ. Тест алу.
АВС тікб?рышты ?шб?рышта ВС – гипатенуза. Мына ?рнектерді? ?айсысы д?рыс?
Паралелограмм: 1. Екі бұрыш сүйір, екі бұрышы тік.
2.ауданы:S=ah
3.диагоналдары әртүрлі.
Тіктөртбұрыш: 1. Барлық бұрыштары тік.
ауданы: S=ab
диагоналдары тең.
Ортақ қасиеттері: 1.қарама-қарсы қабырғалары тең.
2.диагнолі тең екі бұрышқа бөледі.
3. периметрі:P=2 (a+b)
Жаңа тақырыпты түсіндіру:
Теорема: Тікбұрышты үшбұрыш гипотенузасының кватраты катеттері квадраттарының қосындысына тең.
C2=a2+b2 a=√(c^2+a^2 ) b=c2-a2
Теорема (кері): Егер үшбұрыштың бір қабырғасының квадраты, калған екі қабырғасының квадраттарының қосындысына тең болса, онда ол үшбұрыш-тіктөртбұрышты үшбұрыш болады.
Пифагор теоремасы геометрияның бірі болып келеді. Бұл ьеореманы грек ғалымы Пифагор дәлелдеген. Ол кезде бұл теорема аудандар ұғымымен тұжырымдалған: тікбұрышты үшбұрыштың гипотенузасына салынған квадраттың ауданы осы үшбұрыштың катеттеріне салынған квадраттарыдың аудандарының қосындысына тең. Пифагор теоремасының маңызы – ой көмегімен геометрия теоремаларының біразын дәлелдеуге болады.
Оқушылар тақырып түсінікті ме? Олай болса, кім Пифагор теоремасын айтады.
Формуласы қалай жазылады?
Тақырып түсінікті болса. Күміс қақпа ашылды деп есептейміз.
Сабақты бекіту: ІЕСЕП ШЫҒАРУ.
189-есеп :а) a=12, b=16, c=?
Шешуі:C2=a2+b2=12+162=400, c=20
ә)a=24, c=25, d=?
Шешуі:b2=c2-a2=252-242=40, b-7
190-есеп :c=17, a=15, s=?
Шешуі:S=1/2 ab b=√(c^2-a^2 )=√(〖17〗^2-〖15〗^2 )=√(64=8)
ІІ. Тест алу.
АВС тікбұрышты үшбұрышта ВС – гипатенуза. Мына өрнектердің қайсысы дұрыс?
А.ВС2+АВ2 В.АС2=ВС2+АВ2 С.АВ2+АС2+ВС2
2. Пифагор теоремасы алғашқыда қандай ұғыммен тұжырымдалған?
А. Көлем В.Аудан С.Периметр
3. Үштіктердің қайсысы тіктөртбұрышты үшбұшыштың қабырғаларының ұзындықтары бола алады.
А.3;4;6 В.8;15;17 С.1;3;5
4. Тікбұрышты үшбұрыштың катеттері 6 және 8 Гипатенузасын тап.
А.14 В.11 С.10
Тестен екілік алған оқушы болмасы,онда алтын қақпан ашылады.
Алдымызда алтын сандың тұр. Онда құпия сөз жазылған. Оны оқу үшін мына сөзжұмбақшы шешейік.
Мына сөздердің барлығының бас әріптері П мен басталады.
Геометрияның жазықтағы фигураларды зерттейтін бөлімі.
Қиылыспайтын түзулер.
Тікбұрыштың түрі.
Көпбұрыштың қабырғаларының қосындысы.
Грек ғалымы.
Тік бұрыш жасап қиылысатын түзулер.
Сөзжұмбақты шештік, онда сандықтағы құпия сөзді оқийық:
