Математика пәнінен "Жай бөлшектер" тақырыбына ашық сабақ

Сабақтың тақырыбы:

Жай бөлшектер.Үлестер

Пән мұғалімі:

Алиханова Айжан Курбангалиевна.

Сынып: 5. Математика.

Сабақтың тақырыбы: Жай бөлшектер.Үлестер

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: оқушыларға бөлшек сандар, үлестер, жай бөлшектің алымы мен бөлімі туралы түсінік беру, жай бөлшектерді оқуға және жаза білуге үйрету;

Дамытушылық: оқушылардың математикалық ойлау қабілетін дамыту және пәнге қызығушылығын арттыру;

Тәрбиелік: алған білімдеріне жауапкершілікпен қарауға, өз мүмкіндігіне сенуге, үлкен жетістікке ұмтылуға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.

Сабақтың көрнекілігі: карточкалар, жеке тапсырмалар, интерактивті тақта, презентация, оқулықтағы фигуралар.

Пәнаралық байланыс: Геометрия, сызу.

Күтілетін нәтижелер: оқушылар бөлшек сандарды, үлестерді, бөлшектің алымын мен бөлімін түсінеді, жай бөлшектерді оқиды және жаза алады.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру.

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

ІІІ. Жан-жақты білімін тексеру.

ІҮ. Жаңа сабаққа дайындық.

Ү. Жаңа сабақ.

VІ. Жаңа сабақты бекіту алгоритмдері.

VІІ. Оқушыларды бағалау.

VІІI. Үйге тапсырма:

1.Суреттегі қай фигура дөңгелек, қай фигура шеңбер?

2.Заттарды шеңбер мен дөңгелекке жинақта.

Дөңгелек

Шеңбер

Сағат, қалқан, айна, үстел беті, тарелка

Сақина, баскетбол сақинасы, гимнастикалық шеңбер, білезік

ІҮ.Жаңа сабаққа дайындық.

Шаршыны екіге бөлейік

Оны қайшымен қиып алсақ, екі тіктөртбұрыш аламыз. Яғни шаршы екіге бөлінді. Оның бір бөлігі шаршының жартысына тең. Осы бөлікті ½ «екіден бір» деп өрнектеуге болады.

Ү.Жаңа сабақ. Балалар, сендер натурал сандарды білесіңдер. Натурал сандардан басқа ұзындықты, массаны, уақытты өлшеу үшін бөлшек сандар деп аталатын жаңа сандар енгізілген.
Интерактивті тақтадағы экранда дөңгелек тең төрт бөлікке бөлінген.

Мұндай тең бөліктер үлес деп аталады.  деп жаза аламыз. Төрттен бір деп оқимыз.

Келесі слайдта қарбыз бірнеше бөлікке бөлінген. Қане, кім айтады, қанша бөлікке бөлінген екен?

«Алтыдан бір» бөлікке бөлінген. Жарайсыңдар, шешімі дұрыс. Балалар, міне осы өрнектелген бөліктер жай бөлшекті білдіреді. Үлестер тең бөліктер болғандықтан, «үлес» деген ұғымды «бөлік» деп те атайды. 
Жай бөлшекті:  , деп жазамыз, мұндағы а – алымы, b – бөлімі. Жай бөлшектің жазылуындағы “  ” сызық бөлшек сызығы. Бөліміндегі сан неше үлеске бөлінгенін көрсетеді. Ал алымындағы сан неше үлестің алынғанын көрсетеді.
0 саны кез келген жай бөлшектің алымы болады, бірақ бөлімі бола алмайды. Өйткені, санды нөлге бөлуге болмайды.

Жай бөлшекті оқығанда алдымен бөлшек сызығының астындағы сан шығыс септігінде оқылады.

Мысалы:  – оннан жеті;  – бестен төрт;  – жиырмадан онбір

Екі натурал санның бөліндісін жай бөлшек түрінде жазуға болады.

Екі натурал санның бөліндісін бөлшек түрінде жазғанда, бөлшектің алымынабөлінгіш жазылып, бөліміне бөлгіш жазылады.

Мысалы: 12: 4=  ; 100:25 = 

Натурал санды жай бөлшек түрінде жазуға болады. Мысалы: 3 = 3:1=

немесе 3= немесе 3 = т.с.с.

Тапсырмалар:

№ 1

Төртбұрыштың қандай бөлігі боялған, қандай бөлігі боялмаған? Бөлшектер қатарындағы артық санды көрсет: 

Жауабы:( ) үштен бір бөлігі боялған, (  ) үштен екі бөлігі боялмаған. Артық сандар: төрттен үш (  ), екіден үш (  ), бестен төрт (  ) , №2

Төртбұрыш қанша бөлікке бөлінген? Оның қандай бөлігі боялған? Артық бөлшек сандарды ата: 

Жауабы: 10-ға бөлінген, оннан жеті бөлігі боялған; Артық бөлшектер: (үштен екі),  (төрттен бір),  (оннан үш),  (жетіден үш).

№3

Бөлшектерді оқы: ( ) алтыдан бір, ( ) сегізден бір, (  ) төрттен бір, ( ) алтыдан үш, ( ) сегізден төрт, (  ) төрттен екі.

VІ. Жаңа сабақты бекіту.

№392 есеп. Ауызша
Мына жай бөлшектерді оқып, бөлімі мен алымын атаңдар:

;  ;  ;  ; ; 

№393 есеп.

3.14 суреттегі фигуралардың:

Қандай бөлігі боялған? Жауабы: 

Қандай бөлігі боялмаған? Жауабы: 

№394 есеп.

Бір бүтінде неше A) 

Жауабы: А) екі Ә) үш Б) жеті

№ 395 есеп.

Жұлдызша орнына тиісті санды қойып,1 санын жай бөлшек түрінде жазыңдар.

1 = ; 1 = ; 1 = ; 1 = ; 1 =

Жауабы: 1 = ; 1 = ; 1 = ; 1 = ; 1 =

Математикалық диктант

№396 есеп.

Жай бөлшек түрінде жазыңдар:

1.  Жетіден екіні

2. Бестен үшті

3. Алтыдан бірді

4. Сегізден бесті

5. Оннан тоғызды

6. Жүзден үшті

Логикалық тапсырма:

Ірімшікті үш рет кесу арқылы қалай 8 тең бөлікке бөлуге болады?

Бөлшектерді жазып және оқып шығыңдар:

Алымы

Бір

Бөлімі

Екі

Жазылуы

1/2

Алымы

Бір

Бөлімі

Үш

Жазылуы

1/3

Алымы

Бір

Бөлімі

Төрт

Жазылуы

1/4

Бөлшек түрінде жазып және оқып шығыңдар:

Төрттен екі, төрттен үш,төрттен бір

Деңгейлік тапсырмалар:

А) Жай бөлшек түрінде жаз:

Жетіден екі,төрттен бір, жүзден жиырма тоғыз

Б) Кестедегі бос орынды толтыр:

Бөлінді

4:13

Жай бөлшек түрінде жаз

4/13

Бөлінгіш

4

Бөлгіш

13

Бөлшектің алымы

4

Бөлшектің бөлімі

13

«Алтын сандық» ойыны. Берілген сандарды өз сандықтарына орналастыр.

Жай сандар: 19,7,23

Құрама сандар: 4,21,15

Жай бөлшектер:1/6, 4/5, 2/3

«Кім зерек?» ойыны. Бөлшек түрінде жаз:

алымы

бөлімі

5

19

35

37

53

86

VІІ. Оқушыларды бағалау.
VІІI. Үйге тапсырма: №397

Бүгінгі сабақты елбасының «Қазақстан-2050» жолдауында айтқан сөзімен аяқтағым келеді:

Елбасы әрқашан жастарға үлкен үміт артады және білімді, еңбексүйгіш жастар көркейген Қазақстанның болашағы деп айтып келеді. Сондықтан да білімнің биік шыңынан көрінуге ұмтылыңыздар!