Тема: 0 саны ??м цифры
Максаты:
- укучыларны 0 саныны? микъдар м?гън?сен? т?шендер?, 0 цифрын д?рес язарга ?йр?т?;
- 1д?н 10 га кад?р булган предметлар к?плеген чагыштыру, телд?н ис?пл?? к?некм?л?рен ныгыту;
- уйлау, фикер й?рт? эшч?нлеге алымнарын (анализ, чагыштыру) ?стер?, бер – бере?? карата игътибарлылык т?рбиял??.
Д?рес тибы: я?а тема а?лату.
Уку эшч?нлегене? т?ре: с?ях?т д?рес.
Материал: А.Л.Чекин, “Математика”, 2009; Н.В.Лободина, “Поурочные планы по учебнику А.Л.Чекина”; И.Т.С?гъдиева, “Математика курсыннан тематик планлаштыру”; И.Г.С?гъдиев, “Хикм?тле математика”; презентация:
“0 саны ??м цифры”; кушымта № 1 - 5.
?и?азлау: санак (компьютер); проектор ??м экран; цифрлар язылган карточкалар, фишкалар.
Д?рес барышы
1. Оештыру моменты.
2. Актуальл?штер?.
2.1. Телд?н ис?пл??.
“Математика” диг?н бик кызыклы ил бар. Мен? шул илг? “Смешарики” мультфильмыны? геройлары килеп чыкканнар. Ил буйлап й?рг?нн?р - й?рг?нн?р ??м “М?сь?л?л?р” дип аталган ш???рчекк? тап булганнар. Бу ш???рчект? кая тел?с?? шунда бару м?мкинлеге булмаган. Алга таба бару ?чен аларга шигъри м?сь?л?л?р чиш?рг? кир?к булган. Сезне? д? алар бел?н берг? “Математика” илен? с?ях?тк? чыгасыгыз кил?ме? ?йд?гез, алайса без берг?л?п с?ях?т ит?без.
3 нче слайд.
Мин ?ни бел?н б?ген,
Зоопаркта булдым.
Д?я, зебра,к?нгер?
??м д? х?йл?к?р т?лке.
? зур соры фил мине
К?лдер? д? к?лдер?.
Нич? хайван к?рдем мин
Кайсыгыз ?йт? тизр?к?
Шул бала була зир?к .
(Укучыларны? ?авапларын ты?лау. Ни ?чен 5 хайван? Сез нич? хайван к?р?сез? Укучы тулы ?авап бир?, ?авапны а?лата.)
4 нче слайд.
Кирт?г? менде ?т?ч
Т?б?н караса, б?р?ч!
Тора тагын 2 ?т?ч.
Нич? булды со? инде,
?йтче, дустым, ?т?чл?р?
5 нче слайд.
Андрюша уенчыкларын
Ике р?тк? тезеп куйды:
Маймыл янында аю,
Т?лке янында куян,
Алар артыннан керпе ??м бака,
Нич? булды, санап кара!
6 нчы слайд.
?ч б?бк?сен ияртеп
Суда й?з? ана каз.
?й, ка?гылдый, кагына,
Канат очларын юа.
Нидер исен? т?шеп,
Н?нил?рен ияртеп,
Ярга чыга ана каз.
К?лд? калды нич? каз?
7 нче слайд.
Илсур, Дил? ??м Дин?
Бер песн?кк? ?им сиб?.
Килде тагын бер песн?к,
Нич? песн?к булды, ?йт?
8 нче слайд.
Б?л?к итте керпе ?рд?кл?рг?
8 аяк киеме.
Кайсыгыз со? ?йт? ала
Нич? ?рд?к бибие?
2.2. Арифметик диктант. (Укучылар цифрлар язылган карточкалар к?т?реп ?авап бир?л?р.)
- 8 саныннан со? нинди сан кил??
- 5 саны алдыннан нинди сан тора?
- 6 саныны? у? ягындагы санны к?рс?т;
- 7 ??м 9 саннары арасындагы санны ?йт;
- 5 т?н 1 г? зур санны к?рс?т;
- ?ч тавыкта нич? аяк бар?
- 7 не 2 г? зурайт;
- и? зур берурынлы санны берг? зурайткач нич? була?
- 6 га 1 не ?ст?;
- нинди сан 5 т?н 2 г? кечкен??
3. Теманы ачу.
Тактадагы р?семн?р бел?н эшл??.
Беренче р?семд? 2 песи баласы[1] 2 ле цифры бел?н к?рс?телг?н, ? икенче р?семд? 7 шар[2] сур?тл?нг?н ??м 7 ле цифры бел?н к?рс?телг?н.
- Укучылар, игътибар бел?н алдагы р?семне карагыз ?ле. Н?рс? к?р?сез сез?
- Т?линк?д? алмалар[3]. Башта бернич? алма булган, со?ыннан алмалар бетк?н, ашаганнар. Бер алма да калмаган.
- Бик д?рес. Б?генге д?рест? без “берн?рс? д? юк” т?шенч?сен нинди цифр бел?н тамгалап булуын белербез.
Физкультминутка.[4]
4. Я?а теманы а?лату.
Д?реслек бел?н эш. (32 нче бит).
1 нче бирем.
Р?семн?рне карагыз ?ле.
- Беренче р?семд? н?рс? ясалган ? (Яшелч?л?р).
- Нич? яшелч? сур?тл?нг?н ? (Бернич?).
- Алдагы р?семд? н?рс? сур?тл?нг?н? (?ил?к – ?имешл?р ??м ч?ч?кл?р).
- Нич? ?ил?к – ?имеш сур?тл?нг?н? (Бернич?).
- Со?гы р?семд? н?рс? к?р?сез? (Ч?ч?кл?р).
- Нич? ч?ч?к сур?тл?нг?н? (Бернич?).
- Бер ч?ч?к т? булмаган р?семг? фишка куегыз. Бу очракта ч?ч?кл?р ноль дип ?йт?л?р. (Укытучы 0 цифры язылган карточканы к?рс?т?)
- Кайвакытта була сан –
Юк ?йберне санаса?.
- Нич?ле саны ик?н со? инде ул?
- 0 саны.
- Бараш нич? к?б?л?к тоткан? (0) (9 нчы слайд.)
- 0 цифрыны? д?рес язылышын игътибар бел?н карагыз ?ле. (9 нчы слайд.)
А?лату: 0 цифры бер ген? элементтан тора – зур овал. Язуны ?ст?ге у? як почмактан аз гына т?шеп башлыйбыз, шакмакны? ?ске кырыена тидереп т?г?р?клибез, аска т?шер?без ??м аннан со? ?ск? овал башына китер?без. ? х?зер д?реслект?ге ?рн?кт?н карап д?фт?рл?рд? 0 цифрын язабыз.
2 нче бирем.
Тамгаларны карап чыгыз, алар арасыннан 0 цифрын табыгыз ??м фишка куегыз. (Укытучы фишкаларны? д?рес куелуын тикшер?).
Укучылар, безне? Люсаш бик к??елсезл?неп тора. Кайчаннан бирле ?зен? охшаган цифрны таба алмый ик?н. ?йд?гез а?а булышыйк, узен? ошаган цифрны табып бирик. Кайсы цифр ик?н ул?
10 нчы слайд.
8 – 2 = 6 – 3 = 3 + 1 = 4 + 2 = 6 – 3 = 3 – 3 = 0 (0 цифры).
? х?зер к?зл?ребезне бераз ял иттереп алыйк.
Физкульминутка. (К?зл?р ?чен электрон физминутка. “Йолдыз санау”)[5]
3 нче бирем.
0 цифры н?рс?г? ошаган? (Укучыларны? фикерл?рен ты?лау).
11 нче слайдны к?рс?т?.
Т?н ?итте. К?кт? йолдызлар кабынды. Безне? геройларыбыз урамга чыктылар ??м йолдызларны к?з?т? башладылар. Алар йолдызларны? атылуларын к?реп алдылар. Йолдыз атылганда тел?к тел?с??, тел?кл?ре? тормышка аша. Алар тел?кл?р тел?рг? булдылар. Геройларыбызны? тел?кл?ре без алдагы биремн?рне д?рес ?т?г?н очракта гына кабул булачак. Сез геройларны? тел?кл?ре тормышка ашуын телисезме? (12 нче слайд).
Булдырдыгыз, укучылар, мен? х?зер безне? дусларыбызны? тел?кл?ре тормышка ашачак инде. Эшл?г?н эшебезг? н?ти?? ясыйк. Дим?к, саннан шул ук санны алса? 0 чыга.
4 нче бирем. (бу биремне эшл?т?, д?рес вакытыннан чыгып, укытучы карамагында). Д?реслект?ге р?семг? игътибар итик ?ле. Анда н?рс? сур?тл?нг?н? Сул яктагы аквариумда нич? балык? Бу аквариумда балыклар юк, дим?к - 0.
0 санын кулланып р?семг? карап хик?я т?зерг?.
5 нче бирем. М?сь?л? чиш?. (13 нче слайд).
5. Йомгаклау.
5.1. 0 саны н?рс?не билгели?
5.2. Д?рест? ?зегез ?чен я?а булган н?рс?л?р ?йр?ндегез?
[1] 1 нче кушымта.
[2] 2 нче кушымта.
[3] 3 нче кушымта.
[4] 4 нче кушымта.
[5] 5 нче кушымта.
