Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу

Алматы қаласы

Ғ.Мүсірепов атындағы

№86 мектеп-гимназиясының

математика пәнінің мұғалімі

Жолдасова Мадина Берікқызы

Тақырыбы: Бір айнымаласы бар сызықтық теңдеу.

Сабақтың мақсаты: 

Білімділік: Оқушыларға бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулерді шешуді меңгерту.

Дамытушылық: Оқушылардың ой ұшқырлығын арттыру, бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулерді шешу дағдысын дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды ұйымшылдыққа, шапшаңдыққа, батыл шешімге келуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Жаңа білімді меңгерту сабағы.

Сабақтың әдісі: түсіндіру,практикалық (есептер шығару).

Сабақтың көрнекілігі: : оқулық, интерактивті тақта .

Сабақтың жоспары: 

1.     Ұйымдастыру

2.     Үй тапсырмасын тексеру

3.     Өткен тақырыпты қайталау

4.     Жаңа тақырыпты түсіндіру

5.     Жаттығуларды орындау

6.     Сабақты қорытындылау.

7.     Үйге тапсырма. 

8.     Оқушыларды бағалау.

Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру бөлімі:
-амандасу;
-түгелдеу;

Теңдеулер еліне саяхат

Математикалық поезға» билет алу тәртібі :

1.Купеге

2.Плацкартқа

3. Жалпы вагон

2.Үй жұмысын тексеру.

№820 –есеп №821-есеп

1.а(b+c)=ab+ac 1.4(7-5х)-(12-20х)=28-20х-12+20х=16

2.1.2(a+3)=1,2a+3,6 2.2(3х-у)-(5х-2у)= 6х-2у-5х+2у=х

3.10a-12a-3=-2a-3 3. 6(х+2у)-3(2х+у)=6х+12у-6х-3у=9у

4. 0,25a*9b=2,25*ab 4.5(4х+у)-2(х-у)= 20х+5у-2х+2у=18х+7у

5. 1,5a*(-3)b=-4,5*ab

6. 4ab -2ac=2a(2b-c)

3.Өткен тақырыпты қайталау

1.Теңдеудің анықтамасы?

2.Теңдеуді шешу дегеніміз не?

3.Сәйкестендіру тесті - теңдеуді шешіңдер:

1) х+3=7                                                                  а)–6

2) Х-5=3                                                                  б) 4

3) Х+7=1                                                                  в) 8

4.Тура санды теңдіктің қасиеттері?

4. Жаңа тақырыпты түсіндіру:

ах=в    түріндегі теңдеу (мұндағы х – айнымалысы, а және в – қандай да бір сандар) бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу деп аталады.

Мысалы:1)0,9х=4,5 2)2х+5=3х-2 3)6х+7=25

Теңдеуді шешкенде,ондағы айнымалының (х-тің) орнына қойғанда теңдеуді тура теңдікке айналдыратын сан табылады.Мұндай санды теңдеудің түбірі деп атайды.

Теңдеудің түбірі дегеніміз-айнымалының теңдеуді тура теңдікке айналдыратын мәні.

Теңдеуді шешу дегеніміз- оның барлық түбірлерін табу немесе түбірлерінің жоқ екндігін дәлелдеу.

Мысалдар келтіру;

1. 4х+3=х+5,1                                                         2. 7х+3=3х+5

4х-х=5,1-3                                                                   7х–3х=5-3

3х=2,1                                                                           4х=2

х=0,7                                                                              х=0,5

3. 2х+4=2х-5,8                                                          4. 2х+х-5=3х-5

2х-2х=-5,8-4                                                                 3х-3х=-5+5

0*х=-9,8                                                                          0*х=0

Теңдеудің түбірі болмайды                        Кез-келген сан теңдеудің түбірі

    болады

Теңдеуді шешу барысында берілген теңдеу мәндес теңдеуге түрлендіріледі.

Мысалы: 4(х-3)=0 теңдеуі мен 4х-12=0 теңдеуі мәндес теңдеулер, себебі 4(х-3)=0 теңдеуінің түбірі 3-ке тең, 4х-12=0 теңдеуінің де түбірі 3-ке тең.

Түбірлері бірдей немесе түбірлері болмайтын теңдеулер мәндес теңдеулер болып табылады.

Теңдеулерді мәндес теңдеулерге түрлендіруде теңдеулердің мынадай қасиеттері пайдаланылады:

1 қасиет:

Теңдеудегі қосылғыштың таңбасын қарама-қарсыға өзгертіп, оны теңдеудің бір жағынан екінші жағына көшіргенде теңдеу мәндес теңдеуге түрленеді.

2 қасиет:

Теңдеудің екі жағын да нөлден өзге бірдей санға көбейткенде немесе бөлгенде теңдеу мәндес теңдеуге түрленеді.

Теңдеулер бекеті

Математикалық поезға» билет алу тәртібі :

1.Купеге «5» баға

2.Плацкартқа «4» баға

3. Жалпы вагон «3» баға

5.Жаттығуларды орындау.

№857. Теңдеуді шешіңдер

1)2х+17=22+3х 2)18+3x=x+14 3)25-4x=12-5x 4)13x+27=16x+4,5

17-22=3x-2x 3x-x=14-18 25+12=-5x+4x 27-4,5=16x-13x

-5=x 2x=-4 37=-x 22,5=3x

x=-5 x=-2 x=-37 x=7,5

5)21x+45=17+14x 6)13x+70=2x+15

21x-14x=17-45 13x-2x=15-70

7x=-28 11x=-55

x=-4 x=-5

№858

1)3,4x-4=4,8-x 2)2x+7=x+5,5 3)5-3x=2x-8 4)9,5x+2=5,7x-5,6

3,4x+x=4,8+4 2x-x=5,5-7 5+8=2x+3x 9,5x-5,7x=-5,6-2

4,4x=8,8 x=-1,5 13=5x 3,8x=-7,6

x=2 x= x=-2

№861

1)3x-1=2(x-2) 2)3(x+5)=7-5x 3)19(y-9)=3(y+7) 4)4(x-9)=3(x-8)

3x-1=2x-4 3x+15=7-5x 19y-171=3y+21 4x-36=3x-24

3x-2x=-4+1 3x+5x=7-15 19y-3y=21+171 4x-3x=-24+36

x=-3 8x=-8 16y=192 x=12

x=-1 y=12

№862

1)7x-(3+2x) =x+9 2)13-(2x-5)=x-3 3)3x-(10-9x)=22 4)26-(17-2x)=5x

7x-3-2x=x+9 13-2x+5=x-3 3x-10+9x=22 26-17+2x=5x

7x-2x-x=9+3 13+5+3=x+2x 3x+9x=22+10 26-17=5x-2x

4x=12 21=3x 12x=32 9=3x

x=3 x=7 x= x=3

6. Сабақты қорытындылау.

1.     Қандай теңдеуді бір айнымалысы бар теңдеу деп атайды?

2.     Мәндес теңдеу деп қандай теңдеуді айтады?

3.     Теңдеудің қандай қасиеттері бар?

7. Үйге тапсырма.№859,860

8.Оқушыларды бағалауда оқушылардың жетондары бойынша бағаланады.