Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деу

Батыс ?аза?стан облысы

А?жайы? ауданы

Ал?абас ОЖББ мектебі

Утекова На?има Серік?али?ызы

Математика п?ніні? м??алімі

6-сынып Математика

1-саба?

Саба?ты? та?ырыбы: Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деу.

Саба?ты? ма?саттары мен міндеттері: екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулерді? жалпы т?рдегі ?рнегін жаза білу. Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулерді? шешімдері болатын сандар ж?бын жаза білу. Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулерді? ?асиеттерін білу.

Саба?та ?олданылатын к?рнекіліктер: кестелер, формулалар жазыл?ан кесінділер, логикалы? тапсырмалар.

Саба?ты? ?діс-т?сілдері: к?рнекіліктерді ?олдану, практикалы? жатты?у ж?мыстарын орындату, диктант ?ткізу. ??гімелеу, баяндау, практикалы? саба?.

Саба?ты? типі: жа?а саба?

Саба? барысы:

?йымдастыру кезе? і
Логикалы? тапсырма шешу.
Жа?а саба?ты т?сіндіру.
Жа?а саба?ты ме?герту есептерін шы?арту
Математикалы? диктант ?ткізу.
Жа?а саба?ты бекіту.
?йге тапсырма беру.
Саба?ты ?орытындылау, ба?алау.

О?ушыларды т?гелдеу, саба??а дайынды?ын тексеру.

Логикалы? тапсырма.

2 5 7 3 7 9

4 7 5 5 3 1

3 6 ? 4 5 ?

О?ушыларды зейінін саба??а аударын ал?аннан кейін жа?а саба?ты т?сіндіруді бастаймын.

Та?ырыпты? алдын ала тапсырмасында 3х+2у-8=0 екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деуді шешу ?ыс?аша келтірілді.

Берілген 3х+2у-8=0

2у=-3х+8

у=-1,5х+4

х=1 болса, у=2,5

х=2 болса, у=1

х=3 болса, у=-0,5 осы берілген сандар ж?птары берілген те?деуді? шешімі.

Мысалы, 3х+2у=9, 7х-4у=8, -х+2у=4 те?деулері -екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер. Б?л те?деулерді жалпы т?рде жазу?а болады: ах+ву=с

ах+ву=с т?ріндегі те?деулер екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер деп аталады. М?нда?ы х пен у -айнымалылар, ал в ж?не с -?андай да бір сандар. Сызы?ты? те?деудегі с бос м?ше деп аталады.

Шешімдер жиыны бірдей болатын екі айнымалысы бар те?деулер м?ндес те?деулер деп аталады. Шешімдері болмайтын екі айнымалысы бар те?деулер де м?ндес те?деулерге жатады.

Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулерді? ?асиеттері:

1-?асиет.

Те?деудегі ?осыл?ышты? табасын ?арама-?арсы та?ба?а ?згертіп, оны те?деуді? бір жа?ынан екінші жа?ына к?шіргенде берілген те?деуге м?ндес те?деу шы?ады.

2-?асиет.

Те?деуді? екі жа?ын да н?лден ?зге бір сан?а к?бейтсек немесе б?лсек, берілген те?деуге м?ндес те?деу шы?ады.

Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деуді тура те?дікке айналдыратын айнымалыларды? м?ндеріні? ж?бы осы те?деуді? шешімі деп аталады.

№1426 о?ушылар ауызша жеке жауап береді.

№1427 о?ушылар ауызша жеке жауап береді.

І де?гейлік тапсырмалар.

№1428 о?ушыларды та?та?а шы?арамын.

Х=-1 ж?не у=3; х=-8 ж?не у=6 м?ндер ж?птарыны? ?айсысы х+у=2 те?деуіні? шешімі болады?

-1+3=2; -8+6=-2 1) шешім болады 2) шешім болмайды.

О?ушылар та?тада орындайды.

№1430 те?деудегі у айнымалысын х ар?ылы ?рнектеп, те?деуді? кез келген екі шешімін табы?дар:

1)х+у=3 у=3-х х=1 у=2; х=2 у=1;

2)-2х+у=7 у=7+2х х=1 у=9; х=2 у=11;

жеке ж?мыс.

№1432 мына м?ндер ж?бы шешімі болатындай екі айнымалысы бар бір сызы?ты? те?деу ??ры?дар:

1)х=1 ж?не у=4; х+4у=0

2)х=-2 ж?не у=3; -2х+3у=0

№1433 ж?пты? ж?мыс

7х+2у=14 те?деуіні? шешімдері: (1;у), (2;у), (0;у), у-ті табы?дар.

7•1+2у=14; 2у=14-7, у=7/2 у=3,5

7•2+2у=14; 2у=14-14 у=0

7•0+2у=14; 2у=14, у=7

№1434 топты? ж?мыс

50х+100у=400

50х=400-100у х=8-2у у=1 х=6 у=2 х=4

у=3 х=2

№1435 топты? ж?мыс

7х+35у=210

7х=210-35у

х=30-5у

у=1 х=25 у=2 х=20 у=3 х=15 т.б.

ІІ де?гейлік тапсырмалар. Жеке ж?мыс

№1438 т?мендегі те?деулерден шешімі х=3, у=2 болатындарын теріп жазы?дар:

6•3-2,5•2-13≠0 1/3•3+3,5•2-8=0

0,3•3-4•2≠10,8 0,6•3-2+0,2=0

ж?пты? ж?мыс

№1440 те?деудегі у айнымалысын х ар?ылы ?рнектеп, те?деуді? ?андай да бір екі шешімін табы?дар:

у=3-3/8х у=1,5-5/7х у=2-1,4х

у=4-2,5х у=3-1,75х у=1-1/3х

топты? ж?мыс.

№1441

1) ах+7у=11 те?деуіні? шешімі х=-2; у=3 бол?анда?ы а-ны? м?нін табы?дар.

-2а+7•3=11 -2а=11-21 -2а=-10 а=5

2) 4х-ву=2 х=3, у=5

4•3-5в=2 12-5в=2 -5в=2-12 -5в=-10 в=2

Математикалы? диктант. О?ушылар орындарында орындайды.

3х+у=7 те?деуіні? кез келген 3 шешімін табы?дар.
Х+у-2=0 те?деуіні? 2 шешімін табы?дар
Х+у-1=0

Жа?а саба?ты бекітуге арнал?ан с?ра?тар?а ?олдын к?теріп жап береді:

Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деу дегеніміз не?
Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулерді? ?асиеттерін айтып бері?дер.
Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деуді? шешімі дегеніміз не?

?йге тапсырма №1445, 1446 есептерді шы?арып келу.

Саба?ты ?орытындылау, ба?алау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деу»

Батыс Қазақстан облысы

Ақжайық ауданы

Алғабас ОЖББ мектебі

Утекова Нағима Серікқалиқызы

Математика пәнінің мұғалімі

6-сынып Математика

1-сабақ

Сабақтың тақырыбы: Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу.

Сабақтың мақсаттары мен міндеттері: екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулердің жалпы түрдегі өрнегін жаза білу. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулердің шешімдері болатын сандар жұбын жаза білу. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулердің қасиеттерін білу.

Сабақта қолданылатын көрнекіліктер: кестелер, формулалар жазылған кесінділер, логикалық тапсырмалар.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: көрнекіліктерді қолдану, практикалық жаттығу жұмыстарын орындату, диктант өткізу. Әңгімелеу, баяндау, практикалық сабақ.

Сабақтың типі: жаңа сабақ

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезең і
Логикалық тапсырма шешу.
Жаңа сабақты түсіндіру.
Жаңа сабақты меңгерту есептерін шығарту
Математикалық диктант өткізу.
Жаңа сабақты бекіту.
Үйге тапсырма беру.
Сабақты қорытындылау, бағалау.

Оқушыларды түгелдеу, сабаққа дайындығын тексеру.

Логикалық тапсырма.

2 5 7 3 7 9

4 7 5 5 3 1

3 6 ? 4 5 ?

Оқушыларды зейінін сабаққа аударын алғаннан кейін жаңа сабақты түсіндіруді бастаймын.

Тақырыптың алдын ала тапсырмасында 3х+2у-80 екі айнымалысы бар сызықтық теңдеуді шешу қысқаша келтірілді.

Берілген 3х+2у-80

2у-3х+8

у-1,5х+4

х1 болса, у2,5

х2 болса, у1

х3 болса, у-0,5 осы берілген сандар жұптары берілген теңдеудің шешімі.

Мысалы, 3х+2у9, 7х-4у8, -х+2у4 теңдеулері -екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер. Бұл теңдеулерді жалпы түрде жазуға болады: ах+вус

ах+вус түріндегі теңдеулер екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер деп аталады. Мұндағы х пен у -айнымалылар, ал в және с -қандай да бір сандар. Сызықтық теңдеудегі с бос мүше деп аталады.

Шешімдер жиыны бірдей болатын екі айнымалысы бар теңдеулер мәндес теңдеулер деп аталады. Шешімдері болмайтын екі айнымалысы бар теңдеулер де мәндес теңдеулерге жатады.

Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулердің қасиеттері:

1-қасиет.

Теңдеудегі қосылғыштың табасын қарама-қарсы таңбаға өзгертіп, оны теңдеудің бір жағынан екінші жағына көшіргенде берілген теңдеуге мәндес теңдеу шығады.

2-қасиет.

Теңдеудің екі жағын да нөлден өзге бір санға көбейтсек немесе бөлсек, берілген теңдеуге мәндес теңдеу шығады.

Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеуді тура теңдікке айналдыратын айнымалылардың мәндерінің жұбы осы теңдеудің шешімі деп аталады.

№1426 оқушылар ауызша жеке жауап береді.

№1427 оқушылар ауызша жеке жауап береді.

І деңгейлік тапсырмалар.

№1428 оқушыларды тақтаға шығарамын.

Х-1 және у3; х-8 және у6 мәндер жұптарының қайсысы х+у2 теңдеуінің шешімі болады?

-1+32; -8+6-2 1) шешім болады 2) шешім болмайды.

Оқушылар тақтада орындайды.

№1430 теңдеудегі у айнымалысын х арқылы өрнектеп, теңдеудің кез келген екі шешімін табыңдар:

1)х+у3 у3-х х1 у2; х2 у1;