Жай бөлшектерге амалдар қолдану

5 сынып

Сабақтың тақырыбы: Жай бөлшектің негізгі қасиеті. Жай бөлшектерді қысқарту.

Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік: Оқушыларбөлшектің негізгі қасиетінің тұжырымдамасын    білу керек, қысқартылмайтын бөлшектің анықтамасын білу, бөлшекті  қысқартудың анықтамасын білу. 2.Дамытушылық:  ойлау қабілетін, танымын, пәнге қызығушылығын дамыту.

3. Тәрбиелік: Оқушылардың белсенділігін арттыру, өз бетінше оқуға, ізденуге тәрбиелеу.

Оқыту әдістері: Сұрақ-жауап, есептер шығару,   деңгейлеп оқыту технологиясын қолдану.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру. Оқушылардың сабаққа дайындығын, қатысуын тексеру.

 2. Өткенді қайталап, қорытындылау үшін математикалық диктант алу.

Математикалық диктант.

1. Жай бөлшектерді жазыңдар: төрттен үш, оннан жеті, жиырма тоғыздан жүз он сегіз, мыңнан жүз жиырма үш, тоқсан бірден алты жүз жиырма төрт, алтыдан он бес,жиырма төрттен алты жүз отыз жеті.

2. Бөлшектерді жазыңдар:

Алымы 3, ал бөлімі 7; алымы 107, ал бөлімі 48.

3. Бөлшекпен жаз:

Бөлгіш 4, бөлінгіш 3; бөлінгіш 9, ал бөлгіші 10; бөлінгіш 5, бөлгіш 7; бөлінгіш12,бөлгіш3.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

4. Есептер шығару

5. Үйге тапсырма беру

6. Сұрақ-жауап арқылы жаңа тақырыпты қорытындылау

7. Бағалау

                                   ½                                                                         1/2

С                                                                         Д                                                                      Е

СЕ кесіндісі СД кесіндісінің қандай үлесіне тең?

1/2=2/4;  2/4=  4/8

Жай бөлшекті бөлінді ретінде қарастырайық. Бөліндінің қасиеті бойынша бөлінгішті де, бөлгішті де бір натурал санға көбейткеннен немесе бөлгеннен бөлінді өзгермейді.

Мысалы:3/4 = 3*2/4*2= 6/8   сонда   3/4= 6/8

  суретте дөңгелектің 3/4і боялған. Әрбір1/4 үлесті   тағы   2ге бөлсек, 1/8 бөлшегіне сәйкес үлестер   шығады.,   ¾ бөлшегіне 6/8 бөлшегі әйкес келеді.

Сол сияқты   3/4=3*5/4*5=15/20;          3/4=3*10/4*10=30/40;

Демек, жай бөлшектің алымын да, бөлімін де бір натурал санға көбейткеннен жай бөлшек өзгермейді.

Енді бөлуді қарастырайық.

10:22=(10:2):(22:2)=5/11   10/22=5/11

4/6 =2/3   яғни    ЕҮОБ(4,6) =2

Жай бөлшектің алымын да, бөлімін де бір натурал санға көбейткеннен немесе бөлгеннен жай бөлшек өзгермейді. Бұл жай бөлшектің негізгі қасиетінің

Жай бөлшектің негізгі қасиетін пайдаланып, бөлшектің алымын да, бөлімін де олардың 1-ден өзге ортақ бөлгішіне бөлу жай бөлшекті қысқарту д.а.

ЕҮОБ(42,63)=21

42/63 =42:21/63:21=2/3  немесе жіктеп қысқартуға болады    

Егер бөлшектің алымы мен бөлімі өзара жай сандар болса, онда оларды қысқартылмайтын бөлшектер д.а.

Есептер шығару.                                                                     

Сыныпта:№378 ауызша,379-ауызша

№380,381,,382,383,384,,385,386

Үйге:№ 386,387,395

Бағалау