Ы. Алтынсарин «Әке мен бала» әңгімесі

Сабақтың  тақырыбы:   Ы. Алтынсарин «Әке мен бала» әңгімесі.

Сабақтың мақсаты: 

1. Білімділік:  Қазақ халқының ұлы педагогы Ы.Алтынсарин 

шығармаларын терең түсіне білуге, әңгіменің негізгі

идеясын ашуға жағдай жасау.

1. Дамытушылық: оқушылардың зейіні мен сөйлеу тілін дамыту. Өз

ойларын еркін айта білуге дағдыландыру. Есте

сақтау, ойлау қабілетін дамыту.

1. Тәрбиелік: оқушыларды еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Ы.Алтынсариннің портреті, өмірі мен шығармашылығы

                    туралы  буклеттер.

Әдістері: түсіндіру, көрсету, ой қозғау, сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс:  тарих

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі. Оқушылармен сәлемдесу. Оқушылар назарын

   сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

«Сандар сөйлейді»  ойыны  арқылы үй тапсырмасын сұрау. Оқушыларға  жылдар жазылған карточкалар таратылады, осы бойынша оқушылар  сұрақтарға жауап береді.

1. 1841 жылы – Ы.Алтынсарин өмірге келді.
2. 1850 жылы – Орынборда жаңадан ашылған орыс-қазақ мектебіне оқуға барады.
3. 1857 жылы – оқуды «өте жақсы» деген бағамен бітіреді.
4. 1859-1863 жылдары – Орынбор шекара комиссиясының тілмашы.
5. 1868-1874 жылдары – Торғайда уездік судья қызметін атқарады.
6. 1876-1879 жылдары – Торғай уездік бастығының аға жәрдемшісі қызметін атқарады.
7. 1864 жылы – Торғайда тұңғыш қазақ балалары үшін мектеп ашылды.
8. 1879 жылы – «Қазақ хрестоматиясы» оқулығы жазылды.

ІІІ. «Ой қозғау» сатысы.

     Оқушыларды екі топқа бөліп Ыбырай Алтынсариннің ізгілік жөніндегі ойларының мағынасын ашу.

І топ. «Ісің ақ болса, тәңірің жақ болар».

ІІ топ «Талапты ерге нұр жауар».

ІV. Жаңа сабақ.

    Ыбырай Алтынсарин өз замандас отандастарының ағартушылық ой-пікірлерін қуаттап, қазақ жерінде оқу-білімнің шамшырағын жақты, педагогтік –демократиялық көзқарастың негізін салды. Өз заманының озық ойлы азаматы болды. Бір жағынан феодалдық-патриархалды тұрмыс билеген, екінші жағынан, патша өкіметінің отарлау саясаты езген қараңғы ортада Ыбырай ашқан мектептердің қоңырауы тұңғыш сыңғырлап,ұлы ағартушы – педагогтың ой-пікірлері, өлең-жырлары мен әңгімелері халық санасына жаңалық болып сіңді. Ы.Алтынсариннің  өзі өмір сүрген қоғамның келеңсіз құбылыстарын, қараңғылық пен надандықты жеңудің басты жолы – халықты, жасөспірім буынды біліммен сусындату, көзін ашып, қоршаған ортаны, өзін тану деп түсінуі- оның  ағартушылық дүние танымының белгісі.  Ыбырай Алтынсарин шығармаларының негізгі қайнары халықтың тұрмыс-тіршілігінен алынған. Кейіпкерлерін шынайы өмірге тән әрекеттері арқылы бейнелеген. Ыбырай Алтынсарин шығармаларының басты тақырыбы – еңбек. Ана мейіріне қанып, әке өсиетін тыңдап өскен бала ғана түбінде жылы жүректі азамат болары сөзсіз. Бүгінгі біздің танысқалы отырған шығармамыздың тақырыбы «Әке мен бала».

1. Әңгімені  оқу.
2. Әңгіменің айтар түпкі ойын, идеясын ашып түсіндіру. Еңбекпен келген нанның қадірі туралы оқушылармен ой бөлісу.
3. Еңбек туралы мақал – мәтелдер айту.
4. Тақтамен жұмыс. Сөзжұмбақ шешу.

1. Ы.Алтынсарин шығармасы.

2. Қаз дауысты би.

5. Қорқыт ата қай өзеннің жанында өмір сүрді.

6. Кішіжүздің биі.

V. «Ой қорыту». Бүгінгі сабағымызда өткен «Әке мен бала» әңгімесін «Еңбектің наны тәтті, жалқаудың жаны тәтті»  мақалымен байланыстырып қарау.

VI. Сабақты қорытындылау.

                         Орнымыздан тұрайық,

                         Шеңбер болып тұрайық.

                         Жақсы сөздер біз арнап,

                         Жүрекке жылу сыйлайық!

Оқушылармен шеңбер құрып адам бойындағы жақсы қасиеттерді  кезектесе айту.

VII. Үйге тапсырма. Ы.Алтынсарин өмірі мен шығармашылығы.

ІХ. Оқушыларды бағалау.