| Дюсенова А.И.
Павлодар қаласы Тақырыбы: «Еңбек етсен ерінбей»
Сабақтың мақсаты: «Еңбек» адамгаршілік құндылығы туралы түсініктерін кеңейту.
Сабақтың міндеттері:
- еңбектің адам өміріндегі мәні туралы түсінік беру;
- еңбек етуге қызығушылықтарын дамыту;
- еңбексүйгіштікке тәрбиелеу; . Мақал - мәтелдер - әр халықтың өз даму тарихында басынан кешкен алуан түрлі оқиғалары, өзі аңғарған табиғат құбылыстары, қоғам мүшелерінің өзара қарым-қатысы, мінез-құлқы, психологиясы жөніндегі жасаған қорытынды, тұжырымдарының түйіні, өмір тәжірибесінен жинақталған философиялық ойлардың ұтқыр да ұтымды, жатық та көркем көрінісі, фразеологиялық оралымдардың еңделіп, сырланып, әбден қалыпқа түскен тұрақты түрлері. Ол бір ғана емес ертеден бері қалыптасқан ой дәлдігімен, мазмұнының тереңдігімен ерекшеленетін ауыз әдебиетінің бір түрі.Ол айналадағы сыры мол дүние туралы білімнің сұрыпталған жиынтығы, халықтың өзінше шағын ауызша энциклопедиясы ғана емес, ұстаздық, тәлімгерлік роль де атқарады, адам бойындағы барлық жақсылықты асқақтатып, жамандықты жерлеп,бала тәрбиесінде ерекше орын алатын халық даналығы.Мұндағы ақыл-кеңестер қысқа да нұсқа, әрі тұжырымды болды.. Халық даналығы ата-анаға ұрпақ тәрбиесі жөнінде өзінен бұрынғылардың моральдық-психологиялық, медециналық-гигиеналық, өнер-сайыскерлік ой-пікірлерін де шоғырландырып, бүкіл халықтың тәлімдік тәжірибесін мирасқа қалдырып отырды. Көшпеліліердің сонау ерте дәуірінен-ақ бұларды көп біліп әрі оны ақылмен байыптай алатын адамды ерекше қастерлеуі тегін емес. Ондай адам ата-баба даналығының көзіндей саналатын. Мақал-мәтелдер белгілі бір шешіммен істің дұрыстығын анықтайтын логикалық қызметтің эталоны тәрізді адамның ой-әрекеттерінде маңызды роль атқарып отырады. Мысалы: Абай мұрасы мақал, мәтелге айналған ақыл-нақылды өлең жолдарына бай. «Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей», Мысалы, Жиырма тоғызыншы сөзінде «Жарлы болсаң, арлы болма» деген мақалдың теріс тәрбиелік мәнін аша келіп, керісінше, «Жарлы болсаң, арлы бол, ардан кеткен соң тірі болып жүргенің құрысын» дейді. «Қалауың тапса, қаржанады», «Сұрауын тапса, адам баласының бермейтіні жоқ» деген мақалдарды келтіреді де, Амандасу
Біз әдепті баламыз,
Біз ерекше боламыз,
Қонақтарды көргенде,
Сәлеметсіздер ме! – деп
Сәлемдесіп аламыз.
Мұғалім сөзі: Балалар, мен сендерді бүгінгі күнде көргеніме қуаныштымын. Сендердің күлімдеген жүздеріңді көріп сүйсініп тұрмын. Бүгін біздің әңгімеміз аптаның сәтті күнінде яғни, сәрсенбі күні өтіп жатыр. Сондықтан сабағымыз сәтті өтсін деп тілейік. Мен барлығыңды жылулық шеңбері – шаттық шеңберіне шақырамын.
Шаттық шеңбері
Оқушылар мұғаліммен бірге шеңбер құрып тұрады, сәлемдеседі, бүгінгі күнге тілек айтып, Шеңбер Жақсы бала еңбекшіл Таза бала мұнтаздай,
Ер азамат болады. Сүйсінеді қараған
Қиындықты жеңіп кіл, Ұқыпты деп бұл қандай
Құшағы гүлге толады. Жақсы көрер бар адам. Еңбекшіл досым – ай,
Болайықшы осындай.
Ой шақыру
Сөзжұмбақ шешу арқылы сабақтың тақырыбын анықтап, мақсатын айқындау.
Сөзжұмбақ шешейік.
1. Қателігіңді түсінген кезде айтатын сөз. / кешіріңіз/
3. Үлкенге - ...................., кішіге – ізет. / құрмет/
4. Аптаның соңғы күні. / жексенбі/
Әңгімелесу
Бүгінгі тақырыбы – ««Еңбек етсен ерінбей»». - Еңбек адамға не үшін қажет деп ойлайсыңдар?
- Еңбекқор деп қандай адамды айтамыз?
- Өздерің қандай еңбекпен айналысқанды ұнатасыңдар?
- Адам бойында қандай қасиеттер болғанда жетістіктерге жетуге болады?
Еңбектің пайдасы – тәрбиелейді, жігерлендіреді, күш береді, қуантады, бақытты етеді, өмір сүруге үйретеді, үнемшіл болуға үйретеді, ширатады, шынықтырады.
Сергіту сәті
1. Денеге арналған жаттығу
Жаттығу «Торғай» Мақал-мәтелдер 1. Еңбек ерлікке жеткізер.
Ерлік елдікке жеткізер. 2. Еңбек — ширатады.
Өмір — үйретеді. 3. Еңбек пен бақыт егіз. 4. Еңбегіне қарай — құрмет.
Жасына қарай — ізет. 5. Еңбек — ырыстың бұлағы,
Еңбек — бақыттың шырағы
Жүректен – жүрекке
Әңгімелеу сәрсенбі күні өтіп отырғандықтан «сәрсенбі сәтті күн» деген мақалмен басталса, енді осы ырымды жалғастырып, кішкене жүрекшелерге жазып, балалар бір – біріне бата береді.
Мысалы:
- Ашера , еңбегің жемісті болсын!
- Алма, еңбек етсең емерсің деген. Осыны есіңе сақта.
- Нариман, сүйіп істеген іс шаршатпайды. Сондықтан өзіңе ұнайтын істерің көп болсын.
- Жанель, өмірдегі тірегің еңбек болсын,
- Қуаныш, «Еңбек – қуаныш, жалқаулық - айырылмас азап», - деп ұлы Абай атамыз айтқандай ешқашан жалқау болма.
Жүректен – жүрекке осылайша жалғаса береді. |
