Сөйлемнің байланысу түрлері

Сабақтың тақырыбы:Сөздердің байланысу түрлерін қайталау

Сабақтың мақсаты:Білімділік:Сөз тіркесінің байланысу түрінен оқушыардың алған теориялық білімдерін практикалық тұрғыда тексеру, кеңейту;

Дамытушылық:Сөйлеу тілдерін жетілдіру, шығармашылық қабілеттерін дамытуға жұмыстар жүргізу, сөз тіркесі туралы білімдерін дамыту;

Тәрбиелік:Талдауға арналған мысалдар арқылы адалдыққа, еңбек сүйгіштікке, бауырмалдыққа, туған жерін сүюге баулу, патриоттыққа тәрбиелеу

Сабақ әдісі:жатттығу, қайталау, сөйлеу, іздену,шығармашылық жұмыс

Сабақ көрнекілігі: суреттер, топшамалар, сөз тіркесіне арналған кесте, сурет карта «Менің Отаным-Қазақстан»

Пәнаралқы байланыс:Әдебиет, география

Сабақтың құрылсы:

   1.Сабақтың құпиясы. Сөзжұмбақ

    2.Топтастыру. Сөздердің байланысу түрлері

3.Деңгейге қарап бағалау (3 деңгейлік тапсырмалар  арқылы сөздердің байланысу түрлерін қайталау)

Сабақтың барысы:Ұйымдастыру кезеңі(оқушылардың назарын сабаққа аудару)

1.Сабақтың құпиясы.Сөзжұмбақ «Синтаксис»

1. Орынбасар сөзді тап

2.Бастауыш пен баяндауыштың жақ жағынан байланысы

3.Бүгін келді деген сөз тіркесінің байланысу түрі

4.Ілік септігі мен тәуелдік жалғауының ІІІ жағының байланысы5.Орын тәртіп арқылы байланысы

6.Сан есімнің түрі

7.Сөз тіркесінің сыңары

8.Дұрыс айту заңы

9.Қимылдың амалын білдіретін сөз

е

с

і

м

д

і

к

қ

и

ы

с

у

ж

а

н

а

с

у

м

а

т

а

с

у

қ

а

б

ы

с

у

е

с

е

п

т

і

к

б

а

с

ы

ң

қ

ы

о

р

ф

о

э

п

и

я

е

т

і

с

т

і

к

«Синтакси» деген сөзжұмбақты шешкеннен кейін бүгінгі сабақтың құпиясын табамыз.Синтаксистің ережесін еске түсіреміз және бүгінгі сабақпен байланыстырамыз.

 Деңгейлік тапсырмалар

І деңгей

1.Сөз тіркесі дегеніміз не?

2.Сөз тіркесінің айырықша белгілері қандай?Мысал келтір

3.Сөз тіркесінің сыңарларын ата

4.Сөз тіркесінің басыңқы және бағыныңқы сыңарларының ерекшелігі неде?

5.Сөз тіркесін жасауға тірек болатын сыңар?

6.Сөз тіркесінің түрлері қалай анықталады?

7.Сөз тіркестерінің күрделі сөздер мен тұрақты тіркестерден айырмашылығы неде?

8.Есімді сөз тіркесіне жататын сөздер.Мысалдар келтір

9.Етістікті  сөз тіркесіне жататын сөздер.Мысалдар келтір

ІІ деңгей

Оқушылар берілген топшамалардағы мақал-мәтелдерден, нақыл сөздерден,сөйлемдерден сөз тіркестерін тауып, байланысу  түріне талдауы керек.

 1.Кітап оқудан тыйылған адам ойлаудан да тыйылады.

Кітап оқудан-меңгеру, етістікті тіркес.

Тыйылған адам-қабысу, есімді тіркес

Ойлаудан тыйылады- меңгеру, етістікті тіркес

Адам тыйылады-қиысу, етістікті тіркес

2.Денсаулықты сақтау-әркімнің өзінің қолында.

Денсаулықты  сақтау-меңгеру, етістікті тіркес

Әркімнің қолында- матасу, есімді тіркес

Өзінің қолында-қиысу, есімді тіркес

3.Бірлігі мықты елдің белін ешкім сындыра алмайды.

Ешкім сындыра алмайды-қиысу, етістікті тіркес

Белін сындыра алмайды-қиысу,еістікті тіркес

Мықты елдің-қабысу,есімді тіркес

Елді белін-матасу, есімді тіркес

Бірлігі мықты ел –қабысу, есімді тіркес

4.Отан отбасынан басталады.

Отан басталады-қиысу, етістікті тіркес

Отбасынан басталады- меңгеру, етістікті  тіркес

              Қолдау.Алғаш білімді тәжірибеде қолдану

Қиысу

Қабысу

Матасу

Меңгеру

Жанасу

281-жаттығуды орындап, сөз тіркесінің байланысу түрлерін кестеге орналастыру

ІІІ деңгей 1.(ойлан,ізден,тап)

Бағыныңқы

Басыңқы

Сөз тіркесінің байланысу түрлері

Зат есім

Есімше

Сын есім

Есімдік

Септеулі зат есім

Үстеу

Сын есім

Сан есім

Зат есім

Көсемше

Зат есім

Зат есім

Зат есім

Зат есім

Етістік

Етістік

Етістік

Етістік

Етістік

Етістік

2.Берілген сызба бойынша сөйлем құрастыр

А) _________________  --  -,-,-,-   

3. «Менің Отаым-Қазақстан» атты карта сурет бойынша репортаж жүргізу.

Сөз тіркесінің  құрылсын талдау

 Бекіту сұрақтар

1.Сөз тіркесінің байланысу түрінің ерекшелігі неде?

2.Матасу қандай байланыс?Мысал келтір

3.Қиысудың басқа байланысу түрлерінің  ерекшелігі неде?

4.Меңгеру қандай байланыс?Мысал келтір

5.Жанасу қандай байланыс?Мысал келтір

Оқушы білімін бағалау.

 Үй тапсырма

1.Ой-толғаныс «Сөз тіркестері» тақырыбынан мен не түсіндім.

2.Мақал-мәтел, шешендік сөздерден 5 мысал тауып жазып, сөзтіркесінің байланысу түріне ажырату.

3.288-жаттығу