Дауыссыз дыбыстардың түрлері

қазақ тілінен ашық сабақ жоспары өте жақсы құрылған.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Дауыссыз дыбыстардың түрлері»

Күні, айы, жылы: 18.02.2013

Мектебі: №30

Сыныбы: 5 «а»

Пән: қазақ тілі

Сабақтың тақырыбы: Дауыссыз дыбыстардың түрлері

Сабақтың мақсаты: Дауыссыз дыбыстардың түрлерін, дауысты дыбыстардың ерекшеліктерін оқушыларға меңгерту. Түрлі жаттығулар арқылы білімдерін шыңдау.

Сабақтың міндеті:

Білімділік - бұрыңғы өтілген тақырыптармен жаңа сабақты байланыстыру, сөз құрау, сөйлемді дұрыс құрау тәсілдерін меңгерту, өз ойын жинақтап әдемі, көркем тілмен жеткізе білуге ұмтылдыру.
Дамытушылық - логикалық ойын дамыту, дұрыс анық сөйлеуге жаттықтыру, тапқырлық, ізденімпаздық қасиеттерге жетелеу, шығармашылық қабылетін дамыту.
Тәрбиелік - мәтін арқылы жақсылыққа, ізгілікке тәрбиелеу, тіл құдыретін сезіне білуге, сөз мағынасын келтіре оларды дұрыс қолдануға, дәл түсінуге тәрбиелеу.

Түрі: саяхат сабақ

Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру\

Сабақтың көрнекілігі: тірек-сызба, ребус, үлестірмелі қағаздар, плакаттан ағаш үй суреті

Сабақтың құрылымы:

І. Ұйымдастыру бөлімі;

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау;

ІІІ. Жаңа тақырыпты меңгерту,

IV. Сергіту сәті;

V. Үй тапсырмасы

VI . Бағалау.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі

Оқушылармен амандасу;
Сабақ қатысымын тексеру;
Сабаққа әзірлігін қадағалау.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

ІІІ. Жаңа сабақ

Ерте ерте, ертеде, ешкі жүні бөртеде, аспан мен жердің арасында, сонау Жайықтың жағасында «Дауыс» хандығы болыпты. Дыбыс хандығын фонетика деген хан басқарыпты. Хандықтың алып жатқан аруағы ұшқан құстың қанатың, жүгірген аңның тұяғын, адамның аяғын талдыратындай үлкен болыпты. Фонетиканың қол астында дыбыстар қауымы өмір сүріпті. Қауым дауысты дыбыстар ұлысы мен дауыссыз дыбыстар ұлысына бөлініпті.

Дауыссыздармен көрші отырған дауыстылар ұлысын Дауысты ақсақалдар болыпты. Дауысты қария табиғатынан сөзге шешен, әнге ұста, жезтаңдай, күміс көмей, рухани мәдениеті зор екен. Оның бұл қасиеті оның барлық ұрпақтарының бойында бар екен. Бұлардың ішінде жат адамды көрсе шүйіркелесіп сөйлесіп кететін «ашықтар», бөтенді көргенде бұйығатын «қысаңдар» да бар.

Дауыссыз дыбыстар ұлысын жасы жүзге таяған Дауыссыз қария басқарыпты. Дауыссыз ақсақалдан тараған жиырмадан асқан ұрпағы болыпты. Ақсақал туысынан сөзге сараң, тұйық болғандықтан,өзінің балалар да сөзге сараң болып ер жетіпті.

Қария Қатубай, Кендірбай, Пернебек, Фазабек сияқты міңездері қатты, алған бетінен қайтпайтын ұлдарың елдің қорғаны болсын деп бір бөлек қойыпты. Ал орташа Бәтібек, Вагонбай, Ғаламшарлар ағаларыңа қарағанда міңезі жұмсақтау екен.

Кіші Ризабек, Лазыбек, Нарбай, Меңбек ұлдары алдыңғы ағаларыңа қарағанда жиын тойда «әу» деп айтарлықтай дауысы бар үнді жандар болыпты.

Әр елдің бір тентегі болады дегендей, екі елдің арасында іріткі салып, не онда жоқ, не мұнда жоқ жүрген бір жан болыпты. Оның аты Убек екен. Убектің қылығына шыдамаған ақсақалдар оның мәселесін талқыға қояды. Ақсақалдар фонетика хандығына сүйеніпті. Фонетика хандығы екі ұлыстың шағымдарын ескеріп, екі рулы елдің арасында бітісіп жүретін бол деп үкім айтыпты.

Бұл шешімді Дыбыс атаның барлық ұрпақтары қолдапты. Содан бері қаншама жылдар, ғасырлар өтсе де Дыбыс хандығы тұтастығы бұзылмай іргелі ел болыпты.

Ал енді балалар, Дауысты ақсақалдар басқарған елді танып білсек, енді дауыссыз қария басқаратын елмен, оларды мекендейтін дыбыстармен танысайық.

Дауыссыз елінде олардың жеті атасы өмір сүрген екен. Сол ауылдарды аралайық.

І. Ата ауылы.

Жасырынған әріптер. Бос торкөздерге тиісті дауыссыз дыбыстарды қойсаң, Қадыр Мырзалиевтің «Ана тілі» туралы өлеңінен үзінді оқи аласыздар.

А...а ті...ін а...ын бұ...

Ұя...ын бо... тұ... ....етте

Өз...е тіл...ің бә...ін бі...

Өз ...ілін...і ...ұрмет...е.

ІІ. Бергі ата ауылы.

Ребусты шешіп ішіндегі дауыссыз дыбыстарды тап!

ІІІ. Арғы ата ауылы.

«Достар», «Тілек» сөздеріне дыбыстық талдау жаса.

IV. Баба ата ауылы.

Адасқан әріптерді орнына қой.

а, б, л, ш, а, б, а, қ, а
ғ, л, м, а, м, ұ, і
м, а, л, а, қ

V. Ұлы ата ауылы.

Дауыссыз дыбыстарды ата. Дауыссыз дыбыс дегеніміз не?

VІ. Түп ата ауылы.

Венн диаграммасы.

Дауысты дыбыс	Ортақ	Дауыссыз дыбыс
Өкпедегі ауа бір кедергіге ұшырамайды, тілдің еріннің, езудің жақтың, қатысымына қарай бөлінеді. Үннен тұрады.	Дыбысталу мүшелері арқылы жасалады. У дыбысы.	Өкпеден шыққан ауа бір кедергіге ұшырайды. Қатаң, ұяң, үнді болып бөлінеді. Салдыр мен үннен жасалады.