Конспект. Дауыссыз дыбыстарды? т?рлері

Саба?ты? та?ырыбы: Дауыссыз дыбыстарды? т?рлері
Саба?ты? ма?саты:
1. Білімділік: дауыссыз дыбыстар туралы лингвистикалы? білімдерін ке?ейту; фонетикалы? талдау ж?не жатты?у ж?мыстары мен ?осымша тапсырмалар ж?ргізу ар?ылы о?ушы білімін ны?айту.
2. Т?рбиелік: адамгершілікке, елжандылы??а, Отанын с?юге т?рбиелеу.
3. Дамытушылы?: дауыссыз дыбыстарды? т?рлерін ажырату ж?не фонетикалы? талдауды жасай білу да?дыларын ?алыптастыру; де?гейлік тапсырмалар беру ар?ылы логикалы? ойлау ?абілеттерін арттыру.
Саба?ты? типі: жа?а саба?ты ме?герту
Саба?ты? т?рі: д?ст?рлі Саба?ты? ?діс - т?сілі: с?ра? - жауап, іздендіру, шы?армашылы?.
Саба?ты? к?рнекілігі: интербелсенді та?та, о?улы?, та?ырып?а байланысты кестелер мен ?лестірме ?а?аздар.
П?наралы? байланыс: ?аза? ?дебиеті
Саба?ты? барысы:
I ?йымдастыру кезе?і: 1. О?ушылармен с?лемдесу
2. О?ушыларды? саба??а ?атысын тексеру
3. О?ушыларды? зейіндерін саба??а аудару

ІІ Жа?а та?ырыпты т?сіндіру:
1. ?ызы?ушылы?ын ояту.
Балалар, сендер бастауыш сыныпта дауыссыз дыбыстарды? т?рлерімен танысты?дар. Дауыссыз дыбыстар туралы не білесі?дер? Сол туралы білетін - дері?ді жазы?дар.
2. Ма?ынаны таныту ж?мыстары.
- «?ыра?ы болса? бай?ап к?р» айдарымен ж?мыс.
1. Дауыссыз дыбыстар дегеніміз не?
2. ?аза? тілінде неше дауыссыз дыбыс бар?
Дауыссыз дыбыстарды? жасалуын к?рнекі ??ралдар ар?ылы т?сіндіру. Ол ?шін ?ш ??мыраны? суреті к?рсетіледі. Оларды? бірінде толы су, екіншісін - де орта су, ?шіншісі де т?бінен ?ана су ??йыл?ан.
1. Су толы ??мыраны ?р?анда, ?андай дыбыс шы?ады?
2. Ал екінші ??мыраны ?р?ан кезде, ?андай дыбыс шы?ады?
3. ?шінші ??мыраны ?р?ан кезде, ?андай дыбыс шы?ады?
4. ?н неліктен ?рт?рлі болып шы?ады деп ойлайсы?дар?
5. Дауыссыз дыбыстарды неше т?рге б?луге болады?
6. ?ата? дауыссыз дыбыс дегеніміз не?
7. ?я? дауыссыз дыбыс дегеніміз не?
8. ?нді дауыссыз деп нені айтамыз?
9. Дауыссыз дыбыстар нелерді? ?серлерінен ?ш т?рге б?лінді деп ойлай - сы?дар?
??мыра толы су – ?ата?, жартылай толы су – ?я?, т?бінде ?ана суы бар ??мыра ?нді дауыссыз дыбысты к?рсетеді. Дауыссыз дыбыстар ?н мен салдырды? ?атысына ?арай ?ата?, ?я?, ?нді болып ?ш т?рге б?лінеді. Олар:

Т?РЛЕРІ
ДАУЫССЫЗДАР

?АТА?
П, Ф, К, ?, Т, С, Ш, Щ, Ч, Х, Ц, ?.
?Я?
Б, В, Г, ?, Д, З, Ж.
?НДІ
Р, Л, Й, (У), М, Н, ?.

Салдырдан жасал?ан дауыссыз дыбыстарды ?ата? дауыссыздар деп атаймыз.
Салдыр мен ?нні? ?атысы ар?ылы жасал?ан, біра? ?ннен салдыры басым дауыссыз дыбыстарды ?я? дауыссыздар деп атаймыз.
?н мен салдырды? ?атысынан жасалып, біра? салдырдан ?ні басым болатын дауыссыз дыбыстарды ?нді дыбыстар деп атаймыз.

ІІІ - «Кітап – сені? а?ылшы?» айдарымен ж?мыс.
3. О?улы?пен ж?мыс:
* жатты?у. Дыбысты? талдау жасату. * М?тіндегі а?ыл мен ?ылымны? не дегенін айты?дар.
жатты?у.
• Берілген ж?мба?тарды? шешуі болатын дыбыстар?а талдау жаса?дар.
• ?здері? осы т?різді ж?мба?тар шы?арып к?рі?дер.

• жатты?у. (Ауызша)
• ?лестірме карточкаларды таратып беру.
4. Галерея?а саяхат ?дісі ар?ылы топпен ж?мыс ж?ргізу. Таби?ат туралы сурет бойынша м?тін ??растырып, 1 - 2 с?йлеміне дыбысты? талдау жасату.
5. Жеке о?ушылармен ж?мыс. ?лестірме карточка ал?ан о?ушылармен ж?мыс ж?ргізу.

6. - «Білімді мы?ды жы?ар» айдары бойынша:
Де?гейлік тапсырмалар.
І де?гей:
1. ?аза? тілінде ?анша дауыссыз дыбыс бар?
2. С?йлемдегі дауыссыз дыбыстарды? астын сыз.
Абай – ?з заманыны? жаршысы. Оны? шы?армалары – сол заманны? шежіресі. (Ж. Сма??лов)
ІІ де?гей:
1. Дауыссыз дыбыстарды? дауысты дыбыстардан айырмашылы?ы неде?
2. Дауыссыз дыбыстар салдыр мен ?нні? ?атысына ?арай нешеге б?лінеді?
3. С?йлемнен дауыссыз дыбыстарды тауып, олар?а дыбысты? талдау жаса.
Атаны? баласы болма, адамны? баласы бол. (А)
ІІІ де?гей: 1. Ж?п дауыссыздарды жаз ж?не мысал келтір. 2. ?аза? тілінде ?анша дыбыс, ?анша ?ріп бар?
3. Т?мендегі с?здерге фонетикалы? талдау жаса.
?ою, ?оян, аю, стиль, подъезд.
ІV Жа?а саба?ты бекіту: Танымды? тапсырма
Кесте бойынша ж?мыс
С?йлем
Дауысты дыбыстар саны Дауыссыз дыбыстар саны ?ата? ?я? ?нді
Жан ?иналмай ж?мыс бітпес. (М)
К?п о?ы?ан к?п білер. (М)
Ер д?улеті – е?бек. (М)
Ауылды? ма?ы – к?корай шал?ын. (?. М?ст.)
Сонымен, сендер б?гінгі саба?тан нені ?йренді?дер? О?ушылар жауабын ты?дау.
Олай болса,
1. Дауыссыз дыбыстар дегеніміз не екен?
2. Дауыссыз дыбыстар нешеге б?лінеді?
3. ?ата? дауыссыз деп нені айтамыз? Оны? саны нешеу?
4. ?я? дауыссыз деп нені айтамыз?
5. ?нді дауыссыз дыбыс дегеніміз не?
6. Дауыссыз дыбыстар буын ??рай ала ма? Егер буын ??рай алмаса, неліктен деп ойлайсы??
V Саба?ты ?орыту
VІ Ба?а ?ою.
VІІ ?йге тапсырма:
1. Дауыссыз дыбыстарды? т?рлері
2. жатты?у. Бірдей дыбыстардан басталатын с?йлемдер жазып келу.

7. Рефлекция.
Балалар, б?ріміз бірге «Шатты?» ше?берін жасайы?. Олай болса, саба? - тан ал?ан ?серлері?ді, саба?тан ?нат?ан с?ттері?ді бір ауыз с?збен айты?дар.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Конспект. Дауыссыз дыбыстарды? т?рлері »

Сабақтың тақырыбы: Дауыссыз дыбыстардың түрлері
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: дауыссыз дыбыстар туралы лингвистикалық білімдерін кеңейту; фонетикалық талдау және жаттығу жұмыстары мен қосымша тапсырмалар жүргізу арқылы оқушы білімін нығайту.
2. Тәрбиелік: адамгершілікке, елжандылыққа, Отанын сүюге тәрбиелеу.
3. Дамытушылық: дауыссыз дыбыстардың түрлерін ажырату және фонетикалық талдауды жасай білу дағдыларын қалыптастыру; деңгейлік тапсырмалар беру арқылы логикалық ойлау қабілеттерін арттыру.
Сабақтың типі: жаңа сабақты меңгерту
Сабақтың түрі: дәстүрлі Сабақтың әдіс - тәсілі: сұрақ - жауап, іздендіру, шығармашылық.
Сабақтың көрнекілігі: интербелсенді тақта, оқулық, тақырыпқа байланысты кестелер мен үлестірме қағаздар.
Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті
Сабақтың барысы:
I Ұйымдастыру кезеңі: 1. Оқушылармен сәлемдесу
2. Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру
3. Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару

ІІ Жаңа тақырыпты түсіндіру:
1. Қызығушылығын ояту.
Балалар, сендер бастауыш сыныпта дауыссыз дыбыстардың түрлерімен таныстыңдар. Дауыссыз дыбыстар туралы не білесіңдер? Сол туралы білетін - деріңді жазыңдар.
2. Мағынаны таныту жұмыстары.
- «Қырағы болсаң байқап көр» айдарымен жұмыс.
1. Дауыссыз дыбыстар дегеніміз не?
2. Қазақ тілінде неше дауыссыз дыбыс бар?
Дауыссыз дыбыстардың жасалуын көрнекі құралдар арқылы түсіндіру. Ол үшін үш құмыраның суреті көрсетіледі. Олардың бірінде толы су, екіншісін - де орта су, үшіншісі де түбінен ғана су құйылған.
1. Су толы құмыраны ұрғанда, қандай дыбыс шығады?
2. Ал екінші құмыраны ұрған кезде, қандай дыбыс шығады?
3. Үшінші құмыраны ұрған кезде, қандай дыбыс шығады?
4. Үн неліктен әртүрлі болып шығады деп ойлайсыңдар?
5. Дауыссыз дыбыстарды неше түрге бөлуге болады?
6. Қатаң дауыссыз дыбыс дегеніміз не?
7. Ұяң дауыссыз дыбыс дегеніміз не?
8. Үнді дауыссыз деп нені айтамыз?
9. Дауыссыз дыбыстар нелердің әсерлерінен үш түрге бөлінді деп ойлай - сыңдар?
Құмыра толы су – қатаң, жартылай толы су – ұяң, түбінде ғана суы бар құмыра үнді дауыссыз дыбысты көрсетеді. Дауыссыз дыбыстар үн мен салдырдың қатысына қарай қатаң, ұяң, үнді болып үш түрге бөлінеді. Олар:

ТҮРЛЕРІ
ДАУЫССЫЗДАР

ҚАТАҢ
П, Ф, К, Қ, Т, С, Ш, Щ, Ч, Х, Ц, Һ.
ҰЯҢ
Б, В, Г, Ғ, Д, З, Ж.
ҮНДІ
Р, Л, Й, (У), М, Н, Ң.

Салдырдан жасалған дауыссыз дыбыстарды қатаң дауыссыздар деп атаймыз.
Салдыр мен үннің қатысы арқылы жасалған, бірақ үннен салдыры басым дауыссыз дыбыстарды ұяң дауыссыздар деп атаймыз.
Үн мен салдырдың қатысынан жасалып, бірақ салдырдан үні басым болатын дауыссыз дыбыстарды үнді дыбыстар деп атаймыз.

ІІІ - «Кітап – сенің ақылшың» айдарымен жұмыс.
3. Оқулықпен жұмыс:
* жаттығу. Дыбыстық талдау жасату. * Мәтіндегі ақыл мен ғылымның не дегенін айтыңдар.
жаттығу.
• Берілген жұмбақтардың шешуі болатын дыбыстарға талдау жасаңдар.
• Өздерің осы тәрізді жұмбақтар шығарып көріңдер.

• жаттығу. (Ауызша)
• Үлестірме карточкаларды таратып беру.
4. Галереяға саяхат әдісі арқылы топпен жұмыс жүргізу. Табиғат туралы сурет бойынша мәтін құрастырып, 1 - 2 сөйлеміне дыбыстық талдау жасату.
5. Жеке оқушылармен жұмыс. Үлестірме карточка алған оқушылармен жұмыс жүргізу.

6. - «Білімді мыңды жығар» айдары бойынша:
Деңгейлік тапсырмалар.
І деңгей:
1. Қазақ тілінде қанша дауыссыз дыбыс бар?
2. Сөйлемдегі дауыссыз дыбыстардың астын сыз.
Абай – өз заманының жаршысы. Оның шығармалары – сол заманның шежіресі. (Ж. Смағұлов)
ІІ деңгей:
1. Дауыссыз дыбыстардың дауысты дыбыстардан айырмашылығы неде?
2. Дауыссыз дыбыстар салдыр мен үннің қатысына қарай нешеге бөлінеді?
3. Сөйлемнен дауыссыз дыбыстарды тауып, оларға дыбыстық талдау жаса.
Атаның баласы болма, адамның баласы бол. (А)
ІІІ деңгей: 1. Жұп дауыссыздарды жаз және мысал келтір. 2. Қазақ тілінде қанша дыбыс, қанша әріп бар?
3. Төмендегі сөздерге фонетикалық талдау жаса.
Қою, қоян, аю, стиль, подъезд.
ІV Жаңа сабақты бекіту: Танымдық тапсырма
Кесте бойынша жұмыс
Сөйлем
Дауысты дыбыстар саны Дауыссыз дыбыстар саны Қатаң Ұяң Үнді
Жан қиналмай жұмыс бітпес. (М)
Көп оқыған көп білер. (М)
Ер дәулеті – еңбек. (М)
Ауылдың маңы – көкорай шалғын. (Ғ. Мұст.)
Сонымен, сендер бүгінгі сабақтан нені үйрендіңдер? Оқушылар жауабын тыңдау.
Олай болса,
1. Дауыссыз дыбыстар дегеніміз не екен?
2. Дауыссыз дыбыстар нешеге бөлінеді?
3. Қатаң дауыссыз деп нені айтамыз? Оның саны нешеу?
4. Ұяң дауыссыз деп нені айтамыз?
5. Үнді дауыссыз дыбыс дегеніміз не?
6. Дауыссыз дыбыстар буын құрай ала ма? Егер буын құрай алмаса, неліктен деп ойлайсың?
V Сабақты қорыту
VІ Баға қою.
VІІ Үйге тапсырма:
1. Дауыссыз дыбыстардың түрлері
2. жаттығу. Бірдей дыбыстардан басталатын сөйлемдер жазып келу.

7. Рефлекция.
Балалар, бәріміз бірге «Шаттық» шеңберін жасайық. Олай болса, сабақ - тан алған әсерлеріңді, сабақтан ұнатқан сәттеріңді бір ауыз сөзбен айтыңдар.