Дыбыс үндестігі
1. Ауызша, жазбаша жаттығу
жұмыстарын жүргізе отырып,
оқушылардың теориялық білімін
бекіту, іздендіре отырып нәтижеге өз беттерінше жетуге
үйрету.
2 Дыбыстық талдау дағдысын қалыптастыру,
шығармашылыққа баулу, дұрыс сөйлеуге машықтандыру.
3. Ана тілін қадірлеуге, білімділікке, сауаттылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың
мақсаты:
- 1. Ауызша, жазбаша жаттығу
- жұмыстарын жүргізе отырып,
- оқушылардың теориялық білімін
- бекіту, іздендіре отырып нәтижеге өз беттерінше жетуге
- үйрету.
- 2 Дыбыстық талдау дағдысын қалыптастыру,
- шығармашылыққа баулу, дұрыс сөйлеуге машықтандыру.
- 3. Ана тілін қадірлеуге, білімділікке, сауаттылыққа тәрбиелеу.
Типі: Жаңа білім беру
Түрі: дәстүрлі
Әдісі: сұрақ –жауап, талдау, салыстыру, жаттығу
жұмысы.
Барысы: І Ұйымдастыру. Оқушылардың сабаққа қатысымын, класс тазалығын тексеру.
ІІ. Үй тапсырмасы. “Ой қозғау”
1. Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшаларды ата.
2. Перфокартоны толтыр.
Қосымшалар
Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшаны тап
+
-шы
-паз
-нікі
-лар
-дай
-қой
-дың
-ты
-тың
-кер
-хана
ІІІ. Мағынаны ашу кезеңі “Түсініп ал”.
- Жаңа сабақтың мақсатына тоқталу.
- Дыбыс үндестігі-сөз бен қосымшаның немесе сөз бен сөздің аралығында дауыссыз дыбыстардың бірін –бірі өзіне ұқсата әсер етуі.
Мысалы. Мектебі –мектепі, қасығы-қасықы, тастан- тасдан, жазға –жазқа.
ілгерінді ықпал
3. Дыбыс үндестіг
кейінді ықпал.
а) ілгерінді ықпал- көрші дыбыстардың алғашқысы соңғысын өзіне ұқсата әсер етуі.
Мысал: бала –дан, қала +ға, әке+ге.
Ә) кейінді ықпал- сөз бен қосымшаның, сөз бен сөздің аралығында кейінгі дыбыстың алғашқы дыбысқа әсер етуі.
Мысалы: сабақ –сабағы, кітап –кітабы, есік-есігі, теп-теуіп т.б
IV.Оқулықпен жұмыс
1.324- жаттығуды берілгені бойынша ауызша орындау.
Ана, әйел, әшекей, мерген, көрме, сөз, бұрым, өнер, поляк, чех, қолғап, т.б
2. 325- жаттығуды берілгені бойынша орындау.
V. Кім жылдам?
Тапсырма : Берілген сөздердің түбірі мен қосымшасын айырып, дыбыс үндістігінің түрлеріне ажырату.
1-қатар. Бесігі, теуіп, табаққа, достан, кітабым, қолға, т.б
2- қатар. Табағы, жауып, серігі, баладан, дәптерім, далаға, т.б
3-қатар. Жазығы, тауып, кітабы, қаладан, жазба, өмірге, т.б
VI.Өзіндік жұмыс (Кеспе қағазбен жұмыс )
№ 1. Асты сызылған сөздерден ілгерінді ықпалды көрсетіңдер. Сәрсен бірнеше рет әлдекімдермен телефон арқылы сөйлесті.
№ 2. Асты сызылған сөздерден кейінді ықпалды көрсетіңдер.
Жанғазы- ән десе ішкен асын жерге қоятын жігіт.
№ 3. Мына сөздердің айтылуы мен жазылуындағы өзгешелікті атап, қай ықпал заңына жататындығын анықта.
Жазылуы Айтылуы
Жанболат Жамболат
Егінбай Егімбай
Көрікбай Көрікпай
Жақыпбек Жақыппек
VII. Талдау жұмысы. Сатылай кешенді талдау.
Жеңістер Сабаққа
VIII.Білгенге маржан. (Пысықтау сұрақтары )
- Дыбыс үндестігі дегеніміз не?
- Дыбыс үндестігінің неше түрі бар?
- Ілгерінді ықпал деген не?
- Кейінді ықпал деген не?
Үйге тапсырма. 327- жаттығу.
IX.Тест сұрақтары
а) ешкі
в) жұмысшы
с) өнерпаз
д) бір күні
е) баспасөз
2. Біріккен сөздегі ілгерінді ықпалды табыңыз.
а) көк базар
в) ала қой
с) көрші қолаң
д) Ырысбек
е) Күмісжан
3. Ілгерінді ықпалды табыңыз.
а) басшы
в) шекара
с) бұрынғы
д) саудагер
е) көзқарас
4. Біріккен сөздегі кейінгі ықпалды табыңыз.
а) Қазанқап
в) добымыз
с) Ырысбек
д) Аманбек
е) Жан-жағына
5.Сөз аралығындағы ілгерінді ықпалды табыңыз.
а) Рахманқұл
в) көзбе –көз
с) сәнқой
д) ала ешкі
е) ең қызық
6. Көп нүктенің орнына буын үндестігіне бағын-байтын қосымшаны қойыңыз. Бала...
а) –пан
в) –жан
е) –лар
д) –нікі
е) –қай
7. Сөз аралығындағы кейінді ықпалды табыңыз.
а) көз жұмды
в) сәнқой
с) тонған
д) айтқым келеді
е) бере салды
Кілті
X. Үйге тапсырма: 327 –жаттығу.
