Шешендік өнер және сөз мәдениеті

Түсінік хат                                                                                                                                                                               

Шешендік сөз-сөз мәдениетінің жоғарғы формасы. Шешендік ақыл-ойға негізделгендіктен,халық жадында сақталып,нақыл сөздер сияқты ұрпақтан-ұрпаққа қалып отырады.Шешен сөйлеу өнерінде де қарым-қатынасқа түсіп отырған адамдардың мінез құлқы,адами қасиеттері,сөйлеу мәдениеті мен тыңдау мәдениеті,әдеби тіл заңдылықтарын жетік білуі негізге алынады.                                                                                                                        Шешендік сөздер қазақ ауыз әдебиетінің басқа түрлері сияқты ауызша тараған.Шешендік сөздің түрлері сан алуан:шешен әңгіме,шешендік толғау,діни сөз,шешен құттықтау сөз,шешен тілді баяндама,т.б                                                        «Шешендік өнер»(грекше-риторика)деген ұғым «шешен сөйлеу»дегенді білдіреді,әу баста  латын тілінен алынған «шешендік өнер»термині  «әдемі, сөйлей білу қабілеті»деген мағынада жұмсалады.«Шешендік өнер» ұғымы қазақ тілінде «шешендік»деген атаумен беріледі.                                                                                                            Қазақтың ғұлама ғалымы А.Байтұрсынов: «Шешендік сөз дегеніміз-белгілі бір мәселені баяндау,сипаттау,белгілі бір ойдың ақиқаттығын түсіндіру,жүйесін босату,қанын қыздыру,намысын келтіру,арқасын қоздыру,»-дейді.

«Шешендік өнер және сөз мәдениеті»курсының мақсаты: Оқушылар шешендік өнердің тарихына,шешендік өнердің түрлеріне,шешендікке қойылатын талаптарға,сөз мәдениетіне байланысты білімдерін тереңдетіп кеңейтуге,оны тәжірибе жүзінде игеріп алуына мүмкіндік туғызу.

Міндеттері:                                                                                                                                         -Шешендік өнер теориясын жасаған Марк Туллий Цицирон :жақсы шешен болу үшін табиғи дарындығын,қабілетін дұрыс пайдалану тиіс; -«Шешен»сөзінің мағынасын ашу;                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    -Шешендік өнерге деген қызығушылығын арттыру;                                                                                                             - Сөз мәдениетін,сөздік қорын молайту;                                                                                             -Шешендік сөздерді жинақтау;                                                                                                                                                     -Шешендік сөздің түрлерін дұрыс қолдану;                                                                                          -Көпшілік алдында сыпайы,әдемі,сенімді сөйлей білуге машықтандыру;