Та?ырып: М?де – ??н мемлекетіні? негізін ?алаушы.
Мерзімі:
Ма?саты:
Білімділік: ??н атауы, «халы?тарды? ?лы ?оныс аударуында?ы» ??ндарды? р?лі, ??н мемлекеттік бірлестігіні? ?алыптасу тарихы, шаруашылы? ?мірі мен т?рмысы туралы білім беру.
Дамытушылы?: Мемлекеттерді? ?алыптасуыны? ал?ышартын, оны? белгілерін аны?тай білу, карталарды саба?та тиімді пайдалана білуге да?дыландыру.
Т?рбиелік: Тарихи а?ыз деректер негізінде балаларды ?лтжандылы??а т?рбиелеу, Орталы? Азия тарихыны? жал?асты?ын к?рсету, ірі саяси т?л?аны ?лгі ?ылу.
Саба?ты? т?рі: ашы? саба?.
К?рнекілік ??ралдар: О?улы?, интерактивті та?та: «??ндарды? батырлы?ын, жауынгер халы? бол?анды?ын д?ріптейтін» суреттер, бейне материал, карта, кітаптар к?рмесі.
ЖОСПАР:
№
Кезе?-дер
М??алімні? іс-?рекеті
О?ушылар-ды? іс-?рекеті
1
?йымдас-тырушылы?
Амандасу, о?ушыларды? саба??а ?атысуын тексеру.
Амандасу.
2
?й тапсырмасын тексеру
Слайдта?ы с?ра?тар, карточкалы? ж?мыс ар?ылы ?й тапсырмасын пысы?тау.
С?ра??а жауап ?дісімен, ауызша та?та?а шы?ып баяндау.
3
Жа?а саба?
Жоспар:
- ??н атауы.
- ??н мемлекетіні? ?рлеуі.
- ??ндарды? к?ршілерімен саяси байланысы.
- ??ндарды? шаруашылы? ?мірі, т?рмысы.
- ??н м?дениеті.
??ндар – т?рік тілдес к?шпелі тайпаларды? ар?ы тегі. Б.з.б. І мы?жылды?ты? ортасында Алтай, О?т?стік Сібір мен Шы?ыс ?аза?стан аума?ында «??н» деген атпен белгілі тайпа ода?ы ?алыптаса бастады. ?ытайлар оларды «хунну» деп ата?ан. Осы мезгіл еуропалы? тарих ?ылымында «Халы?тарды? ?лы ?оныс аудару» кезе?і деген атпен белгілі. ??ндарды? Еуразиялы? тарихта жауынгерлігімен аты шы?ты.
??н мемлекетіні? ?рлеуі б.з.б. ІІІ ?асырда ?мір с?рген Т?ман шаньюйді? ?лы М?дені? атымен байланысты. Б.з.б. ІІІ ?асырда М?де ?ытаймен кескілескен со?ыс барысында ??н тайпаларын біріктіріп, ??ндарды? билеушісі – шаньюй деген ата? алады. Ол шексіз билікке – «Аспан ?лы» деген ата??а ие болды. Сол кезде ??н, ?йсін, ?а?лы елдері бір-біріне к?рші, жа?ын елдер еді. ??ндарды? Хань ?улеті арасында?ы со?ыс б.з.б. 188 жылы Хань ?скеріні? же?ілісімен ая?талды. Осы кезде ??н басшыларыны? ?ол астына ?азіргі Кореядан бастап ?аза? жеріне дейінгі жер ба?ынатын болды.
??н империясында б.з.б. 71 жылы да?дарыс басталып, ол а?ыры б.з.б. 55 жылы ??н мемлекетіні? екіге б?лінуімен ая?талды (о?т?стік ж?не солт?стік). Да?дарыс?а ?ытайлар тікелей ?атысы болды. Олар к?рші тайпаларды? арасына ла? салып, оларды бір-біріне ?арсы ?ойды. О?т?стік ??ндар Хань империясына (?ытай) ба?ынды. Ал Чжи-чжи шаньюй баста?ан солт?стік ??ндар т?уелсіздігін біраз уа?ыт?а дейін са?тап ?алды.
??ндарды? шаруашылы? негізіне, со?ыс ?аруын ?олдану д?ст?рі жа?ынан жеткен жетістіктерге м?лімет беру.
С?ра?тар?а орынан жауап беріп, ?атысу.
4
?орытынды
Б?гінгі жа?а саба??а ?ыс?аша т?рде ?орытынды жасау.
5
?йге тапсырма
§19. М?де – ??н мемлекетіні? негізін ?алаушы. О?ып келу, ?осымша деректер жазып келуге тапсырма беру. ?зін-?зі тексеру с?ра?тарына жауап беру. Кестені толтыру.
К?нделіктері-не жазып алады.
6
Бекіту
С?ра?тар ?ою ар?ылы:
- ?ытай деректерінде ??ндар ?андай атпен белгілі болды?
- ?ытай деректері бойынша ??ндарды? ал?аш?ы к?семі кім бол?ан?
- Аманат дегеніміз не?
- ??ндарды? жо?ар?ы билеушісін ?алай атады?
- ??н ?о?амында жо?ары билікке ие бол?ан М?де ?андай ата??а ие болды?
- Б.з.б. 188 жылы бол?ан ?ытайлы?тар мен ??ндар арасында?ы шай?ас кімдерді? же?ісімен ая?талды?
- Зерттеушілерді? к?пшілігіні? пікірі бойынша ??ндар кімдерді? ар?ы тегі болып есептелінеді?
- ??н империясы ?ашан екіге б?лініп, ыдырады?
- ??ндарды? баспанасы не болды?
С?ра?тар?а жауап береді.
7
Ба?а
?й тапсырмасын айт?ан ж?не саба?та белсенділік к?рсеткен балалар?а тиісті ба?асын ?ою. ?ойыл?ан ба?алар?а ?ыс?аша т?рде сипаттама беру болып табылады.
К?нделіктеріне ба?аларын ?ойдыру.
