Саба?ты? та?ырыбы: ??ндар тарихы. ??н мемлекетіні? ?алыптасуы.
Саба?ты? ма?саты:
1) ??н атауы, «халы?тарды? ?лы ?оныс аударуында?ы» ??ндарды? р?лі, ??н мемлекеттік бірлестігіні? ?алыптасу тарихы туралы білім беру;
2) мемлекеттерді? ?алыптасуыны? ал?ы-шартын, оны? белгілерін аны?тай білуге да?дыландыру;
3) тарихи а?ыз деректер негізінде балаларды ?лтжандылы??а т?рбиелеу, ірі саяси т?л?аны ?лгі ?ылу.
Саба?ты? типі: жа?а саба?
Саба?ты? т?рі: сайыс саба?
Саба?ты? ?діс-т?сілі: т?сіндіру, талдау,іздену, ?з бетінше ж?мыс,ой-?оз?ау.
П?н аралы? байланыс: Д.ж тарихы. ?дебиет.
Саба?ты? к?рнекілігі: о?улы?, слаидтар, карта,с
уреттер, ?има ?а?аздар.
Саба?ты? барысы:
1.?йымдастыру кезе?і: амандасу, сыныпты т?гендеу
Естелігі талай сырлы заманны?,
Асыл м?рам ?ні ?ал?ан бабамны?,
Тарих мені?-жыр ?уытым, дарыным,
А? с?тімен бой?а сі?ген анамын?,-
Психологиялы? дайынды?
Міне балалар б?гін бізге ?она?тар келіп отыр.
«Келгенше ?она? ?ялады,
Келген со? ?й иесі ?ялады»,-демекші,біз ?ят?а ?алмау?а тырысайы?. Бар білімімізді орта?а салайы?.
-Балалар б?гінгі саба?ымыз сайыс т?рінде ?теді ол ?шін біз екі топ?а б?лініп отырмыз. Ендеше бірінші «Ж?дігерлер» тобы, Екінші «М?рагерлер» тобы топ басшысын сайлап,
топты? ережесін жазып?дар (2мин)
Саба?ымызды бастамас б?рын ?р топбасшысына ба?алау пара?ы беріледі. ?р кезе?ді м??ият ж?не ?діл ба?алау керек.
ІІ.?й тапсырмасын тексеру
-Балалар ?йге ?андай тапсырма берілді?
(?а?лылар туралы деректер. ?а?лы ?о?амы.?а?лыларды? шаруашылы?ы мен т?рмысы.)
ІІІ.?ткенді ?айталау:– «Алтын са?а» (10мин) Асы?а ойыны -
?аза? хал?ыны? ежелгі ?те ке? тара?ан ?лтты? ойын т?рлеріні? бірі. Оны к?шпелі этном?дени ?мір тудыр?ан т?лтума ?нер деп танимыз. Ойынны? басты объектісі де, ??ралы да – асы?. Аталмыш ойын ?сіресе балалар арасында ке? тара?ан. Оларды ептілікке, мергендікке, ??ыптылы?а, сергектікке баулыйтын т?рбиені? к?зі.
1.Ежелгі ?аза?стан жерін ?андай тайпалар мекендеген? Са?, ?йсін,?а?ылы, ??н.
2.?а?ылылар билеушісіні? титулы (хан)
3.?а?лылар туралы ?андай деректер бар??ытай тарихшысы Сыма Цянь «Тарих жазбаларында» к?шпелілерді? ?мірі мен т?рмысын сипаттап жаз?ан. Ежелгі Иран деректерінде. Б.з.б. 6 ?асырда жазыл?ан «Авеста» деп аталатын ?асиетті кітабінде кездеседі.
4.?а?ылы тайпаларыны? атамекені ?ай жерде орналас?ан? Сырдария ?зенніні? орта а?ысында орналас?ан
5. ?а?лылар мекендеген жерлерді? таби?и-климатты? жа?дайын сипаттап бері?дер? Шаруашылы??а ?олайлы.
6.?а?ылыларды? астанасын ата. Битян (Т?ркістан ??ірінде)
7. ?а?ылылар сауда-сатты?пен айналыс?анын ?андай деректерден білемз? ?ытай те?гелері
8.?йлеріні? ?абыр?алары немен ?алан?ан? Шикі кірпішпен ?аланып, балшы?пен сылан?ан.
9.?а?ылыларды? дни наным сенімдері. К?нге,ай?а, ж?лдыз?а сиын?ан; ата-бабалар аруа?ына сиынды.
10. М?дениетті? ?андай т?рлері жа?сы дамы?ан? ?н-к?й, музыка, би ?нері.
Берген жауаптары? ?те д?рыс.
IV.Келесі тапсырмада : ?а?ылыларды? шаруашылы?ы мен ?о?амды? ??рлысын сипаттайсындар (5мин)
І топ
?а?ылыларды? ?о?амды? ??рлысы
ІІ топ
К?семдер ру тайпаларды бас?арды
V..Жа?а саба? (5мин)
Б.з.д. 1 мы?жылды?та ?азіргі Мон?олияны? о?т?стігінен Каспий ??іріне дейінгі Орталы? Азияны? ке?-байта? ке?істігін ?р т?рлі тайпалар мекендеген. ?ытай деректерінде, «??н» атауы б.з.б. 3 ?асырды? ая?ында пайда бол?ан. «??н» с?зі «гун, ру?, хун» т.б. атаулармен берілген. ?ытайлар ??ндарды? басшысын «шаньюй» деп ата?ан. ??ндар кезе?і б.з.б. 4 ?. мен б.з.3 ?асыры аралы?ын ?амтиды.Б.з.б. 55 жылы ??н мемлекеті о?т?стік ж?не солт?стік ??ндар болып екіге б?лінді. ??н ?о?амы ?шы-?иыры жо? ке?-байта? жерді жайлап, к?птеген тайпаны? басын біріктірді, ?скери со?ыс ?уаты орасан зор ??діретті мемлекетке айналды. ??ндар ?ытайды? Хань ?улетіні? негізін ?алаушы Лю-Бандыда же?іп, Бай?ал к?лінен Тибет тауына дейін, Шы?ыс Т?ркістаннан Хуанхэ ?зеніні? орта а?ысына дейінгі аралы?та ??діретті ??н мемлекеті пайда болды.
Б.з-ды? 1?асырында ??ндар батыс?а ?арай жылжи отырып, Дунай ар?ылы Батыс Еуропа?а дейін жетті.
VІ.О?улы?пен ж?мыс «Ба?а беру» (5мин)
-Енді балалар, о?улы??а к??іл аударамыз. О?улы?та берілген ?ытай деректерінде ??н мемлекетіні? тарихы ?алай пайымдалыпты? О?ып, мазм?ндап ?з к?з?арасымызды білдірейік . О?ушылар?а праблемалы?, сыни т?р?ыда с?ра?тар ?ойылады
1.К?рші мемлекетке ат, тіпті ?йелін берген М?де неге мал жаю?а ?олайсыз ж?не ешкім т?рмайтын, бос жат?ан жер ?шін со?ысты?
2.Отан, жер, ту?ан ел- туралы ма?ал-м?тел айты?дыр ?р топ?а екі ма?ал ??растырсын.
Тапсырманы д?рыс орындады?.
VІІ.Ендеше келесі слайд?а назар аударайы?.?о?амды? ??рлысы (5мин)
VІІІ. Сергіту с?ті: Ойын «Ол кім? Б?л не?» (5)
?а?ылы-тайпа
Са?-тайпа
М?де-билеуші
??н-тайпа
Тарих-?ылым
?аза?стан-Елі
Тамирис- билеуші
?ылыш-?ару
Сырдария-?зен
Хуню-??ндар
ІХ.Та?тамен ж?мыс «Тарихи диктант» (5мин)
1. ??ндар Енисейді? жа?алауларында-------------, к?рші тайпаларды ба?ындыр?ан.
2. Олар ?скери--------, ?ару-жара?, жебелі сада?, ---------
---------------
3. ??ндар мен--------- 300 жылдан астам-----
созыл?ан.
4. ??н мемлекеті б.з.б ------ ортасында,-------
б.з.б. 55 жылы ---------- екіге б?лінеді.
5.Сонымен, ??н тайпаларыны?----- ------б.з.б.?асырдан басталып, -------- дейін созылды.
Х.Саба?ты ?орытындылу тест (6мин)
1) ??н билеушісі ?алай деп аталды?
1. хан. 2. гуньмо. 3. шаньюй.
2) ??н тайпалары батыс?а ?арай ?ай ?асырда жылжыды?
1. б.з.б. 55 жыл. 2. б.з.б. 2 ?асыр. 3. б.з.б. 1 ?асыр.
3)??н мемлекеті ?ай уа?ытта екіге б?лінді?
1. б.з.б. 4 ?. 2. б.з.б. 55 ж. 3. б.з.б. 1.?
4) ??ндар мен ?ытай еліні? арасында?ы со?ыс неше жыл?а созылды?
1.555жыл?а 2.55жыл?а 3. 300жыл?а
5) Солт?стік ??ндарды? билеушісі кім болды?
1. Чжи-Чжи. 2. М?де. 3. Еділ.
6) Т?мен басынында ?анша ру болды?
1.42ру 2.24ру 3.22ру
Тест жауаптары:
- 3
- 3
- 2
- 3
- 1
- 2
(4мин)М??алімні? ?орытынды с?зі:Сонымен о?ушылар ??ндар ?аза? жеріні? ?ай жерін мекендеген екен? Я?ни ??ндар ежелгі ?аза? жеріні? тайпалары.
??ндар ежелгі ?аза? жерінде ?мір с?рген тайпалар, я?ни тарихи зертеулерге с?йенсек ??н-т?ркілерді? ар?ы атасы. ?лы а?ынымыз М. Ж?мабаев «Пай?амбар» деген ?ле?інде ?зін ??н ?рпа?ымын деп есептеген.
«?ай?ыланба, со?ыр сорлы, шекпе зар,
Мен – К?н ?лы, к?зімде к?н н?ры бар.
Мен келемін, мен келемін, мен келем.
К?ннен ту?ан, ??ннен ту?ан пай?амбар.»
«Орал тауы» деген ?ле?інде
«Бір к?нде сені? ие? т?рік еді,
Орын ?ып к?шіп-?онып ж?ріп еді.
?оры?пайтын таудан, тастан батыр т?рік
?ойыны?а жайыменен кіріп еді.
Ер т?рік ен дала?а к?рік еді,
Отырса, к?шсе, ?онса – ерік еді.
Т?р?анда ба?ыт ??сы бастарында,
Іргесі жел, к?н тимей, берік еді» -деп тарихтан сыр шерткен екен.
ХІ.?йге тапсырма
20 та?ырыпты о?у.
??ндарды? ?лемдік тарихта алатын орны туралы ??гіме ??растыру.
ХІІ. Ба?алау топ басшысы ба?алайды
Ба?алау :Топ басшысы о?ушыларды ба?алайды.
Ба?алау ?лшемдері ар?ылы ба?алау ж?ргізу.
- Тарихи тілде с?йлеу
- Ой пікірін жеткізу д?режесі
- ?осымша материалмен ж?мыс жасау
- Та?ырыпты т?сіну
Барлы?ын ?амтыса «5»
?лшемдерді? бірі кем болса «4» пен ба?аланады
Берілген ?лшемні? ?шеуін ?амтымаса «3» ба?асы ?ойылады
№
О?ушыны? аты - ж?ні
?йымдастыру
Топ тежесі ?раны
?й тапсырмасы
«Алтын са?а»
?о?амды? жа?дайы
Жа?а саба??а ?атысуы
«Ба?а беру»
Праблемалы? с?ра?
??ндарды? ?о?амы
Б?л кім ?
б?л не?
Тарихи диктант
тест
?ортынды
1
2
3
5
6
7
8
9
ХІІІ. Рефлексия (2мин)
-Балалар,саба?тан ал?ан ?серлері? ?андай? Саба? несімен ?нады? Саба?тан ал?ан ?серлері?ді алдары?да жат?ан пара??а жазы?дар я?ни екі ж?лдыз бір ?сыныс.
Федоров ауданы ?кімдігіні? білім б?ліміні? «№2 орта мектебі»КММ
Саба?ты? та?ырыбы: ??ндар тарихы. ??н мемлекетіні? ?алыптасуы.
6 сынып
Тарих п?ніні? м??алімі: Ануар Б?рлен
2014-2015 о?у жылы
Қаңылылардың шаруашылығы мен қоғамдық құрлысын сипаттайсындар (5мин)
1.Көрші мемлекетке ат, тіпті әйелін берген Мөде неге мал жаюға қолайсыз және ешкім тұрмайтын, бос жатқан жер үшін соғысты? 2.Отан, жер, туған ел- туралы мақал-мәтел айтыңдыр әр топқа екі мақал құрастырсын. Тапсырманы дұрыс орындадық. VІІ.Ендеше келесі слайдқа назар аударайық.Қоғамдық құрлысы (5мин) 
