Қасым ханның тұсындағы қазақ хандығының өрлеуі, жер аумағы

Сабақтың тақырыбы:

Қасым ханның тұсында Қазақ хандығының өрлеуі, жер аумағы

Жалпы мақсаты:

Оқушылар Қасым хан тұсындағы Қазақ хандығының саяси-әлеуметтік, экономикалық күш-куаты жағынан әлем таныған, іргелі мемлекет дәрежесіне жету себептерін түсіндіру, Қасым хан билік құрған кездегі Қазақ хандығының ішкі-сыртқы жағдайларымен таныстыру, «Қасым ханның қасқа жолы» әдет-ғұрыптық заңы туралы түсінік қалыптастыру

Оқу нәтижелері:

Қасым ханның тұсындағы қазақ мемлекетінің өрлеуімен, Қасым ханның заңдарымен танысты.Қасым ханның ішкі-сыртқы саясаты туралы талдау жасайды.

ХVI ғасырдың бас кезінде Қазақ хандығының саяси-әлеуметтік, экономикалық күш қуаты жағынан әлем таныған, іргелі мемлекет дәрежесіне жету себептеріне баға береді.

Түйінді идеялар:

Сұраққа жауап беру арқылы тақырыпты меңгереді.

Тапсырмаларды орындайды. Өз ойын жеке, жұппен , топпен талқылайды.Әрбір топ өздеріне берілген тапсырманы орындайды. Жетекші сұрақтар арқылы ойлау қабілеті сыналады.

Сабақ кезеңдері:

І. Кіріспе

Уақыты:

3 минут

ІІ.Үй тапсырмасы

Уақыты:

5 минут

Негізгі бөлім

Уақыты:

25 минут

Қорытынды

Уақыты: 8 минут:

Бағалау

Уақыты: 3

Үйге тапсырма

уақыты: 1 минут:

1.Ұйымдастыру

2.Тренинг. «Бүгінгі күнге сәттілік»

3.Мозайка әдісі арқылы топқа бөлу

«Ақыл таяқшасы»

1. Қазақ хандығы өз алдына қандай міндеттер қойды?

2. Көшпелі малшылар, отырықшы егіншілер, қолөнершілер арасында Қазақ хандығы тұсында шаруашылық байланысы қандай болды?

3. Қазақ хандығы жер үшін қандай көршілес хандықтармен ашық соғыс жүргізді?

4. Шайбани ханмен жасасқан келісім бойынша Қазақ хандығына қандай қалалар қосылды?

5. Қазақ хандығында халық саны кімдердің есебінен көбейді?

Қазақ хандығының күш-қуатының, билік беделінің артқаны неден көрінеді

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Қасым хан тұсындағы Қазақ мемлекетінің дамуы.

2. Қасым ханның заңдары

3. Қасым ханның ішкі саясаты

4. Қасым ханның сыртқы саясаты

5. Қасым хандығының жер аумағының кеңеюі және халық санының ұлғаюы.

Қасым хан мелекеттің қоғамдық өмірінде қарама-қарсы қайшылықтарды болдырмау үшін бірқатар заңдар шығарды.Оның заңдары «Қасым ханың қасқа жолы» деген атаумен осы күнге дейін ел аузында айтылып келеді.

ХҮІ ғ.басында Қасым хан ұлан – байтақ қазақ жерінің айтарлықтай бөлігін өз қол астына қаратты.

1513 жылы Қасым хан Сайрамды алды.

• Қазақ хандығындағы халық саны 1 млнға жетті

• Алғаш рет орыс мемлекетімен, ІІІ Иван тұсында дипломатиялық қатынас орнады.

Қасым хан заң арқылы бір орталықтан басқару хүйесін енгізді.

А)Қасым тұсындағы аса маңызды тарихи оқиғалар кестесін толтырыңдар.

Б)Тарихи сынақхат (көп нүктенің орнына сөздер қою)

Моғолстанның билеушісі ... ханның ... жылы Шығыс Түркістанға көшіп, кетуі ... ханның ... билігінің нығая түсуіне себепші болды

Сабақты бекіту:

• Қасым ханның тұсында қазан хандығы нығайды деп айтуға негіз бар ма?

• «Қасым ханның қасқа жолын» енгізудің қандай маңызы болды?

• Қасым ханның басқа елдермен дипломатиялық қатынас орнатуының қандай тиімді жақтары болды?

• Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында қанша халық бар?

• Қасым тұсында хандықтың астанасы қай қала болды?

• Жер көлемінің үлкендігі, халық санының көптігі мемлекеттің дамуына ықпал ете ме?

Бағалау:

1. Өзін-өзі бағалау

2.Топты бағалау Блов ағашы

• Үйге тапсырма: Қасым ханның тұсында Қазақ мемлекетінің өрлеуі, Контур картаға жер аумағын түсіру

11-сынып

Қазақстан тарихы тарихы

Шанкишева А.Т

Сабақтың тақырыбы:

Қазақтардың жоңғар шапқыншылығына қарсы азаттық күресі

Жалпы мақсаты

Күрестің тарихи маңызын, нәтижесін баяндау. Оқушылар күрестің тарихи маңызына, нәтижесіне, Үш жүздің бірігуінің қазақ халқы үшін маңыздылығына сипаттама береді.

Оқу нәтижелері:

Күрестің тарихи маңызын, нәтижесін баяндады. Оқушылар күрестің тарихи маңызына, нәтижесіне сипаттама берді. Үш жүздің бірігуінің қазақ халқы үшін маңыздылығын дәлелдеп берді.

Түйінді идеялар:

Жуан-жіңішке сұрақтар арқылы оқушылар алған білімдерін сұрақтарға жауап беру арқылы көрсетеді.

Сабақ кезеңдері:

І. Кіріспе

Уақыты:

5 минут

ІІ. Тұсаукесер

Уақыты:

5 минут

Негізгі бөлім

Уақыты:

25 минут

Қорытынды

Уақыты: 7 минут

Бағалау

Уақыты: 2 минут

Үйге тапсырма

ақыты: 1 минут

• Ұйымдастыру

• Тренинг. «Сен қандайсың?»

• «Асыл тастар» арқылы топқа бөлемін.

Үй тапсырмасын «Алма ағашы» арқылы тексеріледі.

1. Қазақ халқының басына түскен ауыртпалықтар туралы не айтасыз?

2. Әбілхайыр хан қазақ тарихында қандай қызметімен белгілі? Оның Кіші жүзді Ресей империясына өз еркімен қос жөніндегі әрекетін ексе түсіріп, баға беріңдер.

3. Абылай ханның жастық шағындағы және азамат болғаннан кейінгі жеке басының қандай қасиеттері ұнады?

4. Абылай батыр, қолбасшы, мемлекет, қоғам қайраткері, мәмілегер екенін нақты мысалдармен дәлелдеңдер.

5. Орбұлақ шайқасындағы қазақтардың жеңісі туралы әңгімеле

6. Жоңғар шапқыншылығын жеңіспен аяқтаудағы Абылайдың рөлі қандай?

Оқулықпен жұмыс. Топпен жұмыс (постерде қорғайды)

ДЖИГСО әдісі

1-топ:XVIII ғ басындағы жоңғар шапқыншылығы

2-топ:Бұланты шайқасы

3-топ:Аңырақай шайқасы

4-топ:Қазақ халқының жоңғар шапқыншылығына қарсы күресінің тарихи маңызы

ХVIII ғ. екінші ширегінінің бас кезінде қазақ халқы өз азаттығы жолындағы Отан соғысын жүргіздіү Жалпықазақтық біріккен әскери жасақ жоңғар басқншыларына ұйымдасқан түрде үсті-үстіне соққы берді. Мұнің өзі көбінесе қазақтың үш жүзінің, бүкіл қазақ халқының күш-жігер біріктіруінің арқасында мүмкін болды. Қазақ халқын түгелдей қырып жіберу қаупы ел билеушілерін бұрын болған алтыбақан алауыз ырың-жырыңды ұмытуға, бас қоса бірігіп, жоңғар әскеріне қарсы үсті-үстін соққы беруге мәжбүрлікпен жұмылдырылды.

Бұланты, Аңырақай шайқастары қазақ сарбаздарының жауынгерлік рухын күшейтіп, аспандата биікке көтерді

Тақырыпты бекіту

Конверт-сұрақ

2-3 сұрақ жазып, конвертке саламын.Әрбір оқушыда өзінікі болатындай етіп, бірнеше конверт дайындаймын. Әрқайсысына екі минут беремін: оқушы стикерде атын және жауабын жазады; екі минут өткен соң конверт келесі оқушыға беріледі, осылай бұл 2-3 сұраққа барлығы жауап бергенше жүре береді. Стикерлерді жинап, бірнеше жауапты дауыстап оқимын (аттарын атамастан); сынып белгілі бір сұрақтың қаншалықты дұрыс болғанын талқылайды.

Сұрақтары:

1. Қазақ халқының жоңғар шапқыншылығына қарсы күресінің тарихи маңызы.

2. Жоңғар шапқыншылығына қарсы күресте жасалған іс-әрекеттер.

3. Шайқастар

Бағалау парағы Не білдім? Үйрендім. 2жұлдыз 1 ұсыныс

Қазақтардың жоңғар шапқыншылығына қарсы азаттық күресінің тарихи маңызы. Тест құрастыру

Сабақтың тақырыбы:

Мезолит дәуірі

Жалпы мақсаты:

Орта тас ғасырының ерекшеліктері, қоғамдағы өзгерістер, егіншілік пен мал шаруашылығының қалыптасуы туралы айта сызба түрінде түсіндіре отырып, оқушылардың білімдерін жетілдіру, белсенділігін арттыру, отансүйгіштікке тәрбиелеу.

Оқу нәтижелері:

Мезолит дәуірінің кезеңдерімен, ескерткіштерінің зерттелуімен танысты.Олардың тұрақтарымен танысып, мәдениеттерін ерешеліктерін салыстырды. Қоғамдық құрылысына тірек схема құрастырады.

Түйінді идеялар:

Сұраққа жауап беру арқылы тақырыпты меңгереді.

Тапсырмаларды өз деңгейінде орындайды. Өз ойын жеке, жұппен , топпен талқылайды. Әрбір топ өздеріне берілген тапсырманы орындайды. Жетеуші сұрақтар арқылы ойлау қабілеті сыналады.

Сабақ кезеңдері:

І. Кіріспе

Уақыты:

5 минут

ІІ. Тұсаукесер

Уақыты:

5 минут

Негізгі бөлім

Уақыты:

25 минут

Қорытынды

Уақыты: 7 минут

Бағалау

Уақыты: 2 минут

Үйге тапсырма

уақыты: 1 минут:

1.Ұйымдастыру

2.Тренинг. «Көңілді маймылдар»

3.Топқа бөлу «Молекула.Атом»

Үй тапсырмасын тексеру:

Тас дәуірінің хронологиясын ата

Ру дегеніміз не?

Екі жағынан өңделген қарапайым тас құрал қалай аталады?

Тасты өңдеу әдісі қай кезеңде жетіле түсті?

Тарихи диктант:

Жаңа сабақтың жоспары:

«Кезбе тілші» әдісі:

1-топ:Мезолит дәіурінің еңбек құралдары.

2-топ:Мезолит дәуірінің ерекшеліктері

Қазақстан аумағында 20-дан астам мезолиттік тұрақтар табылған.Мезолит дәуірінің ең маңызды өнертабысы- садақ.

Садақ пен жебенің шығуынан аңшылық негізгі кәсіптің біріне айналды.

Микролит(ұсақ тас) – ұзындығы 1-2 см ұсақ жаңқа тастан жасалған құрал.

Аңшылық қоныстанған жерлер:

• Ертіс

• Есіл

• Тобыл

• Торғай

• Жайық өзендері

Баспана түрлері:

• Ағаштан айқастырып құрылған,үсті аң терісімен жабылған жеңіл қос.

• Есіл өзенінің аңғарынан көлемі 40-60 шаршы м. Баспана табылды.

Мезолит дәуірінің ерекшеліктері:

• Жануарлар қолға үйретілді

• Дәнді дақылдар өсірілді.

Қауым мүшелері 3 топқа бөлінді:

1. қариялар

2. ересектер

3. балалар.

Сабақты бекіту. «Пицца» әдісі:

• Мезолит дәуірінде қандай өзгерістер орын алды?

• Рулық қауымның өмірі туралы әңгімеле.

• Мезолиттің еңбек құралына сипаттама бер.

• Терімшілік пен егіншіліктің айырмашылығы неде?

• Мал өсірудің аңшылықтан қандай айырмашылығы бар?т.б

формативті бағалау /шапалақ арқылы/

1. Өзін-өзі бағалау Блов ағашы

2.Топты бағалау «2 жұлдыз, 1 ұсыныс» қағидаты

Мезолит дәуірі.Кесте құрастыру.