XVI ?асырды? басында?ы ?аза? ханды?ыны? ?рлеуін тарихшылар ?асым ханесімімен байланыстырады. ?асым хан Дешті ?ыпша?ты т?гелдей ?з билігіне ал?аны соншалы?, Жошы ханнан со? ешкім де ол сия?ты (м?нда) жо?ары билікке кол жеткізе ал?ан жо?, — деп к?рсетеді М?хаммед Хайдар Дулати.
Халы? "Кіші Ж?нібек" ата?ан ханны? (?адыр?али би ?осым?лы) ?лы ?асым хан (1511—1518/1523 жылдары) елді бас?аруда ?аза? ж?рты арасында орны??ан іргелі ата салт-д?ст?рді, жол-жобаны берік ?станды. Оны? т?сында ішкі ?о?амды? ?атынастарды ?ата? белгілі бір ж?йеге т?сірген ?асым ханны? ?ас?а жолы атты ?алы? б??ара мойында?ан за?дар жина?ы ?мірге келді. Ханны? мемлекеттікті ны?айту?а ба?ыттал?ан б?л шаралары т?рлі ?леуметтік топтарды? ?олдауын тапты, халы?ты? к?нделікті тіршілігіне т?ра?тылы? берді. ?з ретінде ішкі т?ра?тылы? мал басыны? ?суіне,?ол?нер ж?не егіншілік аудандары мен к?шпелі мал шаруашылы?ында?ы елді? арасында таби?и ?нім алмасуы менсауда?а жол ашты.
?аза? ханды?ыны? ны?аюына алып келген ?асым ханны? б?л шаралары к?рші елдер арасында да ке?інен м?лім болды. Мо?ол хандары ?аза? ханды?ымен тату болу?а ?мтылды. Жо??арлар ?асым хан т?сында ?аза? жеріне жоры??а аттану?а ж?рексінді. Батыста?ы Но?ай ордасыны? біраз б?лігі ел ішіндегі берекесіздіктен ?ашып, ?аза? ханды?ына келіп паналады.
XVI ?асырды? екінші онжылды?ында ?асым хан ?з билігін ке?-байта? ?аза? даласыны? басым б?лігіне орнатты. Б?л кезде ханды?ты? шекарасы о?т?стікте Сырдарияны? о? жа?асына жетіп, Т?ркістан айма?ында?ы ?алаларды? біразын ?амтыды, о?т?стік-шы?ыста Жетісуды? тау етектері мен жазы?тары, солт?стік ж?не солт?стік-шы?ыста ?лытау ж?неБал?аш к?лі ар?ылы ?тіп, ?ар?аралы тауларыны? сілемдеріне жетіп, солт?стік-батыста Жайы? ?зеніні? а??арына дейін созылды. Міне, осы аума? к?лемінде т?тас бір халы??а ?ю ж?не мемлекетке бірігу ?ар?ынды ж?рді, мемлекет
- хал?ы 1 млн-нан асып,
- атты ?скері 300 мы??а дейін жетті.
?асым хан т?сында ?аза? ханды?ы дербес мемлекет ретінде халы?аралы? ?атынас?а араласа бастайды. Онымен ал?аш?ыларды? бірі болып дипломатиялы? ?атынас жаса?ан — М?скеу мемлекеті. ?ар?ынды даму жолына т?скен ?аза? елі туралы м?лімет Батыс Еуропа?а да жетті, М?скеуде бірнеше м?рте бол?ан (1517 ж?не 1526 жылдары)австралиялы? дипломат Сигизмунд Герберштейн ?з жазбаларында ?аза?тар ж?нінде м?лімет берді.
?асым ханны? ?ызметі мен ?лімі ж?нінде ?адыр?али би: Ж?нібек ханны? ?лдарыны? арасында аса белгілі бол?аны ?асым хан еді. Ол Жа?ан бикеден ту?ан еді. ?за? уа?ыт атасыны? ?лысында патшалы? етті. Т??ірегіндегі у?лаяттарды ?зіне ?аратты. А?ыры Сарайшы?та ?лім тапты. Б?гін оны? ?абірі Сарайшы?та. Оны? ?лыХа?назар хан Ханы? с?лтан-ханымнан ту?ан, ал ханны? бауыры ?анбар с?лтан барлы? жа?дайда ?асым ханны? жанында болды. ?скеріні? ?олбасшысы. Оны? ?рпа?ына патшалы? тимеді, — деп жазды.
