?ызылорда облысы,Жа?а?ор?ан ауданы,??тты?ожа ауылы
№ 164 орта мектебіні? тарих,???ы? п?ні м??алімі Абужусипов ?діл
5-сынып. ?аза?стан тарихы
Саба?ты? та?ырыбы: Са? тайпалары
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: Ежелгі ?азакстан аума?ын мекендеген са? тайпаларыны? мекендеген айма?ы, ?мір тіршілігі мен шаруашылы?ы туралы деректермен таныстыру.
Дамытушылы?: Са?тарды? к?сібі ж?не шаруашылы? жа?дайымен танысу, ?ола д?уірі тайпаларымен салыстыра отырып, орта? белгілерін, айырмашылы?ын тани білуге, картамен ж?мыс істеуге ?йрету, ой ?орыта білу ?абілеттерін дамыту.
Т?рбиелік. Сактарды ерж?рек халык ретінде сипаттай отырып, са?тарды? д?ниеж?зілік ?ркениетке коскан ?лесін аны?тау, о?ушыларды отаншылдык?а, ерлікке, батырлы??а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: Лекция
?дісі: баяндау, с?ра?-жауап
П?наралы? байланыс: география, математика
К?рнекілік:
1. «Сак д?уірі» картасы.
2. Плакат?а сызыл?ан «Сак тайпалары» кестесі.
3. Сактарды? ?мірі мен т?рмысы бейнеленген суреттер.
4. Сактар ?нер туындыларыны? суреті.
Саба?ты? барысы: I. ?йымдастыру кезе?і.
II. ?й тапсырмасын с?рау
ІІІ. Жа?а саба?
Жа?а та?ырыпты? жоспары:
1. Са?тар - ежелгі ?аза?стан т?р?ындары.
2. Са? ода?ына кірген тайпалар.
3. Са?тар туралы к?не деректер.
4. Са?тарды? материалдык ж?не рухани медениеті.
5. Са?тарды? шаруашылы?ы.
Са?тарды? тарихын о?ыту барысында мына міндеттерді басшылы??а аламын.
Са? тайпалы? ода?ыны? к?рылуы, географиялы?, хронологиялы? ке?істігі, саяси жа?дайы, шаруашылы?ы, жер иелену ерекшеліктері туралы ж?йелі баяндау ?ажет. Мысалы: б.з.б. I мы?жылдыкта Жетісудан ж?не Т?ркістаннан ?ара те?із бойына, Алтай тауларынан Хорезмге дейінгі айма?ты «са?» атауына ие бол?ан к?птеген тайпалар мекендеген. О?ушылар?а са? тайпаларыны? жайла?ан аума?ын картадан к?рсетемін. Б?л д?уір тарихи ?дебиеттерде «ерте темір д?уірі», «ерте к?шпелілер д?уірі», «са? д?уірі» деп аталады. Са?тарды? к?рамына к?птеген тайпалар кірді. Оларды? на?ты санын айту м?мкін емес. Са?тар тарихта к?птеген атаулармен белгілі бол?анды?ын айтып, т?мендегі кестені? к?мегімен т?сіндіріп шы?амын.
Кесте№1
Деректерде
?алай атады?
Иранды?тарда
Са?тар
Еуропада
Скифтер
Грек деректерінде
даилар, массагеттер, исседондар т.б.
Парсы деректерінде
Хаомоварга, тиграхауда, парадарайа
Са?тар туралы бізге к?птеген деректер жеткен. Оны на?ты мысал ретінде ?осымша ?дебиеттерден кызы?ты м?ліметтер келтіре отырып, о?ушылар жаксы есте сактау ?шін т?мендегі сызбаны пайдаланады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«№164 орта мектеп »
Қызылорда облысы,Жаңақорған ауданы,Құттықожа ауылы
№ 164 орта мектебінің тарих,құқық пәні мұғалімі Абужусипов Әділ
5-сынып. Қазақстан тарихы
Сабақтың тақырыбы: Сақ тайпалары
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Ежелгі Қазакстан аумағын мекендеген сақ тайпаларының мекендеген аймағы, өмір тіршілігі мен шаруашылығы туралы деректермен таныстыру.
Дамытушылық: Сақтардың кәсібі және шаруашылық жағдайымен танысу, қола дәуірі тайпаларымен салыстыра отырып, ортақ белгілерін, айырмашылығын тани білуге, картамен жүмыс істеуге үйрету, ой қорыта білу қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік. Сактарды ержүрек халык ретінде сипаттай отырып, сақтардың дүниежүзілік өркениетке коскан үлесін анықтау, оқушыларды отаншылдыкқа, ерлікке, батырлыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Лекция
Әдісі: баяндау, сұрақ-жауап
Пәнаралық байланыс: география, математика
Көрнекілік:
1. «Сак дәуірі» картасы.
2. Плакатқа сызылған «Сак тайпалары» кестесі.
3. Сактардың өмірі мен түрмысы бейнеленген суреттер.
4. Сактар өнер туындыларының суреті.
Сабақтың барысы: I. Үйымдастыру кезеңі.
II. Үй тапсырмасын сұрау
ІІІ. Жаңа сабақ
Жаңа тақырыптың жоспары:
1. Сақтар - ежелгі Қазақстан тұрғындары.
2. Сақ одағына кірген тайпалар.
3. Сақтар туралы көне деректер.
4. Сақтардың материалдык және рухани медениеті.
5. Сақтардың шаруашылығы.
Сақтардың тарихын оқыту барысында мына міндеттерді басшылыққа аламын.
Сақ тайпалық одағының кұрылуы, географиялық, хронологиялық кеңістігі, саяси жағдайы, шаруашылығы, жер иелену ерекшеліктері туралы жүйелі баяндау қажет. Мысалы: б.з.б. I мыңжылдыкта Жетісудан жөне Түркістаннан Қара теңіз бойына, Алтай тауларынан Хорезмге дейінгі аймақты «сақ» атауына ие болған көптеген тайпалар мекендеген. Оқушыларға сақ тайпаларының жайлаған аумағын картадан көрсетемін. Бұл дәуір тарихи әдебиеттерде «ерте темір дәуірі», «ерте көшпелілер дәуірі», «сақ дәуірі» деп аталады. Сақтардың кұрамына көптеген тайпалар кірді. Олардың нақты санын айту мүмкін емес. Сақтар тарихта көптеген атаулармен белгілі болғандығын айтып, төмендегі кестенің көмегімен түсіндіріп шығамын.
Кесте№1
Деректерде
Қалай атады?
Ирандықтарда
Сақтар
Еуропада
Скифтер
Грек деректерінде
даилар, массагеттер, исседондар т.б.
Парсы деректерінде
Хаомоварга, тиграхауда, парадарайа
Сақтар туралы бізге көптеген деректер жеткен. Оны нақты мысал ретінде қосымша әдебиеттерден кызықты мәліметтер келтіре отырып, оқушылар жаксы есте сактау үшін төмендегі сызбаны пайдаланады.
Сактар туралы
Грек тарихшысы Геродоттың
Грек саяхатшысы Аристейдің
Парсының Бехистун жартасында
Накши Рустемдегі тасқа кашалған жазуларда
Персепольдегі таска қашалған жазуларда
Грек авторы Фукидидтің зерттеулерінде
Одан әрі «Сақтардың өмір салты, шаруашылығы және тұрмысы» мен «Көшпелі мал
шаруашытылығы» такырыпшаларын окушыларға кезек-кезек окытып, ал калған оқушыларға оның мазмұнын айтып беруді тапсырамын. Мұнда сақтардың мал шаруашылығының түрлері мен табиғи-географиялық ортаның оған әсері ашып көрсетемін Осылайша жаңа тақырыпты меңгеріп шыққаннан соң, олардың жаңа тақырыпты қалай түсінгенін тексеру мақсатында төмендегі сұрақтарды беріп тақырыпты бекітемін.
Бекіту сұрақтары:
1. Сақтардың өмір сүрген баспанасы.
2. Сақтар өлген адамды қалай жерлеген?
3. Сактар неге табынды?
4. Сақ елінде басты Құдай не болды?
5. Сақтар ұлы аруақтарға арнап кандай малды құрбандыкка шалды?
6. Сақ заманының тұрмыстық заттары, ыдыстары мен бүйымдары қандай стильмен өрнектелді?
7. Сақтардың негізгі шаруашылығы не болды?
8. Көшпелі мал шаруашылығы Қазақстанның қай аймағында тарады?
9. Отырықшы шаруашылық Қазақстанның қай аймағында тарады?
10. Қазақстанның оңтүстік аймағында отырықшы мал шаруашылығының дамуы неліктен мүмкін болды?
Қорытынды:Скиф-сақтар Шығыс Еуропа, Батыс және Орталық Азия кеңістігіне тараған жаркын мәдениетті туғызды. Сонымен катар сақтар заманыңда әлемдік өркениетке өзіндік үлесін қоса білген жауынгер де батыр халық болғанын біз сендермен келесі сабақтарда оқып білетін боламыз.
