Модуль аты бас?а модульдермен ж?не негізгі ба?дарламамен байланыс жасау?а м?мкіндік береді, модуль та?ырыбын тастау?а болмайды;
Модульді? процедуралар мен функциялардан ерекшелігі, ол компиляциялан?ан к?йде дискіде са?талады. Б?л жа?дайда ба?дарламаны орындау процессі аз уа?ыт алады, себебі негізгі ба?дарлама компиляцияланады да модульдегі код компановкалау кезінде іске ?осылады. Модульді ба?дарлама?а ?осу немесе бас?а модульде пайдалану ?шінuses модуль тізімі тіркесі пайдаланылады.
Ба?дарламада олар бас?а жариялауларды? алдында келеді. Мысалы: uses crt, graph, triangle.Экранда пайда болатын а?паратты? екі т?рі бар: біріншісі м?тіндік - арнаулы символдардан, цифрлардан, алфавит та?баларынан т?рады, ал екіншісі графиктік – сызбалар, суреттер, графиктерден т?рады.
Graph модулі: экранны? графиктік режимін бас?ару?а арнал?ан т?рлер, константалар, процедуралар мен функциялар ды? ке? к?лемдегі жиынынан т?рады. Модульге кіретін ішкі ба?дарламаларды? к?мегімен ?рт?рлі графиктік бейнелерді жасау?а болады.
Crt модулі: экранны? м?тіндік режимде ж?мыс жасауын ?амтамасыз ететін, сонымен ?атар пернета?та мен дыбысты бас?аратын процедуралар мен функциялар енеді. Экранны? фоныны? ж?не енгізілетін символды? т?сін ?згертуге, терезе дайындау?а, дыбысты бас?ару?а, басыл?ан пернені? кодын о?у?а м?мкіндік береді.
Модульдерді? процедурсы мен функцияларына то?талайы?. Ол ?шін ?ш ?лшемді ?дістемелік ж?йе ?дісін ?олданамын. Та?та?а процедураларды? міндеті жазылады, соны о?улы?тан тауып д?птерге жазасыздар.
М?тіндік ж?не графикалы? режимде символдар ?шін 16 ?рт?рлі т?стер бар . Олар 0-ден 15-ке дейін аны?тайтын константалармен та?баланады.
Т?стер константасы:
Т?с
Константа аты
Константа м?ні
?ара
Black
0
К?к
Blue
1
Жасыл
Green
2
К?гілдір а?
Cyan
3
?ызыл
Red
4
?ызылк?ре?
Magenta
5
?о?ыр
Brown
6
А?шыл с?р
Light Gray
7
?ара с?р
Dark Gray
8
Ашы? к?к
Light Blue
9
Ашы? жасыл
Light Green
10
Ашы? к?гілдір
Light Cyan
11
Ашы? ?ызыл
Light Red
12
Ашы? к?ре? ?ызыл
Light Magenta
13
Сары
Yellow
14
А?
White
15
Мысалы, ?шб?рышты?,тік т?ртб?рышты?, ше?берді? координатасын есептеу ?шін:
Просмотр содержимого документа
«Информатика п?нінен ашы? саба? »
Информатика пәні
Өткізген: Собалақова Р.Ж
І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушыларға психологиялық дайындық
Өткенге шолу жасау
ІІ. Негізгі кезең (Үш өлшемді әдістемелік жүйе әдісімен)
1. Жаңа сабақты түсіндіру
ІІІ. Практикалық бөлім
1. Программа құру
ІҮ. Қорытынды бөлім
Дискуссиялық картамен жұмыс
Ү. Бағалау
ҮІ. Үйге тапсырма беру
Паскаль тілінде жазылуы
Шамалардың
типтері
Сипаттау
бөлімінің
жазылуы
Шартты
оператор
Таңдау
операторы
Шығару
операторы
Енгізу
операторы
Var
Real
Integer
Char
Logical
If
Then
Else
Case
Of
writeln
Readln
24.01.2014ж
Сабақтың тақырыбы:
9- сынып
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларды Паскаль тілінде графиктік режимде сурет салу үшін қолданылатын координаталар жазықтығымен таныстыру, Graph және Grt модульдерінің процедураларымен таныстыру, олармен графиктер құруды үйрету.
Графиктермен жұмыс жасау тәсілдері туралы алған білімдерін практикада қолдана білуге, логикалық ойлау қабілетін дамыту.
Шығармашылық білігін, танымдық қабілетін арттыру, өзі тұжырым жасауға, ұқыптылыққа, сауаттылыққа тәрбиелеу.
Жаңа сабақ
Турбо Паскальда графикамен жұмыс істеу үшін арнайы графиктік операторды(uses),драйверлерді(graphdriver),модульдерді(crt, graph),режимдерді(graphMode,Closegraph)қосуымыз қажет.
Модуль аты басқа модульдермен және негізгі бағдарламамен байланыс жасауға мүмкіндік береді,модуль тақырыбын тастауға болмайды;
Экранда пайда болатын ақпараттың екі түрі бар: біріншісімәтіндік- арнаулы символдардан, цифрлардан, алфавит таңбаларынан тұрады, ал екіншісіграфиктік– сызбалар, суреттер, графиктерден тұрады.
Турбо Паскальда графикалық бейнелерді салу үшін стандартты кітапханалықGraph модуліарналған. Ол әр түрлі адаптерлі дисплейлерде графикалық режимдерді толығымен басқаруды қамтамасыз ететін программалардың кітапханасы.
Graph модулі:экранның графиктік режимін басқаруға арналған түрлер, константалар, процедуралар мен функциялардың кең көлемдегі жиынынан тұрады. Модульге кіретін ішкі бағдарламалардың көмегімен әртүрлі графиктік бейнелерді жасауға болады.
Crt модулі:экранның мәтіндік режимде жұмыс жасауын қамтамасыз ететін, сонымен қатар пернетақта мен дыбысты басқаратын процедуралар мен функциялар енеді. Экранның фонының және енгізілетін символдың түсін өзгертуге, терезе дайындауға, дыбысты басқаруға, басылған перненің кодын оқуға мүмкіндік береді.
Оқулықпен және дәптермен жұмыс
Процедура
Атқаратын қызметі
Экранға координаталары (Х,У) және түсіColorболатыннүктенішығарады
Жоғарғы сол жақ бұрышының координаталары(X1,Y1)болатын нүктеден төменгі бұрышы(X2,Y2)болатын нүктеге орын ауыстырыптөртбұрышсызады.
Ағымдағы түспеніші боялған тік төртбұрышсызады
Обьектінің ішін бояйды,толтыру стилі мен түсін көрсетеді
Таңдалған стил бойынша тұйық фигураның ішін бояйды
Центрі(X,Y)жәнеRadiusболатыншеңберсызады
Эллипсдоғасынсызады.
Графикалық режимдегі жұмысты аяқтау
PutPixel(X,Y,C)
Line(x1,y1,x2,y2)
SetLineStyle(Т,Р,Тһ)
SetColor(с)
SetBkColor(C)
Rectangle(X1,Y1,X2,Y2)
Bar(X1,Y1,X2,Y2)
SetFillStyle(Р,C)
FlооdFill(х,у,с)
Circle(X,Y,R)
Ellipse(X,Y,В1, В2,
Xr, Yr)
closegraph
Мәтіндік және графикалық режимде символдар үшін 16 әртүрлі түстер бар . Олар 0-ден 15-ке дейін анықтайтын константалармен таңбаланады.
Түстер константасы:
Түс
Қара
Константа аты
Константа мәні
Black
Көк
0
Blue
Жасыл
1
Green
Көгілдір ақ
Қызыл
Cyan
2
3
Red
Қызылкүрең
4
Magenta
Қоңыр
5
Brown
Ақшыл сұр
Қара сұр
Light Gray
6
Ашық көк
7
Dark Gray
8
Ашық жасыл
Light Blue
9
Light Green
Ашық көгілдір
Ашық қызыл
Light Cyan
10
11
Light Red
Ашық күрең қызыл
Light Magenta
Сары
12
13
Yellow
Ақ
14
White
15
Мысалы, үшбұрыштың,тік төртбұрыштың, шеңбердің координатасын есептеу үшін:
у2 y1 у R1
у1 y
y2 R
R2
y y y у
x 1 х 2 х x 1 x 2 x x х
ү
250
350
300
150
200
100
50
400
600
550
500
450
х
640
50
100
150
200
250
300
программа
350
480
Электрондық оқулықтан көрсету
Графикамен жұмыс істеу үшін оны іске қосуымыз керек. Ол үшін мүмкін болатын графикалық режимдері анықталады.Оны келесі процедураның көмегімен жүзеге асыруға болады.
Программасы:
uses graph, crt;
var gd,gm:integer;
begin
clrscr;
gd:=0;
initgraph(gd,gm,'');
if graphresult0 then begin
writeln; writeln; halt;
end;
SetbkColor(14);
SetColor(2);
Line(75,175,175,25);
Line(175,25,300,175);
Line(300,175,75,175);
SetColor(4);
Rectangle(325,25,550,175);
SetColor(1);
Circle(250,300,45);
readln;
closegraph;
end.
1.LineжәнеRectangleпроцедурасын пайдаланып экранға үшбұрыш және тіктөртбұрыш фигурасын шығарудың программасын құру.
ү
400
450
300
500
150
350
100
250
50
200
0
0
640
Х
50
100
150
200
250
300
480
Экранға үшбұрыш және төртбұрыш шығарудың программасы:
uses graph, crt;
var gd,gm:integer;
begin
clrscr;
gd:=0;
initgraph(gd,gm,'');
if graphresult0 then begin
writeln; writeln; halt;
end;
Setbkcolor(9);
setcolor(4);
line(75,200,225,50);
line(225,50,400,200);
line(400,200, 75,200);
setcolor(1);
Rectangle(75,225,475,300);
readln;
closegraph;
end.
Сұрақтар
Жауап
1
2
Ия/жоқ
(1/0)
3
4
5
6
7
8
9
10
11
1
1
0
0
0
0
1
0
1
1
1
Цифрлық диктанттың жауабы дұрыс тұжырымдаған болсаңыз, екілік санды ондық санау жүйесіне аударғанда Паскаль тілінің қай жылы шыққанын біле аласыңдар.Екілік санды ондық санға аудару үшін Инженерлік калькуляторды пайдаланайық .Пуск – Программы – Стандартные – Калькулятор. Вид – Инженерный командасын орындаңыз. Мұнда Bin ( екілік жүйе ) белгісін таңдап, санды енгіземіз де, Dec (ондық жүйе)белгішесін басамыз. Сол кезде индикаторға ондық сан шығады.
Graph модулі экранның графиктік режимін басқаруға арналған.
Crt модулі экранның мәтіндік режимде жұмыс жасауын қамтамасыз етеді.