А?паратты? коммуникативтік технологияны пайдаланып информатика п?ніне о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын арттыру.
Елбасымызды? 2011жыл?ы «Болаша?ты? іргесін бірге ?алаймыз» халы??а жолдауында 2015 жыл?а ?арай білім беру ?йымдарыны? 50 пайызы электронды о?улы?ты пайдаланып, 2020 жыл?а ?арай оны? саны 90 пайыз?а артады, - деген.
Жо?арыда атап ?ткендей, ?лемдік а?паратты? білім ке?істігіні? де?гейінде Республика мектептерін к?теруді? тиімді жолы- білім беру саласын толы?тай а?параттандыру. ?аза?стан Республикасыны? білім туралы За?ында білім беру ж?йесін а?параттандыру осы салада?ы мемлекеттік саясат негізінде аны?талынып, осы ж?йедегі басты міндеттерді? біріне айналып отыр.
?аза?стан Республикасы Президентіні? 1997 жыл?ы 22 ?ырк?йектегі №6345 ?кімімен бекітілген «Орта білім беру ж?йесін а?параттандыруды? Мемлекеттік ба?дарламасы» мектептегі білім беруді а?параттандыру процесіне негіз ?алады.
Орта білім беру ж?йесін а?параттандыруды? негізгі ма?саты о?ушыларды? а?паратты? м?дениетін ?алыптастыру. Осы ма?сатты орындау барысында о?ушыларды? а?паратты? м?дениетін ?алыптастыруда жа?а ?дістерді ?олдану ?ажеттілігі туындап отыр.
Б?гінгі к?нні? ?зекті м?селесі адам ресурстарын арттыруды? ?станымдарын, шы?армашылы? ойлауды ?алыптастыруды? теориясын басшылы???а ала отырып ?лемдік б?секелестікке лайы?ты жа?а т?л?аны субъект ретінде т?рбиелеу болып отыр. «Субъектілік» ??ымыны? мазм?ны о?ытуды? ж?йесіне жа?а к?з?араспен ?арауды талап етеді. ?азіргі даму кезе?і білім беру ж?йесіні? алдына ?сіп келе жат?ан жеке т?л?аны субъект ретінде жан-жа?ты дамыту м?селесін ?ойып отыр. ?азіргі о?ушы:
• Шыдамды, тап?ыр;
• Дарынды, белсенді;
• Ізденімпаз, талапты;
• ?з алдына ма?сат ?оя білетін болуы керек.
Бізді? ?о?амымыз дамуды? жа?а кезе?іне к?шіп келеді, б?л кезе?
а?паратты? кезе?, я?ни компьютерлік техника мен о?ан байланысты барлы? а?паратты? коммуникациялы? технологиялар педагог ?ызметіні? барлы? салаларына кірігіп, оны? таби?и ортасына айналып отыр. «Білім берудегі АКТ» ??ымы «о?ытуды? жа?а а?паратты? технологиялары», «компьютерлік о?ыту технологиялары» ж?не т.б, тіркестермен ты?ыз байланысты.
Ж?мысты? ?зектілігі: ХХІ ?асырды? ?р минутын ?ойып, ?р секундына жа?алы?тар легі ашылып жат?ан кезде, б?гінгі к?н с?ранысына сай о?ушыларды а?паратты? коммуникативтік технологияны пайдалана отырып о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын арттыру.
Зерттеу п?ні: Информатика
Зерттеу міндеттері:
• А?паратты? технологияны ?олдану ерекшеліктерін аны?тау;
• О?ушыларды? шы?армашылы? белсенділіктері мен ойлау ?абілетін дамыту жолдарын аны?тау;
• А?паратты? коммуникативтік технология негізінде жеке т?л?аны ?алыптастыруды дамыту. О?ушы?а жан-жа?ты тере? білім беру ма?сатында баланы о?ыта отырып, ?з бетінше шешім ?абылдау?а да?дыландыру. О?ушыны? бас?а да п?ндермен компьютерді байланстыра алуы, компьютермен бірге п?нге ?ызы?ушылы?ыны? оянуы, белсенділігіні? артуы. ?з бетінше ж?мыс жасау ?абілетін, логикалы? ойлау ?абілетін арттыру, та?ырып бойынша компьютерді пйдаланып т?рлі сызбалар, фигуралар салу ?лгілерін, есептей алу ?лгілерін дамыту.
Зерттеу ма?саттары: Жа?а ?о?ам талабына сай а?паратты? коммуникативтік технологияны пайдалану ар?ылы о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын, белсенділігін арттыру.
Е? алдымен А?паратты? м?дениет деген не?
Осы с?ра??а жауап беріп ?тейін. А?паратты? м?дениет дегеніміз тек компьютермен д?рыс ж?мыс істей білу емес, кез-келген а?парат к?зін – аны?тамалы?тарды, с?здіктерді, энциклопедияларды, к?ліктерді? ж?ру кестелерін, теледидар ба?дарламаларын т.с.с д?рыс пайдалана білу деген с?з. А?паратты? м?дениет – б?л ??гімелесе білу, теледидар, хабар (Интернетті) тал?амды т?рде ?арау немесе ?арамау, алын?ан м?ліметті ой елегінен ?ткізіп, талдай білу ж?не де ?згелерді? еркіндігіне ?сер ететін жа?дайларда ?з еркіндігі?ді шектей білу.
Б?л ма?ызды м?селені шешу м??алімге, оны? о?ытуды? ма?саттары мен шарттарына сай жа?а технологиялар мен ?дістемелерді ?олдана білуге тікелей байланысты. Я?ни, б?гінгі та?да математика п?ні м??алімдеріні? к?сіби ??зырлылы?ы ??рылымынан о?ытуды? а?паратты? –коммуникациялы? технологиялары ерекше орын алады.
Мен мультимедиялы? к?мекші ??ралдармен ж?мыс істей отырып, саба?ты? формаларын т?рлендіру ар?ылы, я?ни к?рнекілік, ?дістемелік, аудио ж?не бейнематериалдар ?олданамын.
М?ндай ж?мыс саба?ты? келесі кезе?дерінде іске асырылады:
- ?й ж?мысын тексеруде;
- жа?даятты шешкенде;
- жа?а саба?ты т?сіндіргенде;
- саба? барысында о?ушыларды? білімдерін тексеруде.
Компьютерлік формада?ы ба?ылау саба?тары – о?ушыларды? білімдерін тест т?рінде тексеруді? бір т?рі. М?ндай саба?тар ар?ылы о?ушылар ?з ба?аларын бірден біледі (компьютер к?рсетеді).
А?паратты? коммуникативтік технология саба??а дайындалуда ?осымша а?паратты іздеуді ке?ейтеді. Интернетті? іздеу ж?йесі ар?ылы ?ызы?ты о?и?алар, ?мірбаянды? материалдар, фото??жаттар, к?рнекіліктер табылады. ?рине к?п ж?мыстар тексеруді, т?зетуді талап етеді. Мен м?ндай ж?мыстарды толы?ымен пайдалануды ?олдамаймын, біра? кейбір м?ліметтер саба??а дайындалу барысында ?дістемелік жа?ынан к?мек береді.
Сонымен, о?у ж?йесінде а?паратты? технологияларды ?олдану – келесі н?тижені береді:
• Электронды о?улы?тармен ж?мыс істеуге ?йрету.
• Интернет желісінен ал?ан а?паратты тиімді ?олдану?а ?йрету,
• А?паратты? технологиялар ар?ылы, білім сапасын к?теру,
• О?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру,
• А?паратты? м?дениетті дамыту,
• ?рбір м??алімні? шы?армашылы? м?мкіндігін ашу,
• Саба?та уа?ытты ?немдеу,
Саба?ты? ?ызы?ты да т?сінікті болуы м??алімні? шеберлігі мен ізденімпазды?ына тікелей байланысты. Интернет желісінде ж?мыс істеу де о?ушыларымыз?а ?лемдік білім мен ?ылым жетістігінен хабардар болып , оны игеруіне шексіз м?мкіндіктер ашатыны ха?. ?азіргі заман?ы дамытуды? талаптарына лайы? а?паратты?-компьютерлік технологияларсыз жо?арыда айтыл?андарды шешу м?мкін емес.
Компьютермен ж?мыс м??алімге балалар ?жымын ?алыптастырып, ?ндемейтін т?йы? балаларды белсенді ж?мыс жасаттыруда ?лкен к?мек береді. Шынында да, бала ?шін ?азіргі заманда компьютер - ?мір с?руді? белсенді формасы, сол ар?ылы олар кейбір программаларда компьютер о?ушыны? ?з ба?асын ?ойып береді. К?нделікті саба?тан кейін ?з ойларын б?лісіп жатады. Міне осы ма?сатта о?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын ояту, ?азіргі заманны? с?ранысы болып т?р?ан а?паратты?-комуникациялы? технологияларды пайдалану ар?ылы білім беру де?гейін к?теру.
?стазды? шы?армашылы? ж?мысы е? алдымен саба??а даярлы?тан басталады. Саба?ты? ?з м?нінде ?туі ?стазды? біліміне, ?йымдастыру ?абілетілігіне, я?ни шеберлігіне байланысты. О?ушыларды? шы?армашылы? даралы?ын ?алыптастыру ?шін, о?ушыны? дайынды? де?гейін, ынтасын ж?не ?абылдау жылдамды?ын ескеру ар?ылы жа?а материалды о?ытуды процесіне жа?а а?паратты? технологияны? м?мкіндіктерін пайдалан?ан д?рыс. «?азіргі заманда жастар?а а?паратты? технологиямен байланысты ?лемдік стандарт?а сай м?дделі жа?а білім беру ?те ?ажет» деп [1] , Елбасы атап к?рсеткендей, жас ?рпа??а білім беру жолында а?паратты? технологияны о?у ?рдісіне о?тайландыру мен тиімділігін арттыруды? ма?ызы зор.
Саба?тарымда а?паратты? коммуникациялы? технологияларды ?олданып, келесі н?тижелерге ?ол жеткіздім
-А?паратты? технологиялар ар?ылы, білім сапасы к?терілді;
-О?ушыларды? п?нге ?ызы?ушылы?ы артты.
-А?паратты? м?дениет дамыды;
-Саба?та уа?ыт ?немді пайдаланылды
-О?ушыларды? коммуникативтік ?абілеттері дамыды.
Біріккен ?лттар ?йымыны? шешімімен «ХХІ ?асыр – а?параттандыру ?асыры» деп аталады. ?аза?стан Республикасы ?ылыми - техникалы? прогресті? негізгі белгісі – ?о?амды а?параттандыру?а болатын жа?а кезе?ге енді. ?о?ам м??алімнен жо?ары білімді, сапалы маман болуымен ?атар жан-жа?ты, ?о?ам жа?дайында ?мірге толы??анды адам т?рбиелеуді талап етеді. ?р м??алім заман талабына сай білім беруде шы?армашылы?пен айналысып, о?у-т?рбие процесінде жа?а технологияны шебер ?олдан?анда ?ана білімі мен білігі жо?ары жетекші т?л?а т?рбиелеп шы?а алады.
Жалпы информатика п?ні о?ушыларды? ?орша?ан ?лем туралы білімін логикалы? фактормен байланыстыру, о?ушыны? логикалы? ойлау ?абілеттерін дамыту м?мкіндіктерін ашады. Информатика саба?ында о?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру ма?сатында ойын элементтерін д?рыс пайдалану о?ушыларды? ой - ?рісін ке?ейтеді ж?не танымды? белсенділігін арттырады. Біра? ойынды о?у процесіне ?немі пайдалану ж?не ?за? уа?ыт алатындай етіп созу?а болмайды.
?жымды? ойындар о?ушыларды? ?жыммен ?арым – ?атынасын жетілдіріп, ?йымшылды??а т?рбиелеу ма?сатын к?здейді. Ойын барысында?ы о?ушыларды? ?рекеті досты?, жолдасты?, ?зара т?сініктік ?атынастарды ?алыптастыру?а ?сер етеді. Сонымен ?атар саба?та ойын элементтерін ?олдану ?рі білімділік, ?рі т?рбиелік ма?саттарымен ?штастырылады. Саба? жоспарын ойластыр?ан кезде, бас?а ?рекеттер сия?ты саба?та?ы ойын ?рекеті де белгілі бір ма?сат?а негізделіп, о?ушылар оны? ?ажеттігін сезінулері керек. Ол ?шін м??алім о?ушыларды? психологиялы? ерекшеліктерін ескеріп, ойынны? ма?саты, міндеті, мазм?ны мен ж?рісін аны?тап алуы ?ажет. О?у ойындарыны? мазм?ны ?ызы?ты, балаларды тартатындай болуы ж?не ?рбір ойын ?рекеті о?ушылар ?шін ??нды, белгілі бір ?орытынды алумен бітуі ?ажет.
Тапсырмаларды орындау кезінде балаларды? ?ызы?ушылы?ы жо?ары, белсенді болады. Т?жірибе к?рсеткендей ?деттегі бірсарынды саба?та ?ндемей отыратын о?ушылар ойын кезінде ?те белсенді болатын кездер жиі кездеседі. Оларды? ?рекеттері еркін ж?не батыл болып, ойлауды? тере?дігін к?рсете бастайды. Ойын элементтерін саба?та д?рыс пайдалану н?тижесі о?ушыларды?:
- ?з бетімен о?у?а да?дыланады.
- Шы?армашылы? ізденіске жетелейді.
- ?з ісіне деген сенім пайда болады.
- ?р н?рсеге сын к?збен ?арау?а ?йренеді.
- Салыстыру?а, ?орытынды жасау?а ?йренеді.
- Шы?армашылы? белсенділік артады.
Саба?та ?андай ойындарды пайдалану тиісті н?тиже береді?
Ребус, с?зж?мба? ??ру – информатикалы? терминдерді тез есте са?тау ма?сатында.
Шы?армашылы? ж?мыстар – практикалы? ж?мыс кезінде балаларды? ?иялын дамыту ма?сатында ?зіндік тапсырмалар мен та?ырыпты? тапсырмаларды орындау.
«Кім жылдам?» - м?тінді тез теру жылдамды?ын аны?тау.
?орыта келгенде, саба? барысында ?олдан?ан ойын т?ріндегі ?осымша тапсырмалар о?ушыны? :
А?паратты? ??зыреттілік - ?зіні? о?у ?ызметін жоспарлау ж?не ж?зеге асыру ?шін а?паратты ?олдану?а, логикалы? операцияларды ?олдана отырып, а?паратты ??деуге, ?з бетінше ма?сат ?ою?а ж?не оны негіздеуге, ма?сат?а жету ?шін танымды? ?ызметті жоспарлау?а ж?не ж?зеге асыру?а;
Коммуникативтік ??зыреттілік - ?зіндік пікірін білдіруге, т?рлі к?з?арас ж?не ?рт?рлі ба?ытта?ы адамдармен с?хбат ж?ргізе білу.
П?ндік ??зыреттілік - ма?сат?а жетуде ал?ан білім, біліктігі мен ?мірлік т?жірибесін байланыстыру ?абілетіні? ?алыптасуына ы?пал етеді.
Жо?арыда айтыл?ан ой пікірлерді т?жырымдай келе, компьютерді ?олдану негізінде, мектеп п?ндерін о?ыту сапасын арттырып, білім беруді а?параттандыру, ж?йелі т?рде іске асады деуге болады. А?паратты? коммуникациялы? технологияларды ж?не компьютерлік желі ар?ылы жа?а білім ?дістерін пайдалануы ке?ейтіліп келеді. Жа?а а?паратты? технологияларды білім ж?йесінде ?олдануды? негізгі к?ші – адам.
?дебиеттер:
1. «Болаша?ты? іргесін бірге ?алаймыз» Н.?.Назарбаев халы??а жолдауы 2011ж
2. ?аза?стан Республикасыны? білім туралы за?ы
3. «Жекет?л?а?а ба?ыттал?ано?ытуды ?йымдастыру ар?ылы о?ушыны? шы?армашылы? м?мкіндіктерін дамыту» Т?менбаевТ.?.,Тлеукенова Л.А., СегізбаеваС.?.,?діл?азина ?.З. ?скемен,2006ж
4. Республикалы? ?ылыми-?дістемелік ж?не а?паратты?-сараптамалы? журнал
12 жылды? білім беру №7 (91) , 2010 ж.
5. Республикалы? ?ылыми-?дістемелік ж?не а?паратты?-сараптамалы? журнал 12 жылды? білім беру №74 (88) , 2010 ж.
6. Ана тілі газеті , Елбасыны? халы??а жолдауынан 1 бет, №5 2011ж
7. Математика ж?не Физика ?ылыми ?дістемелік журнал №5, 2009ж
8. Информатика негіздері №3,2006ж
9. Математика ж?не Физика ?ылыми ?дістемелік журнал №1, 2005ж
10. Математика ж?не информатика ?ылыми ?дістемелік журнал №5-2007ж
11. Ш?О педагогика жаршысы, №2, 2008
12. ?бдік?рім?лы Б. М?лібеков М. Білім берудегі педагогикалы? технологиялар /Ізденіс-Поиск 2003, №2.
