3. Жа?а саба?. О?ушылар?а металдар туралы жалпы м?ліметтер береді. Металдар – электр ж?не жылу ?ткізгіштігін жо?ары жылтыр ж?не бас?а да ?асиеттері бар материалдар. Металдар ?ндірісте к?п пайдаланылады. Металдар б?ліктер, машиналар т?рлі ??рылыс материалдары мен к?птеген т?рмысты? б?йымдар жасалады.
2. ?ндірісте ?детте металдарды таза к?йінде емес, к?бінесе металдарды? ??ймалары ретінде пайдаланады. ??ймалар бір металды? бас?а металмен ?оспасынан т?ратын к?рделі заттар. Металл грек тілінен ал?ан с?з:(мата, кен ) деген ма?ынаны білдіреді.
Металдар ?ара ж?не т?сті металдар болып б?лінеді. ?ара метал?а темір ж?не оны? ??ймалары – шойын мен болат жатады.
?ара метал мен ?оспаларыны? кемшілігі тот басатынды?ы. Ал т?сті металдарды тот баспайды, же?іл сырт?ы т?рі ?демі иілгіш келеді. Олар 4 топ?а б?лінеді :
Же?іл металдар?а – алюминий, магний, титан ж?не т.б.Алюминийді? мыспен ??ймасын дюралюминий деп атайды. Дюралюминий термині е? ал?аш осы ??йма ?ндірілген немісті? Дюрен ?аласыны? атауынан алын?ан. Алюминий – к?міс т?сті а? металл. Электр ж?не жылу ?ткізгіштігі жо?ары. Сонды?тан электроника ?нер к?сібінде ж?не ?ша? жасауда ?олданылады. Титан да алюминий секілді же?іл.Таза т?рінде де ??йма т?рінде де пайдаланылады.
Ауыр металдар – ?ор?асын, мыс мырыш ж?не т.б. Мыс ?ыз?ылт металл, электр ?нерк?сібінде ке? ?олданылады. Мысты? екі ??ймасы бар: Жез ( мысты? бас?а мырыштан ??ймасы) ж?не ?ола (мысты? бас?а элементтермен ??ймасы, мысалы ?олайымен)
3. Асыл металдар – алтын,к?міс платина ж?не т.б.
Асыл металдар жо?ары ба?аланады. бас?а металдар?а ?ара?анда ерекше ?асиеттері бар. Т?рлі зергерлік б?йымдар, д?л аспаптар жасауда пайдаланылады(мысалы компьютер, ке?се техникалары, электро аспаптарын ж?не т.б)
Сирек металдар - вольфрам, молибден, селен ж?не т.б. Оларды сирек дейтін себебі, аз м?лшерде ж?не ?те ?иын алынады.Сирек металдарды т?рлі ??ймалар?а ?осу ?шін пайдаланылады.
Просмотр содержимого документа
«Металдар туралы м?лімет»
1.Сабақтың тақырыбы: Металдар туралы жалпы мәліметтер.
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды металдармен және қорытпалармен таныстыру; металл және оның адам өміріндегі маңызы; металдарды өңдеу кезіндегі ұқыптылық пен үнемшілдікке мән беруге үйрету ,қорытпалар мен металдарды ажырата білу , олардың негізгі қасиеттерін бөліп көрсету машықтарын дамыту. Оқушыларды еңбек ете білуге тәрбиелеу.
Көрнекіліктері: Мультимедиялық электрондық оқу құралы . Металдар.
Әдіс тәсілдері: Сұрақ - жауап арқылы әңгімелесу .
Пән аралық байланысы : Физика , Химия.
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылырдың сабаққа дайындығын тексеру .Түгендеу.
2.Үй тапсырмасы:
1.Әрлеу деген не ?
2. Әрлеудің неше тәсілі бар?
3. Бояулар қандай болады ?
4 Бұйымды не үшін лактайды?
5. Лактар болады?
6.Қандай лак тез кебеді ?
3. Жаңа сабақ . Оқушыларға металдар туралы жалпы мәліметтер береді. Металдар – электр және жылу өткізгіштігін жоғары жылтыр және басқа да қасиеттері бар материалдар . Металдар өндірісте көп пайдаланылады . Металдар бөліктер , машиналар түрлі құрылыс материалдары мен көптеген тұрмыстық бұйымдар жасалады .
2. Өндірісте әдетте металдарды таза күйінде емес , көбінесе металдардың құймалары ретінде пайдаланады. Құймалар бір металдың басқа металмен қоспасынан тұратын күрделі заттар . Металл грек тілінен алған сөз:(мата , кен ) деген мағынаны білдіреді .
Металдар қара және түсті металдар болып бөлінеді . Қара металға темір және оның құймалары – шойын мен болат жатады.
Қара метал мен қоспаларының кемшілігі тот басатындығы. Ал түсті металдарды тот баспайды , жеңіл сыртқы түрі әдемі иілгіш келеді . Олар 4 топқа бөлінеді :
Жеңіл металдарға – алюминий , магний, титан және т.б.Алюминийдің мыспен құймасын дюралюминий деп атайды . Дюралюминий термині ең алғаш осы құйма өндірілген немістің Дюрен қаласының атауынан алынған . Алюминий – күміс түсті ақ металл . Электр және жылу өткізгіштігі жоғары . Сондықтан электроника өнер кәсібінде және ұшақ жасауда қолданылады . Титан да алюминий секілді жеңіл .Таза түрінде де құйма түрінде де пайдаланылады .
Ауыр металдар – қорғасын , мыс мырыш және т.б. Мыс қызғылт металл , электр өнеркәсібінде кең қолданылады . Мыстың екі құймасы бар: Жез ( мыстың басқа мырыштан құймасы) және Қола (мыстың басқа элементтермен құймасы , мысалы қолайымен)
3. Асыл металдар – алтын ,күміс платина және т.б.
Асыл металдар жоғары бағаланады . басқа металдарға қарағанда ерекше қасиеттері бар . Түрлі зергерлік бұйымдар , дәл аспаптар жасауда пайдаланылады(мысалы компьютер, кеңсе техникалары , электро аспаптарын және т.б)
Сирек металдар - вольфрам , молибден , селен және т.б . Оларды сирек дейтін себебі , аз мөлшерде және өте қиын алынады .Сирек металдарды түрлі құймаларға қосу үшін пайдаланылады.
Вольфрам - қиын балқитын металл сондықтан тұрмыстық шамдағы шоқтану қылын дайындауға қолданылды .
Түсті металдарды қара метал тот басудан сақтау үшін (қаптауға) немесе металл бұйымдарға ерекше қасиет беру үшін жиі пайдаланады .
4. Сабақты сұрақ – жауап арқылы қорытып бекіту
1. Металдар неше түрге бөлінеді ?
2. Қара металдарға жататындар ?
3.Түсті металдарға жататындарды ата?
4.Түсті металдар неше топқа бөлінеді ?
5. Жеңіл металдарды ата?
6.Ауыр металдарға жататындар?
7.Асыл металдарды ата , одан қандай бұйымдар жасалынады?
8. Сирек металдар?
5. Бағалау. Оқушыларды жариялы түрде бағалау 6. Үйге тапсырма беру. Металдарды үйден оқып практика жүзінде көру
