Просмотр содержимого документа
«Презентация к уроку по химии на тему "Темір"»
“Білім еске сақтау
арқылы емес, өз ойының
күш салуымен алынғанда
ғана білім”Л. Толстой
Сандарды сөйлету
3
13
1
27
2050
14
№6 М.Мәметова атындағы орта мектебі
Темір және оның қосылыстары
Химия пәнінің мұғалімі : Таймасова Клара
Естігенімді ұмытамын, көргенімді есте сақтаймын, ал өз ақыл ойыммен ітеген ісімді түсінемін ұстанымды алға қойып
Физикалық
қасиеті
Химиялық
қасиеті
Құрылысы
Қосылыс –
тары
Алынуы
Периодтық жүйедегі
орны
Элемент
Темір
Жай зат
Атом
құрылысы
Табиғатта
кездесуі
Қолданылуы
Жалпы сипаттама. Периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы
Next
Темір – VIII Б топ элементі , d - элемент. Темірдің валенттік электрондары сыртқы s-e және сырттан санағанда екінші деңгейдегі d-e болып табылады, сондықтан ол ауыспалы тотығу дәрежелерін көрсетеді.
Next
Электрондық формуласы:
1s22s22p63s23p63d64s2
4s2
3d6
3p6
3s2
2p6
2s2
1s2
Темір химиялық реакцияларда 2 немесе 3 электрон беріп, өзінің тұрақты қосылыстарында +2 және +3 тотығу дәрежелерін көрсетеді:
Fe 0 – 2 e Fe2+
Fe 0 – 3e Fe 3+
Темірдің тотығу дәрежесі +6 ( K 2 FeO 4 – калий ферраты) болатын тұрақтылығы төмен қосылыстары белгілі.
Back
ПиритFeS2
Қызыл теміртасFe2О3
ЛимонитFe2O3*пH2O
Темір
Магнитті теміртасFe3O4
Тірі организімде қанның қызыл түйіршігінде
СидеритFeCO3
Минералдар:
Next
Қарағанды
Соколов Сарыбай
Қостанай
Темір кендері
Лисоков Қостанай
Жаңа қашар
Өнеркәсіпте алынуы:
Темірді 3 түрлі әдіспен алуға болады:
Пирометаллургиялық әдіспен:
оксидінен тотықсыздандыру арқылы:
Fe2O3+ 3H2= 2Fe + 3H2O
соның ішінде алюминтермиялық әдіспен:
Fe2O3+ 2Al = Al2O3+ 2Fe
және көміртек (ІІ) оксидімен тотықсыздан - дыру арқылы:
Fe3O4+ 4CO = 3Fe + 4CO2
Back
Физикалық қасиеттері:
Темір – жылтыр, күміс түстес ақ металл, оның тығыздығы – 7,87 г/см 3 . Балқу температурасы жоғары – 1539 0 С. Темір иілімді, магниттелетін және оны жоғалтатын қасиеті бар, осыған орай техникада кеңінен қолданылады. Темірді электрмотор, электрмагнит трансформаторларының өзекшесін және микрофон мембранасын жасауға қолданылады. Іс жүзінде темірдің құймалары – шойын мен болат көбірек қолданылады.
Back
Next
Химиялық қасиеттері:
I.Жай заттармен әрекеттесуі:
Темір оттекте жанғанда екі тотығу дәрежесін де (+2, +3) көрсетеді, ұшқын шашыратып жанады:
3Fe + 2O2= Fe3O4
Next
Ылғалды ауада тат түзеді:
4Fe + 2H2O + 3O2= 4FeO(OH)
Белсенді бейметалдар темірді тотықтырады:
2Fe + 3Cl2= 2Fe3+Cl3-
Fe + S = FeS
3Fe + C = Fe3C
II.Күрделі заттармен әрекеттесуі:
Қатты қыздырылған темір су буымен әрекеттеседі:
Fe + H2O = FeO + H2
Концентрлі азот және күкірт қышқылдарында темір енжарланады, өйткені ерімейтін қосылыстардың қорғағыш қабатшасымен қапталады.
Сұйылтылған азот және күкірт қышқылдарымен әрекеттесіп, темір тотықсызданады:
Fe + 4HNO3(сұйық)= Fe(NO3)3+ NO + 2H2O
Fe + H2SO4(сұйық)= FeSO4+ H2
Темір белсенділігі төмен металдарды олардың тұздарынан тотықсыздандырып, ығыстырып шығарады:
Fe + CuCl2= FeCl2+ Cu
Back
Темірдің маңызды қосылыстары:
Next
Темір (ІІ) оксиді немесе ( FeO ) – негіздік оксид, оңай тотығатын қара ұнтақ, оны мына реакция бойынша алады:
Fe2O3+ CO 2FeO + CO2
Қышқылдармен және қышқылдық оксидтермен әрекеттесіп тұз түзеді:
FeO + 2HCl = FeCl2+ H2O
FeO + CO2= FeCO3
Next
Темір (ІІІ) оксиді Fe 2 O 3 – амфотерлі оксид, бірақ негіздік қасиеті басымдау, ең тұрақты оксид, қызыл-қоңыр түсті, минералы гематит.
І. Алынуы: 1 ) 2Fe(OH)3= Fe2O3+ 3H2O
2) 3Fe + 2O2= Fe3O4
3) 3Fe + 4HOH = Fe3O4+ 4H2
ІІ. Химиялық қасиеттері:
қышқылменFe2O3+ 3H2SO4= Fe2(SO4)3+ 3H2O
қышқылдық оксидпенFe2O3+ 3SO3= Fe2(SO4)3
негізбенFe2O3+ 2NaOH = 2NaFeO2+ H2O
Темірдің гидроксидтері
Next
Темірдің ІІ және ІІІ валентті оксидтеріне екі түрлі гидроксидтері сәйкес келеді.
Fe (II) гидроксиді – ақ түсті, ал Fe (III) гидроксиді – қызыл-қоңыр түсті. Олар суда ерімейтін заттар.
І. Алынуы.FeCl2+ 2NaOH = Fe(OH)2+ 2NaCl
FeCl3+ 2NaOH = Fe(OH)3+ 3NaCl
4Fe(OH)2+ O2+ 2H2O = 4Fe(OH)3
Химиялық өндірісте
Медицинада
Темір
Техникада
Құрылыс материалында
Next
Қолданылуы:
Темір купоросы ( FeSO 4 ∙ 7H 2 O ) – ағаш сүрлеуде;
Fe 3 C – цементит шойында қолданылады.
(NH 4 ) 2 SO 4 ∙ FeSO 4 ∙ 6H 2 O – Мор тұзы, тотықсыздандырғыш ретінде пайдаланылады.
Fe(NH 4 ) 2 ∙ (SO 4 ) 2 ∙ 12H 2 O – темір-аммонийлі ашудас, тері илеуде қолданылады.
Fe 2 O 3 – темір сүрегі (бояу) шатырларды бояуда, болат пен шыны беттерін тегістеуде, термиялық пісіруде қолданылады.
Кім жылдам: берілген формулалардың индекстерін қойып шығу
FeCl
Fe
Fe(OH)
FeCl
FeO
FeO
FeSO
Fe(OH)
FeO
Сәйкестендіру тестін орындау
№
Сұрақ
1
Жауап
Темірдің таңбасы
2
56
Периттің формуласы
3
2
Темірдің салыстырмалық атомдық массасы
4
FeS2
Темірдің сыртқы энергетикалық деңгейінде неше электрон бар?