Фосфор табиғатта химиялық белсенділігіне байланысты тек қосылыс күйінде кездеседі.
Фосфор мына заттардың құрамына енеді:
фосфорит және апатит минералы,кальций фосфатының құрамында Ca3(PO4)2;
Қазақстанда фосфорға өте бай ірі кен орындары бар.Олар:Ақтөбе,Оңтүстік Қазақстан,Жамбыл облыстары.
өсімдіктердің генеративті мүшелеріндегі нәруыздың құрамына кіреді;
адам және жануарлардың ағзасындағы жүйке жүйесі мен жұлында болады ;
Ми жасушаларында болады.
Ақ фосфор – өте тұрақсыз және өте белсенді, улы зат, ауамен жанасса жанады, қараңғыда жарық шығарады .
Қызыл фосфор -бірнеше пішінді түрлері бар. Олардың нақты құрылысы жоқ. Ол тек атомдық құрылысты және полимерлі кристалдық тор түзеді.Оның балқу температурасы 585-600 о С, түсі қоңырдан қызылға және күлгін түске дейін өзгереді. Улы емес.
Фосфордың аллотропиялық түрөзгерістері
Қара фосфор атомдық құрылысы қатпарлы кристалдық тор түзеді. Сыртқы түрі графитке ұқсас, жартылай өткізгіш. Улы емес.
Алынуы:
Лабораторияда:
Фосфор (V) оксидіне су қосып, фосфор қышқылын алуға болады:
P 2 O 5 +3Н 2 O = 2Н 3 PO 4
Өнеркәсіпте:
Кальций фосфатына күкірт қышқылын қосып, қыздыру арқылы алады:
Са 3 ( PO 4 ) 2 +3Н 2 SO 4 = 3СаSO 4 ↓+2Н 3 PO 4
Фосфор (V) оксиді
P2O5- ақ түсті ұнтақ зат. Кәдімгі жағдайда ылғал тарататын қасиетіне сәйкес оны газдар мен сұйықтарды ылғалдан құрғату үшін қолданылады.
Фосфор қышқылы
Су мен фосфор (V) оксидінің әрекеттесуі:
P 2 O 5 + Н 2 O = НPO 4 метафосфор қышқылы
P 2 O 5 +2Н 2 O= Н 4 P 2 O 7 дифосфор қышқылы
P 2 O 5 +3Н 2 O= 2Н 3 PO 4 ортофосфор қышқылы
Фосфор қышқылдарының ішіндегі аса маңыздысы- ортофосфор қышқылы Н 3 PO 4 :