Фосфор және оның оттекті қосылыстары

Күні:11.04.17

Сыныбы:9

Пәні:химия

Сабақтың тақырыбы:Фосфор

Сабақтың мақсаты:Фосфор, оның периодтық жүйедегі орнына сипаттама   беру,

                                 ашылу тарихымен таныстыру,физикалық,химиялық

                                 қасиеттері,қолданылуы   жайлы білім алуға жағдай туғызу.

Күтілетін нәтижесі: 1.Фосфордың  периодтық жүйедегі орнына сипаттама  бере

                                   алады.                           

                                   2.   Фосфордың ашылу тарихы мен таралуы туралы танысады.

                                   3.  Қасиеттері мен қолданылуы жайында біледі.

                                   4.  Фосфордың   адам ағзасы үшін маңызын айта алады.

                                   5.  Тақырыпқа сәйкес тапсырмалар, есептер орындай алады.

Қолданылатын әдіс-тәсілдер:жедел жауап,өзіндік жұмыс,топтық жұмыс,

Құрал-жабдықтар,көренілік:Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесі, интербелсенді тақта,карандаштар,стикерлер,кеспе қағаздар,сызба−суреттер.

Сабақтың кезеңдері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурс

Кіріспе

(4 мин)

Психологиялық дайындық.

Ұйымдастыру бөлімі.

Сәлемдесіп,сынып оқушыларын түгендеу.Бір-бірімізге жақсы көңіл-күй сыйлау.

Топқа бөлу.Фосфордың түрөзгерістері арқылы

1-топ   Ақ фосфор

2-топ  Қызыл фосфор

Оқушылар өздерінің көңіл-күйлерін білдіреді.

Оқушылар фосфордың түрөзгерістері жазылған қағаз қиындылары арқылы 2 бөлінеді.

Мадақтау.

Оқушылардың көңіл күйін көтеру.

Мадақтау.

Үлестірмелі материалдар.

Қағаз қиындылары

Үй тапсырмасы

(6 мин)

 «Сиқырлы қобдиша» ішінен сұрақтарды алып жауап береді.

1.Азотты ең алғаш ашқан кім?                                               (1772ж.Д.Резерфорд)

2.Азот қышқылының физикалық қасиеттері      

(түссіз,исі бар,сұйықтық)

3.Азоттың периодтық кестеде орны бойынша сипаттама беру.

(периодтық жүйеде ІІ периодта,Үтоптың негізгі топшасында орналасқан).

4.Азот қышқылының қолданылуы?                              

(азот тыңайтқыштары,бояулар,дәрі-дәрмектер,қопарылғыш заттар,асыл металдарды өңдеу,талшықтар,пластмассалар,кинопленка,нитраттар)

5.Ляпис дегеніміз не? 

 (AgNO3 )медицинада,затты күмістеу үшін және химиялық лабораторияда хлор ионын табуға,анықтауға пайдаланады

6.Нитраттардың қолданылуы            

(селитра,қопару ісіне,отшашулар,пиротехника)

7.Азот диоксидінің физиологиялық әсері.   

(Адам қанындағы гемоглобинді азайтады,көзге зиянды әсер етеді,өсімдіктерден алынатын өнімнің түсімі төмендейді)

8.Аммиактың физикалық қасиеті?

(Өткір иісті,тұншықтырғыш газ)

9.Азоттың ең жоғары тотығу дәрежесі қандай?   (+5)

« «Сиқырлы қобдиша» ішіндегі сұрақтарға жауап береді.

Мадақтау.

«Сиқырлы қобдиша»

Қағаз қиындылары

Ой қозғау

(2 мин)

«Борт журналы» ой қозғау бөлімі арқылы оқушыларды сыни ойлау білуге бағыттау.

Оқушылар өздеріне қойылған сұраққа «Борт журналы»-ның  «Ой қозғау» бөліміне өздерінің болжамын алдарына берілген стикерге жазып,оқып жапсырады.

Мадақтау

Плакттар

Стикерлер

Таратпа материалдар

Негізгі бөлім

(15 мин)

Топтық тапсырма.

Фосфор туралы видео ролик көрсету.

І-топ.Постер қорғау

ІІ-топ.Қос венн диаграммасы арқылы фосфор мен азоттың айырмашылығын жазады.

Жаңа тақырып бойынша екі топтағы оқушылар оқулықпен байланыс жасай отырып,постерді қорғайды.

Плакат

Маркер

АКТ

Оқулық

(8 мин)

Өзіндік жұмыс

№1-есеп. Массасы  7,1г фосфор (V) оксиді  судың  артық мөлшері-мен әрекеттескенде түзілген фосфор қышқы-лының массасын  есепте?

№2-есеп. Массасы 20 гр фосфорды жаққанда түзілген фосфор(Ү)оксидінің массасын тап?

№3-есеп. Реакцияны аяқта.

___ +   ___        =   2 Р2 О5 

___  +    ___  =     Cа3Р2 

    ___   +     ___     =   РСІ5

 ___ +      ___     =     РН3

Әр оқушы өздері жеке есептерді шығарады.

Смайликтер

А-4

есептер

Бекіту

 (5 мин)

Жұптық жұмыс

Химиялық диктант

1. Фосфорды..жылы... ашты.

2. Фосфор қосылыстарда..... тотығу дәрежелерін көрсетеді.

3. Фосфор ядросында.. протон,..нейтрон болады.

4. Фосордың металдармен қосылысы..... деп аталады.

5. Фосфор элементі жай зат ретінде бірнеше аллотропия түзеді:.....,..... және..... .

6. Фосфордың жер қыртысындағы массалық үлесі..%

7. Фосфор.............

............кездеседі.

      8. Ауасыз ортада қыздырғанда ақ фосфор..... айналады, ал жоғарғы 

     қысымда.... айналады.

Оқушылар берілген химиялық дикатантқа жұптассып жауап береді.

Өзін-өзі бағалау

Қағаз қиындылары.