Білгірлер отауы

Интелектуалды – танымдық ойын. «Білгірлер отауы!»

Ойын кезеңдері: I кезең. «Ой қозғау» 3 минут II кезең. «Кім жылдам?» 2минут III кезең. Полиглот 5 минут IV кезең. «Миға шабуыл» 15 минут V кезең. «Тапқыр болсаң, талас жоқ?» 6 минут VI кезең. «Ең, ең ...» 2 минут

I кезең. «Ой қозғау»

1. Ең қатты металл

2. Аспен келетін тамаққа дәм беретін зат

3. Ас содасының формуласы

4. Табиғатта таралуы бойынша бірінші тұрған металл?

5. Оң зарядталған ион?

6. Қай элементтің таңбасы айдаһар белгісіне ұқсайды?

7. Металл атомы мен қышқыл қалдығынан тұратын заттар?

8 . Na2CO3 тұзының ортасы қандай?

9. Үш түрлі күйде кездесетін зат?

10. Э лектртерістілігі ең жоғары элемент?

1.Ең қатты металл (Хром) 2.Аспен келетін тамаққа дәм беретін зат (ас тұзы NaCl) 3.Ас содасының формуласы (NaHCO3) 4.Табиғатта таралуы бойынша бірінші тұрған металл? (Алюминий) 5. Оң зарядталған ион? (катион) 6. Қай элементтің таңбасы айдаһар белгісіне ұқсайды? (S) 7. Металл атомы мен қышқыл қалдығынан тұратын заттар? (тұздар) 8. Na2CO3 тұзының ортасы қандай? (Сілті) 9. Үш түрлі күйде кездесетін зат? (Су) 10.Электртерістілігі ең жоғары элемент? (фтор)

II кезең. «Кім жылдам?»

Берілген әріптер арқылы химиялық элемент атауларын құрастыру. Й И Л Ж Г Н Е З А М Р О Т Б

III кезең. Полиглот

• Отқа жанбас суға батпас

2. Бар ма, жоқ па оны анық білмейсің, ол жоқ жерде өмір сүріп жүрмейсің

3. Өшпейтін өмір жоқ, сынбайтын..... жоқ 

4. Сыйлап берген..... да тәтті

5. Құрғақ жерде сақтайсың, Онсыз тамақ татпайсың

6. Сабыр түбі сары…

7. Иісі, түсі, өңі жоқ Табиғатта онсыз өмір жоқ Өсімдіктен аламын Өміріме нәр қыламын.

8.Арпа бидай ас екен. Алтын....... тас екен.

1. Отқа жанбас суға батпас (Мұз, лед, айс,) 2. Бар ма, жоқ па оны анық білмейсің, ол жоқ жерде өмір сүріп жүрмейсің (ауа, воздух, air) 3. Өшпейтін өмір жоқ, сынбайтын..... жоқ (Темір, железо, iron) 4. Сыйлап берген..... да тәтті (су, вода, water) 5. Құрғақ жерде сақтайсың, Онсыз тамақ татпайсың (тұз, соль, solt) 6. Сабыр түбі сары… (алтын, золото, gold) 7. Иісі, түсі, өңі жоқ Табиғатта онсыз өмір жоқ Өсімдіктен аламын Өміріме нәр қыламын. ( Оттек, кислород, oxygen) 8. Алтын....... тас екен. Арпа бидай ас екен. ( Күміс, Серебро, silver)

IV кезең.

«Миға шабуыл»

5

10

15

5

15

10

15

5

10

V кезең.

«Тапқыр болсаң, талас жоқ?»

Есептер сайысы

1 есеп 1,11 г сілтілік метал сумен әрекеттескенде 0,16 г сутек түзіледі. Осы металды анықтаңдар? (Li) 2 есеп 492 г кальций нитраты бар ерітіндіге 424 г натрий карбанаты қосылғанда түзілген тұнбаның моль саны? (3моль ) 3 есеп Құрамында 92% кальций карбонаты бар 500 кг әктасты өртегенде неше килограмм көміртек CO2 бөліну керек? (202,4 г)

VI кезең. «Ең, ең ...» 1. Ең адам ағзасына қажетті зат – 2. Ең ауадағы көп зат – 3. Адам онысыз тіршілік ете алмайды – 4. Ең табиғаттағы жеңіл зат – 5. Ең бірінші орналасқан элемент – 6. Ең жеңіл металл – 7. Ең ауыр металл – 8. Ең тез балқитын металл – 9. Ең қиын балқитын металл – 10. Қанның құрамында кездесетін металл –

1. Ең адам ағзасына қажетті зат – су 2. Ең ауадағы көп зат – азот 3. Адам онысыз тіршілік ете алмайды – ауа 4. Ең табиғаттағы жеңіл зат – ауа 5. Ең бірінші орналасқан элемент – сутегі 6. Ең жеңіл металл – литий 7. Ең ауыр металл – осмий   8. Ең тез балқитын металл – цезий  9. Ең қиын балқитын металл – вольфрам   10. Қанның құрамында кездесетін металл – темір

Назарларыңызға

рахмет!

15

Керосин құйылған құтыға металл калийді салған кезде не байқалады?  — деп мұғалім сұрады. Сырым: «калий активті металл болғандықтан, керосинге салынған кезде ол лапылдап жанады»-деді. Қайрат: «ештенеде болмайды, себебі калий ауамен жанасқан кезде жанады, сондықтан ол  керосині бар  құтыға салынбайды»-деді. Әділ: «металл ыдыстығ түбіне түсіп, сол қалпы жатады, химиялық реакция жүрмейді»-дейді. Қайсысы дұрыс айтып тұр?  

5 Ол көп мөлшерде суды залалсыздандыруға және ағартқыштар, дәрі – дәрмектер, еріткіштер алу үшін қолданылады. Бірінші дүниежүзілік соғыста 1915 жылы оны Германия тұншықтырғыш улы зат ретінде қолданған.

10 Суда еритін негіздер қалай аталады?

А.Македонский Индияға жорық жасаған кезде, офицерлері сарбаздарға (солдаттарға) қарағанда ішек-асқазан ауруларына сирек шалдыққан. Олардың ішкен астары мен сусындары бірдей болған, бірақ ыдыс-аяқтары әр түрлі болған. Офицерлердің ыдыстары қандай металдан жасалынған?

5

Мені 16 ғасырда Парцельс темір шегені күкірт қышқылына салған кезде алған. 17 ғасырдың соңында мені Роберт Бойль зерттеді. Ол мені темір ұнтақтарына тұз қышқылын құйған кезде алды.   Ол мені шыны ыдысқа жинаған және мені  ауа деп есептеген.   Роберт Бойльдің шәкірті Лемери мені құтыға жинап, оның ауызына майшамды апарған кезде жарылыс пайда болды, осы жарылыстан Лемери шыны сынықтарынан  мерт бола жаздады.  Ең соңында    ағылшын химигі Генри Каведиш  1766 жылы мені ашты.  Сол кезде мені «жанғыш газ».  Мені таза күйінде 1783 жылы  Лавуазье судан алды. Солай мен химиялық элементтердің қатарына ендім. Жерде менімен мөлшерім 1%, ал күнде мен  80% . Қалған элементерге қарағанда менің атомдарым қосылыстарда көп мөлшерде кездеседі.  Менің молекулаларым атмосфераның жоғарғы қабатарында жиналады.  Мен кіммін ?

15 Император Наполеон (III)  банкетте құрметті қонақтарға өте қымбат жылтыр ақ металдан жасалған ыдыс-аяқтарды қоюды әмір еті. Ал қалған қонақтарға кәдімгі алтынан және күмістен жасалынған  ыдыс-аяқтарды қоюды әмір еті.  Алтын және күміс ыдыс-аяқтарын қолданған қонақтар ашуланып, ызаланды. Құрметті қонақтар алтынан да қымбат қандай металдан жасалған  қымбат ыдыс-аяқтарды қолданды? 

10

Адам ағзасына бұл элемент жетіспесе зоб ауруына шалдығады. Бұл заттың спирттегі ерітіндісі медицинада қолданылады?

Маған бұрыннан назар аударылған, бірақ мені ешкімде ұстай алмады. Швед ғылымы К.Шееле және ағылшын  химигі Джозеф Пристли мені толығым зерттеді. Өзім туралы айтып кетейін,  атмосферада- 21% ,   литосферада – 28% құраймын.   Гидросферада 89% құраймын, ал 50 км биіктікте менім мөлшерім 10%, ал  100 км биіктікте  0,1% құраймын. Мен қандай газбын ?

5 Жүйкесі тозған адамға дәрігерлер бромды ішуді ұсынды деп айтады. Қалай ойлайсыздар бромды ішуге бола ма ?