Кремний және оның қосылыстары.

Оқушылар кремний және оның қосылыстарының табиғатта таралуы, қасиеттері, қолданылуы туралы біледі. Силикат өнеркәсібінің басты салаларымен танысады.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Кремний және оның қосылыстары.»

САБАҚ: 27	Мектеп: Қайназар №1 ОМ
Күні: 08.12	Мұғалімнің есімі: Үміт
Сынып: 9Ә	Қатысқандар саны		Қатыспағандар саны
Сабақтың тақырыбы	Кремний және оның қосылыстары. Қазақстандағы силикат өнеркәсібі
Сабақтың түрі	жаңа сабақ
Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)	Оқушылар кремний және оның қосылыстарының табиғатта таралуы, қасиеттері, қолданылуы туралы біледі. Силикат өнеркәсібінің басты салаларымен танысады.
Сабақ мақсаттары	барлық оқушылар: А.кремний және оның қосылыстарының табиғатта таралуын, алынуын және физикалық қасиеттерін біледі.
	оқушылардың басым көпшілігі: В. Химиялық реакция теңдеуін құрудың басты шарттарын негізге алып кремний және оның қосылыстарының химиялық қасиеттерін анықтайтын теңдеулер құрастырады.
	кейбір оқушылар: С. Реакцияның себеп салдарын түсіндіріп дәлелдей алады.Реакция теңдеуін негізге ала отырып,есептер шығара алады.
Тілдік мақсат	Оқушылар: Кремниий және оның қосылыстарын химиялық тілмен атай алады.
	Негізгі сөздер мен тіркестер: кремниий, кремний диоксиді, трепел, кварц, тау хрусталі
	Сыныптағы диалог/ жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер: Талқылауға арналған тармақтар:кремнийдің тотығу дәрежелері, табиғи қосылыстары, силикат өнеркәсібі Cіз неліктен кремний электротехникада қолданылатынын айта аласыз ба?________________________________________________________ _________________________________________________________ Жазылым бойынша ұсыныстар:SiO₂→Si→SiO₂→Na₂SiO₃→H₂SiO₃→SiO₂ Si O₂+2Mg →Si + 2MgO Na₂SiO₃+H₂SO₄→H₂SiO₃↓+Na₂SO₄ Si + O₂→SiO₂H₂SiO₃→ SiO₂+H₂O SiO₂+Na₂CO₃→Na₂SiO₃+CO₂
Алдыңғы оқу
Жоспар
Жоспарланған уақыт	жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар,ескертпелерді жазыңыз				ресурстар
	Мұғалімнің әрекеті	Оқушылардың әрекеті
Сабақтың басталуы Ұйымдастыру кезеңі 2 мин Cабақтың ортасы «Ой қозғау» Білу 5 мин Түсіну 6 мин	Тренинг: Шеңбер құрып тұру «Өзін-өзі сендіру формуласы» тренингін өткізу (қосымша бетте -2) Оқушыларға бағалау парағын таратады. Хим.элементтердің периодтық жүйесінде ІV топтың негізгі топшасында, 3 периодта орналасқан қандай элемент? Кремний және оның қасиеттері туралы қысқаша мәлімет айтылады. Венн диаграммасы. Кремний диоксиді, кремний қышқылы, силикат өнеркәсібі туралы айтылады.	Тренинг: Оқушылар шеңбер болып тұрады. - Менің өзіме деген сенімділігім күн сайын артуда; - Менің өз мақсаттарыма қол жеткізуге жағдайым бар және мен қол жеткіземін; - Мен сабырлымын және өзіме өзім сенімдімін. Оқушылар дәптерлеріне тақырыпты жазып алады. Жаңа тақырыппен жұмыс. Оқушылар периодтық жүйені қолдана отырып, оның кремний элементі екенін айтады. Дәптерлеріне керекті формулалар мен реакция теңдеулерін түртіп алады. Көміртек пен кремнийдің қасиеттерін салыстырады.		Оқулық
Қолдану Топтық жұмыс (12 мин) Талдау Жұптық жұмыс (6 мин) Cәйкестендіру 3-тапсырма (5 мин) Сергіту сәті 4 –тапсырма. Есеп шығару. 5 мин	1-тапсырма.Мәтінмен жұмыс. «Фишбоун» стратегиясы(СТО) Оқушыларды химиялық формулалар арқылы 4 топқа бөлемін.Әр топқа тапсырма беремін.Әр топ берілген мәтін бойынша қорғайды. 2- тапсырма. «Ойлан, жұптас, талқыла» «Синквеин» әдісі.Бес жолды өлең құрастыру. 1-жол. Зат есім. 2-жол. Сын есім (екі) 3-жол. Етістік (үшеу) 4-жол. Синоним (төрт) 5-жол.Сөйлем немесе фраза 1.SiO₂ + ……... = Si + 2CO 2.SiO₂ + …...... = Si + 2MgO 3.Si + …....... = SiO₂ 4.SiO₂ + …....... = CaSiO₃ 5.SiO₂ + …..= Na₂SiO₃ + H ₂O 6.SiO₂ + …... = CaSiO₃ + CO₂ 7.Na ₂SiO₃ + …... = Na ₂CO₃ +H ₂SiO₃ 8.Na ₂SiO₃+ …. = CaSiO₃ + 2NaCl Сәске кез.Анам кесеге шайды қоя салды.Анар кесеге қант салды.Алайда қант құрғақ болып шықты.Неліктен? «Ескісіз жаңа болмайды, есепсіз адам болмайды». Оқулықтағы 4,6 жаттығулар. Қосымша бетте -1(Есептер)	1-топ.Кремнийдің периодтық жүйедегі орны. Атом құрылысы. Қасиеттері. Қолданылуы туралы зерттейді. 2-топ. Кремний диоксиді туралы зерттейді. 3-топ. Кремний қышқылы.Силикаттар. 4-топ. Силикат өнеркәсібі 1-жұп. Шыны өндірісі 2-жұп. Цемент 3-жұп. Қыш (керамика) 4-жұп. кремний 5-жұп. кремний диоксиді 6-жұп. кремний қышқылы Тиісті формуланы таңдап, реакцияны толықтырады. Логикалық есептің жауабын айтады.Кесеге шай құйылған жоқ. №6. Mg₃H₄Si₂O₉ 3MgO2SiO₂2H₂O Na₂Al₂S₆O₁₆ Na ₂OAl₂O₃6SiO₂ CaAl₂Si₂O₈ CaOAl₂O₃2SiO₂		Балық қаңқасы суреті Интербелсенді тақта Оқулық 117-бет
Сабақтың соңы Жинақтау. (2 мин) Үйге тапсырма Рефлексия (2мин)	Бағалау.Бағалау парақшасы Ашық журнал. §25,26, 27. 117-беттегі 5-7 есептер. «Білім теңізіне қайықты жіберіңіз».	Критерийлер арқылы бағаланады. Тақырыпты оқып келеді.Әр оқушы тақырыптың соңындағы есептерді шығарып келеді. Тақырыпты жақсы меңгердім деп есептеген балалар өз қайығын Білім теңізіне жібереді, ал оған сенімсіз балалар Ереже шығанағында қалады.		Ашық журнал
Қосымша ақпарат 1. Мен № 4 үйдің 14-ші пәтерінде тұрамын. Көбінесе 8-ші пәтермен араласып тұрамын. Кәдімгі жағдайда №9 пәтермен араласамын. №17, №35 №12 пәтерлермен араласып тұрамын. Мүмкін болса, осы жұмыстарды жүргіз. Жауабы: Si , O ,F , Cl ,Br , Mg.
Саралау-Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы түрлендіруді қалай жоспарлайсыз?	Бағалау-оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?		Пәнаралық байланыс Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері АКТ-мен байланыс Құндылықтарға байланыс

Рефлексия Сабақ/оқу мақсаттары шынайы ма? Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы ахуал қандай болды? Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма? Мен берілген уақыт ішінде үлгердім ба? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?	Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

Қорытынды бағамдау Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алады (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?

Қосымша бетте -1(Есептер)

1. Мен № 4 үйдің 14-ші пәтерінде тұрамын.

Көбінесе 8-ші пәтермен араласып тұрамын. Кәдімгі жағдайда №9 пәтермен араласамын. №17, №35 №12 пәтерлермен араласып тұрамын. Мүмкін болса, осы жұмыстарды жүргіз. Жауабы: Si , O ,F , Cl ,Br , Mg.

2. Мына айналуларды жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жазыңыздар:
кремний → кремний оксиді → натрий силикаты → кремний қышқылы → кремний оксиді
Si → SiO2 → Na2SiO3 → H2 SiO3 → SiO2
1. Si + O2 = SiO2
2. SiO2 + 2NaOH = Na2SiO3 + H2O
3. Na2SiO3 + 2HCl = H2 SiO3↓ + 2 NaCl
4. H2 SiO3 → SiO2 + H2O

3. Кәдімгі шынының құрамында 13% натрий оксиді, 11,7% кальций оксиді және 75,3% кремний (ІҮ) оксиді болады. Осы берілгендерге сүйене отырып, шынының құрамын өрнектеңіздер.
Берілгені: w(Na2O) = 13% Шешуі:
W(CaO) = 11.7% x:y:z = 13/62: 11,7/56 : 75,3/60 =
W(SiO2) = 75,3% 0,2097 : 0,2089 : 1,255 = 1 : 1 : 6
Табу керек: x Na2O∙ y CaO ∙z SiO2 Na2O∙ CaO ∙6 SiO2

Деңгейлік тапсырмалар

1-деңгей.Кремнийдің аллотропиялық ______ түрөзгерісі бар.Ол______ және аморфты кремний.

2-деңгей.Кремний қышқылының құрамындағы кремнийдің массалық үлесін есептеңдер.

3-деңгей.Массасы 36,6 г натрий силикатын алу үшін қанша Na₂O, қанша SiO₂ қажет болатынын есептеңдер.

Әр деңгейге жеке ұпай қойылады.

1-деңгейдегі тапсырма 1 ұпай, 2-деңгейдегі тапсырма 2 ұпай,

3-деңгейдегі тапсырма 3 ұпаймен бағаланады.

4. Өндірістік есеп
№1. 1 т шынының түрін өндіруге қажет шикізаттарды есептеңіздер?
1-топ “Кәдімгі шыны”
Берілгені: m (Na2O• CaO •6SiO2) = 1 т =1000кг
Табу керек: m(Na2CO3) - ?
m(CaCO3) - ?
m(SiO2)- ? х1 х2 х3 1000кг
Шешуі: Na2CO3 + CaCO3 + 6SiO2→ Na2O• CaO •6SiO2 + 2СО2
106кг 100кг 6•60кг 478кг
Х1= 106*1000/478 = 222 кг (Na2CO3)
Х2= 100*1000/478 = 209 кг (CaCO3)
Х3= 360*1000/478 = 753 кг (SiO2)

5. 2-топ “Термиялық шыны”
Берілгені: m (К2O• CaO •6SiO2) = 1 т =1000кг
Табу керек: m(К2CO3) - ?
m(CaCO3) - ?
m(SiO2)- ? х1 х2 х3 1000кг
Шешуі: К2CO3 + CaCO3 + 6SiO2→ К2O• CaO •6SiO2 + 2СО2
138кг 100кг 6•60кг 510кг
Х1= 138*1000/510 = 271 кг (K2CO3)
Х2= 100*1000/510 = 196 кг (CaCO3)
Х3= 360*1000/510 = 706 кг (SiO2)
3-топ “Хрусталь шыны”
Берілгені: m (PbO• K2O •6SiO2) = 1 т =1000кг
Табу керек: m(PbCO3) - ?
m(K2CO3) - ?
m(SiO2)- ? х1 х2 х3 1000кг
Шешуі: K2CO3 + PbCO3 + 6SiO2→ PbO• K2O •6SiO2 + 2СО2
138кг 267кг 6•60кг 677кг
Х1= 138*1000/677 = 204 кг (K2CO3)
Х2= 267*1000/677 = 394 кг (PbCO3)
Х3= 360*1000/677 = 532 кг (SiO2)
4-топ “Боросиликатты шыны”
Берілгені: m (Na2O• CaO •5SiO2•B2O3) = 1 т =1000кг
Табу керек: m(Na2CO3) - ?
m(CaCO3) - ?
m(SiO2)- ?
m(B2O3)- ?
х1 х2 х3 х4 1000кг Шешуі: Na2CO3 + CaCO3 + 5SiO2 + B2O3 →Na2O• CaO •5SiO2 •B2O3+ 2СО2
106кг 100кг 5•60кг 66кг 484кг
Х1= 106*1000/484 = 219 кг (Na2CO3)
Х2= 100*1000/484 = 207 кг (CaCO3)
Х3= 300*1000/484 = 620 кг (SiO2)
Х4 = 66*1000/484 = 136 кг (B2O3)

(қосымша бетте -2)

«Өзін-өзі сендіру формуласы» тренинг

- Мен толығымен өзімді бақылаймын. Мен өз жолымдағы қиындықтарды көріп тұрмын

және мен оларды жеке өсуімнің мүмкіндіктері деп қабылдаймын; - Менің өзіме деген сенімділігім күн сайын артуда;

- Менің өз мақсаттарыма қол жеткізуге жағдайым бар және мен қол жеткіземін;

- Мен өзімді бақытты, дені сау және сәтті оқушы ретінде елестетемін;

- Мен өзімді қалай елестетсем, сондай боламын;

- Мен сабырлымын және өзіме өзім сенімдімін.

«Серпілген сауал» арқылы үй тапсырмасын қорытындылау

1.Көміртектің электрондық формуласы. (1s22s22p2)
2.Көміртектің қандай аллотропиялық түр өзгерістері бар? (Алмаз, графит,карбин)
3. Көміртектің валенттік электрондар саны нешеге тең? (4)
4. Көміртектің кристалдық торы қандай? (Атомдық)
5. Адсорбция дегеніміз не? (Өз бетінде газ және басқа еріген заттарды сіңіру құбылысы)
6. Алмаз токты қалай өткізеді? (Токты өткізбейді, ол оқшауланған)
7. Алмаздың кристалдық торының пішіні қандай? (Тетраэдр пішіндес)
8. Графиттен алмаз алуға бола ма? (Жоғары температурамен қысымда жасанды алуға болады)
9. Көміртектің металмен қосылысы қалай аталады? (Карбид)
10. Көміртек сутекпен әрекеттескенде қандай қасиет көрсетеді? (Тотықтыртырғыш)
11. Көміртектің адсорбциялық қасиетінің адам ағзасына қандай әсері бар? (Адам ағзасын улы газбен еріген заттардан тазартады)