Та?ырыбы: «Зерде» атты интеллектуалды? сайыс
Ма?саты: о?ушыларды? ой-?рісін, ойлау, есте са?тау ?абілеттерін дамыту, шапша?дылы?пен, тап?ырлы?пен жылдам жауап беруіне да?дыландыру
К?рнекілігі: интерактивті та?та, компьютерлік презентация,кесте
- - ?адірлі ?стаздар ж?не о?ушылар!
5 «а»,6 «а» класс о?ушылары арасында ?ткелі отыр?ан «Зерде » атты интеллектуалды? сайыс?а ?ош келді?іздер! Сайыс бол?ан со? ?діл?азыларсыз болмайды. Енді ?діл?азылармен таныстырып ?тейін: - 1.Д?йсенбина Р.О-география п?ніні? м??алімі
- 2.Зинуллина Г.?-тарих п?ніні? м??алімі
- 3.Якимова С.С-а?ылшын п?ніні? м??алімі
- Жер бетінде адам ?мір ?ткізер,
Бар н?рсеге біліммен ?ол жеткізер.
Бар ізгілік тек білімнен алынар,
Білімменен аспан?а жол салынар. – деген Ж?сіп Баласа??н.атамыз айт?андай,
?азір біз, о?ушылар, осы уа?ыт?а дейін ал?ан білімдерімізді к?рсетіп, ?нерімізді, білімімізді саралап, санамызды? ?скенін, с?з байлы?ымызды? молай?анын к?рсетейік.
Ж?ректен ж?рекке (сайыскер топ м?шелеріні? тілегі)
М??алім: «Біреу озса сайыста, біреу артта ?алады
Ренжімей тараса, озба?андар жарады.
Жарыс за?ы ежелден – же?імпазды аны?тау,
Озат болу шарты сол – е?бектену, жалы?пау.» - дей келе сайысымызды? кезе?дерін таныстырып ?тейік.
Сайысымызды? бірінші кезе?і -“Таныстыру”.
?р топ ?здерін таныстырады, т?сбелгісі тексеріледі.
1. Топ –«?аламшар»
2. Топ –«Аспан ?лемі»
Сайысымызды? екінші кезе?і –“Б?йге”
(екі топ?а 10 с?ра?тан ?ойылады. О?ушылар жылдам жауап берулері керек).
«Аспан ?лемі»тобына
1. Те?із жа?алауында со?атын жел (бриз)
2. Карталар масштабына ?арай нешеге б?лінеді (3).
3. ??рлы?ты? жан-жа?ынан сумен ?оршал?ан ша?ын б?лігі. (арал)
4. Картада немесе глобуста белгілі бір градус сайын ж?ргізілген меридиан ж?не параллель сызы?тарыны? ?иылысуынан пайда болатын тор (градус торы).
5. Жер бетінде ?лшенген ?ашы?ты?ты ?а?аз бетіне т?сіру ?шін кішірейту д?режесі (масштаб) 6. Биіктігі 400м-ден 1000м-ге дейінгі таулар ?андай таулар (аласа таулар )
7. Солт?стік ж?не о?т?стік жарты шарларда?ы 66, 5 ендік ар?ылы ж?ргізілген параллелдер (поляр ше?бері)
8. Таулар биіктігіне ?арай нешеге б?лінеді. (3)
9.Тыны? м?хитын аш?ан саяхатшы. (Х.Колумб) 10.Жер шарыны? сырт?ы ?атты ?абаты(литосфера)
«?аламшар» тобына
1.Планеталарды? к?н т??ірегіндегі жолы (орбита)
2.К?нге жа?ын орналас?ан ?аламшар (Меркурий) 3.Жерді? на?ты ?лгісі.(глобус) 4.Жерді? серігі.(Ай)
5. Жерді? су ?абы?ы (гидросфера)
6.Д?ние ж?зіндегі е? тере? к?л (Байкал)
7.Материктер саны (6)
8. ?зенні? а?ып шы?атын жері (бастау)
9.?аза?стан жер к?лемі ж?нінен ?лемде нешінші орында (9)
10.Ауданы ж?нінен е? кіші м?хит (Солт?стік м?зды м?хит)
?шінші кезе? “Сыр санды?”
О?ушыларды? алдарына санды?ша ?ойылады, ішінде тапсырмалар берілген. О?ушылар тапсырманы жылдам орындаулары керек.
Санды?шада?ы тапсырмалар:
шартты белгілерді аны?тау; (Б?ла?, жыра,?зен,тау)
картадан бір н?ктені? координатасын табу. (Астана ?аласы, А?т?бе ?аласы).
Т?ртінші кезе? “Ойлан тап”.
О?ушыларды? алдарына карта ?иы?тары беріледі, соны ??растырулары керек.(?аза?станны? саяси картасы)
Бесінші кезе?: «Ал?ыр болса? шешіп к?р.»
Б?л б?лімде екі топ?а бір-бірден географиялы? есеп беріледі, соны топ болып шешуі керек. Та?тада есеп жазыл?ан екі ?а?аз теріс ?арап, ілінген, топ басшылары келіп алады. алады.Есептеу жолын д?рыс табу.
Есептер:
1. Тауды? етегінде температура +20 0, ал шы?ында -16 0 болса, тауды? биіктігі ?андай?
Шешуі: +20 0-(-16 0)= 36 0 36:6 =6 км
Жауабы: Тауды? биіктігі 6 км
2. Барометр тау етегінде 740 мм, ал тау басында 440 мм к?рсетсе, тау басыны? биіктігі ?андай? Шешуі: (740-440) х10=3000 м
Жауабы: Тау басыны? биіктігі 3000 м Алтыншы кезе? «Полиглот» сайысында ?р топ берілген с?здерді д?рыс о?ып, орысша,а?ылшынша атау керек.
«?аламшар» тобына берілетін с?ра?тар:
1. Сы?
2. ?зк
3. н?к
4. панса
5. йет?
6. ус
7. ша?а
8. уат
9. л?к
«Аспан ?лемі» тобына берілетін с?ра?тар:
1. юа
2. реж
3. заж
4. метк?к
5. н?т
6. дызл?ж
7. реж ніскілісі
8. быра?ж
9. лада
Жетінші кезе?: Адас?ан терминдер.
«?аламшар» тобы:
Пампа ?ылым
Айсберг м?з
Демография жанартау
лава дала
Наурызым пайдалы ?азба
Алтын сызы?
Экватор ?оры?
«Аспан ?лемі» тобы:
Бриз н?сіл
М?хит а?
Азимут су
Атлас арал
Негр карта
Архипелаг б?рыш
Сілеусін жел
М??алімні? ?орытынды с?зі.
??рметті о?ушылар!міне,«Зерде»интеллектуалды? сайысыны? же?імпазын аны?тады?.Сайыс?а атсалыс?андары?ыз?а сіздерге ал?ыстарымды айтамын. Осы сайыс сіздерді? географиялы? білімдері?ізді молайтып, жан-жа?ты дамулары?ыз?а сенімдімін.
?діл?азылар ал?асына с?з беру.
Топтарды марапаттау.