Просмотр содержимого документа
«Аласа таулы өлкелер»
-Қайбағыттатөментүседі?
-Қандайөзендерағады?
-Жазықтаорналасқанқалалар?
(Батыс Сібір жазығы,
Тұран, Каспий маңы ойпаты)
Үй тапсырмасы қорытылады
Номенклатура диктант жазу (3 мин):
Солтүстікқазақжазығы, Тұран, Каспий маңыойпаты,Үстірт, Торғай, Орал алды, Бетпақдала, Жалпы сырт қыраты, Балқашмаңыжазығы, ҮлкенжәнеКішіБорсық,Тауқұм, Сарыесік Атырау құмдары.
III.
Жер бедері қандай ірі пішіндерден тұрады?
Жер шарындағы таулар не себептен өзгермей тұрмайды?
Олай болса таулар биіктігіне қарай нешеге бөлінеді?
Енді Қазақстанның физикалық картасынан 1000м-ге дейін аласа таулы аймақтарды табыңдар
Тақырыбы: Аласа таулы өлкелер
Номенклатура: Сарыарқа, Ақсоран, Қарқаралы,
Шыңғыстау, Ұлытау, Көкшетау, Баянауыл,
Мұғалжар, Маңғыстау, Қаратау, Ақтау
таулары, Қарақия, Өлі теңіз, Турфан,
Ассалы, Каттар ойыстары
Сарыарқа
БШ=1200км ОС950км
Бені 900км
Шені 350км
Абсолюттік орташа биіктігі – 500-600 км
Бұдан кейін Сарыарқаны одан әрі оқып үйренуге тапсырма:
Оқулықтан 50-бетіндегі тектоникалық картаны пайдалана отырып Сарыарқаның қай кезеңдерде пайда болғанын анықтаңдар.
Қазақстанның физикалық картасын, атласты пайдалана отырып қазақтың ұсақ шоқысы қандай тау жоталарынан тұратынын және ең биік нүктесін табыңдар.
Аласа таулы өлкелердің жер бедерінің өзгеруіне қандай табиғат процестері әсер етуде?
Таулардың орографиялық сызбасын көрсету
Оңтүстік шығысында Ақсораң тауы, оңтүстік батысында Ұлытау, Солтүстігінде Көкшетау,
Шығысында Шыңғыстау, т.б.
Сарыарқаның жер бедерінің үгілуі әрекетінен жазыққа айналуда
Сыртқы әсерден мүжілген, аласарған тауларды электронды оқулықтан тыңдау
Мұғалжар
Шығыс беткейі көлбеу
Батысы - тік болып келеді
СО=450км
Ені 15-20км-лік толқынды жазық орналасқан
Шөгінді және магмалық жыныстардан түзілген ежелгі таулы өлке.
Ең биік нүктесі – Үлкен Боқтыбай (657 м)
Маңғыстау таулары
Қаратау, Ақтау тізбектері кіреді
Ұзынд.117км 70км
Биік бөлігі Бесшоқы (556м)
Карта арқылы ойыс жерлер көрсетіледі;
Қарақия - -132м
Өлітеңіз - -395м (Израиль)
Турфан - -154м (Қытайда)
Ассаль - -150м (Қытай)
Каттар - -133м (Египет)
№5 Аласа таулардың географиялық орны интерактивті тақтада орындалады.
Қазақ халқының көрнекті ағартушысы Ш.Уәлиханов өз еңбегінде былай деп жазды: «Сұлулықты, көркемдікті түсіне білудің өзі –үлкен эстетикалық тәрбие күші. Ұшқан құс, жүгірген аң, өзен – көл, тау – тас, өсімдіктер дүниесі-бәрі де адамға ләззат береді. Ес білгеннен бастап ата-анасының үлкендердің өсиеттерімен тәрбиеленген ұрпақ өзі де табиғатқа нұқсан келтірмейді және өзгеге де жол бергізбейді».
«Маған ұят», «мен мақтанамын» (табиғатқа не істеу арқылы мақтанатындығын, ал екінші тобы қандай ісі үшін ұялатындығын дәлелдейді).
Бекіту:
Тест сұрақтарына жауап беру:
1.Қазақстандағы жер бетінің биік таулы аймағы:
а)шығыс және оңтүстік шығыс бөлігі ә)солтүстік және батыс бөлігі
б)оңтүстік шығыс және орталық бөлігі в)солтүстік және орталық бөлігі
2.Қазақстанның аласа таулы өлкелері:
а) Сарыарқа, Алтай ә)Мұғалжар, Маңғыстау, Торғай
б)Сарыарқа, Мұғалжар, Маңғыстау в)Сарыарқа, Жалпы сырт
3.Маңғыстау тауының жоталары:
а)Ұлытау, Қарқаралы ә)Шыңғыстау, Ақсораң б)Шалқаркөл, Қаратау
в)Ақтау, Қаратау
4.Қазақстан Швейцариясын ата:
а)Бетпақдала, Үстірт ә)Жұмбақтас, Көкшетау б)Сарыарқа, Ұлытау в)Каспий маңы ойпаты, Есіл жазығы
5.Батыс Сібір мен Тұран ойпатын жалғастырып жатқан бұғаз:
а)Үстірт, Орал, ә)Торғай б)Солтүстік Мұзды мұхит, Ішкі тұйық алаптары в)Орал, Солтүстік Мұзды мұхит
Таулы өлке
Оған кіретін тау жоталары
Ең биік нүктесінің аты, биіктігі
Сарыарқа (Қазақтың ұсақ шоқысы)
Мұғалжар
Маңғыстау
Көкшетау, Ұлытау, Шыңғыстау
Көкшетау – 947м
Үйге:§ 16
Кескін картаға түсіру
БҚО облысы, Ақжайық ауданы, Абай атындағы мектеп-гимназия