Табиғи ресурстардың жіктелуі

Сабақтың тақырыбы: Табиғи ресурстардың жіктелуі Мақсаттары:

• 7.5.1.1 -табиғи ресурстарды жіктейді
• 7.5.1.2 - жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде табиғи ресурстардың таралу заңдылықтарын талдайды
• 7.5.1.3- табиғи ресурстардың шоғырлануын картада көрсетеді;

• Суреттерден нені көріп тұрмыз? • Барлық суреттерге ортақ қандай тақырып болуы мүмкін?

Дескриптор

Суреттерге қатысты ортақ белгілерін анықтай алады

1балл

Тақырыптың негізгі мәнін түсінеді 1балл

Сабақтың мақсаты

• Табиғи ресурстар және оның түрлерін ажыратады;
• Табиғи ресурстарды жіктейді;
• Табиғи ресурстардың таралу заңдылықтарын талдайды (жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде);
• Табиғи ресурстардың шоғырлануын картадан көрсетеді;
• Географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді;

Жетістік критерийі:

• Білу және түсіну
• Табиғат ресурстары мен оның түрлерін біледі.
• Қолдану
• Суреттер арқылы табиғат ресурстарының атын, өндірілетін жерін, қолданылуын сипаттай алады.
• Тақырыптық карталарды қолдану арқылы табиғат ресурстарының таралу аймақтарын анықтай алады;
• Шартты белгілерді пайдалана отырып, табиғат ресурстарын кескін картаға түсіре алады.
• Талдау
• Табиғат ресурстарының әркелкі таралу себептерін аргументтер келтіру арқылы талдайды.

1. Миға шабуыл

• Табиғат ресурстары дегеніміз не?
• Табиғат ресурстарының қандай түрлері бар?

• Оқушылардң өздері айтқан табиғат ресурстарын топтарға жіктеп көреді. Нәтижесін ортаға салып, ортақ бір

сызбанұсқа шығарамыз.

Сарқылатын және сарқылатын қалпына келетін ресурстарды кестеге толтырады.

Табиғи ресурстардың жіктелуі

Табиғи ресурстар

Сарқылатын

Сарқылмайтын

Қалпына келетін

Ғарыштық, Күн

Қалпына келмейтін

Су, жел энергиясы, ауа массалары

1. Миға шабуыл

Дескриптор

Табиғат ресурстарына анықтама береді

1 балл

Табиғат ресурстарының түрлерін ажыратады

1балл

Сарқылатын және сарқылмайтын ресурстарды жіктейді

2балл

2. Сыныппен жұмыс:

Тақтадан құтыдағы су, сіріңке, әшекей бұйымдар, мысалы алтын жүзік немесе күміс сырға, қойылады. Осы заттарға қарап, оқушылар төмендегі сұрақтарға жауап береді

• Қай ресурс түріне жатады?
• Бұл ресурс шығу тегі бойынша қай топқа кіреді?
• Бұл ресурс көбінесе қандай жерлерде кездеседі, не үшін?

2. Сыныппен жұмыс:

2. Сыныппен жұмыс Тақтадан құтыдағы су, сіріңке, әшекей бұйымдар, мысалы алтын жүзік, сырға берілген. Осы заттарға қарап, оқушылар төмендегі сұрақтарға жауап береді 1.Қай ресурс түріне жатады? 2. Бұл ресурс шығу тегі бойынша қай топқа кіреді? 3. Бұл ресурстардың маңыздылығы неде ?

Дескриптор

Қай ресурс түріне жататынын анықтайды 1балл

Топтастыра біледі, маңызын түсіндіреді 1балл

3. Табиғи ресурстардың жіктелуі

Су

Жер

Минералдық

Табиғи

ресурстар

Климатық

Рекреациялық

Биологиялық

3. Табиғи ресурстардың жіктелуі

Дескриптор

Табиғи ресурстардың түрлеріне талдау жасай білсе - 2балл

4. Жұптық жұмыс:

Оқушылар тақтада ілулі тұрған суреттерді таңдап алу арқылы төмендегі критерийлер бойынша жұмыс жасайды:

• Ресурстың аты;
• Жаратылысы бойынша қай топқа кіреді?
• Өндірілетін жері (ірі бассейндері);
• Қолданылуы (қай салада);
• Кескін картаға таралу аймақтарын түсіру;
• Неліктен дәл сол жерде кездеседі?
• Ол ресурс сіздің өлкеңізде кездеседі ме?
• Дәптерге осы ресурстың таралуына қатысты 5 сөйлемнен тұратын қорытынды жазу

Ұсынылатын суреттегі ресурстар:

• Мұнай;
• Көмір (тас көмір);
• Темір;
• Табиғи газ;
• Мыс;
• Алтын;

Ұсынылатын суреттегі ресурстар:

Алтын

4. Жұптық жұмыс

Оқушылар тақтадағы суреттерді таңдап алу арқылы төмендегі критерийлер бойынша жұмыс жасайды:

• Ресурстың аты;

• Жаратылысы бойынша қай топқа кіреді?

• Өндірілетін жері (ірі бассейндері);

• Қолданылуы (қай салада);

• Кескін картаға таралу аймақтарын түсіру;

Дескриптор

Ресурстың атын атап, оның қай топқа жататынын анықтайды 1 балл

Өндірілетін кен орындарын біледі 1балл

Қай салада қолданылатынын ажыратады 1балл

Кескін картада таралу аймақтарын көрсетеді 1балл

Қорытынды: Әр табиғи ресурстардың таралуына мына жағдайлар әсер етеді:

• физикалық-географиялық орны;
• сол жердің климаты;
• табиғат жағдайы;
• жерінің геологиялық құрылымы;
• жер бедері ж.т.б. факторлар әсер етеді;

• Орман (экватор,тропик,арктика,қоңыржай белдеу) маңында көп шоғырланған, себебі ол жердің климаты жылы әрі ылғалды;

2. Металл кендері – (өзен бойында, жазықтарда,таулы аймақтарда) көп кездеседі, себебі сол жерлерде лава атқылау көп болды, лава көптеген элементтерге бай;

3. рекреациялық ресурстар – (табиғаты қатаң, шөлді, көркем, климаты қолайлы жерлерде) таралған;

4. Құнарлы топырақтар –(артикалық,тропиктік, қоңыржай белдеулерде) таораған;

Дескриптор 1 дұрыс жауап 0,5алл 2 дұрыс жауап 1балл 3дұрыс жауап 1,5 балл 4 дұрыс жауап 2 балл

Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану жолдары: Оқушылар өз пікірлерін айтады. Дұрыс берілген жауаптар 1балмен бағаланады.

Кері байланыс

« Жол сөмкеге салып алып кететін.....»

«Қоқысқа тастайтын....»

«Әлі өңдеу керек......»

«Жөлсөмке»

Егер оқушы бүгінгі сабақтан көптеген мағлұматтарды алып, сабаққа жақсы араласып отырса, барлығы түсінікті болса, жолсөмкені таңдайды себебін түсіндіреді.

«Еттартқыш»

Егер оқушы бүгінгі сабақтан көп мағлұмат алып, бірақ сол алған деректерін одан әрі үйден қорытып толықтыратын болса еттартқышты таңдап себебін түсіндіреді

«Қоқыс жәшігі ».

Егер бүгінгі сабақтан ештене ала алмаса, сабаққа дұрыс араласпай отырған болса қоқыс жәшігін таңдайды

Үй жұмысы: «Табиғи ресурстар» альбомын жасау. (Жұппен немесе жеке жасауына болады. Бұл тапсырма оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуға көмектеседі.) Альбомға қойылатын критерийлер:

• Титул беті болуы керек;
• 10 түрлі ресурс түрі қамтылу керек;
• Әр ресурстың суреті және шартты белгісі болуы керек;
• 15 сөйлемнен тұратын ақпарат (ресурстың физикалық ∕ химиялық ерекшелігі, пайдалану саласы) болуы керек;

Бағалау парағы

Оқушының аты

1.

Суретпен жұмыс

1-2балл

Миға шабуыл

2.

Сынып

1-4балл

3.

пен жұмыс

Жұптық жұмыс

4.

1-4 балл

Қорытын

1-2балл

5.

Қосымша материал

дылау

6.

Жалпы балы

дар

1-2балл

7.

1-3 балл

8.

9.

10.