ТСО, слайдтар, Дүниежүзінің саяси картасы, Канаданың
физикалық картасы,Ту,Елтаңбаның суреті, Канада елінің көрнекті
жерлерінің суреттері , физикалық картасы т.б.
Сабақтың әдісі:
СТО инновациялық технологиясы. 1.Қызығушылықты ояту
2.Мағынаны тану (бағытталған оқыту әдісі)
3. Толғаныс (бес жолды өлең)
Сұрақ-жауап,баяндау, Ізденіс, өз бетімен жұмыс .
2. Мағынаны тану
1. Канада қай құрлықта орналасқан, қандай
мемлекет? Канаданың визит картасы.
2. Мемлекеттің қалыптасу кезеңі қай уақытта
бастау алды деп ойлайсыңдар?
3.Табиғат жағдайлары мен ресурстарының қоры
қандай?
4. Халқының ерекшелігі. Ірі қалалары туралы не
білеміз?
Канада
Жерінің ауданы -9 млн.970мың ш/км
Халқы- 32,2 млн.(2004ж)
Астанасы – Оттава
Мемлекеттік құрылымы-Британ Бірлестігі құрамындағы
конфедерация
Мемлекет басшысы – Ұлыбритания королевасы
Үкімет басшысы – премьер министр
Заң шығарушы органы – екі палаталы парламент
мемлекеттік тілі – ағылшын және француз
Ұлттық валютасы канада доллары
Әкімшілік аумақтық бірлігі – провинциялар мен аумақтар
Канада- жер көлемі жөнінен дүние жүзінде Ресейден кейін екінші орын алады, жоғары дамыған ел. Елдің солтүстігін Канада архипелагы алып жатса,оңтүстігі мен Солтүстік-батысында АҚШ-мен шектеседі. Астанасы – Оттава .
Х-ғасырда қазіргі Канаданың аумағына енетін жерлерге алғаш аяқ басқан еуропалықтар-исландиялық викингтер жергілікті үндістердің қарсылығына шыдамай елдеріне қайтуға тура келген.
Канада жеріне қоныстану ХҮ-ХҮІ ғасырларды басталды.
Ньюфаунленд аралы мен Әулие Лавренти өзенінің төменгі ағысындағы жерлерге ағылшындар мен шотландтықтар қоныстана бастады.
ХҮІ ғасырдың 30-40 жылдары Әулие Лавренти өзенінің бойымен бірнеше рет жүзіп өткен француз теңізшісі Жак Картье бұл аумақты Францияның иелігі етіп жариялады.
1608 жылы Квебек,ал 1642 жылы Монреаль қаласының іргетасы қаланды. Канадаға қоныс аударушы еуропалықтар Гудзон шығанағы жағалауынан терісі бағалы аң аулаумен айналысты.
ХҮІІІ ғасырда едәуір күшті Англия Канаданың басым көпшілігін басып алды.
1763 жылғы Париж келісімі бойынша Канада Ұлыбританияның иелігіне өтті.Канададағы Француз жері Квебек провинциясы деп аталды.Бұл жердегі француздар өз мәдениетін, тілін, әдет-ғұрыптарын сақтап қалды.
1857 жылы Ұлыбритания королевасы Викторияның шешімімен Оттава қаласы британ провинциясының орталығы, ал 1867 жылы Канаданың астанасына айналды.
Оттава қаласының атауы үндістердің тілінде “ алмасу дегенді білдіреді, себебі мұнда товарды алмастыратын болған.
1867 жылы 1шілдеде Канада Британ империясы құрамынан шықпай өз үкіметін құрды.Канаданың қазіргі шекарасы ХІХ ғасырдың 70-жылдары қазіргі шекарасы қалыптасты.1949 жылы Ньюфаунленд аралы ел аумағына қосылып,Канада -10провинция мен 2 аумақтан тұратын парламенттік конфедерация.
Мемлекеттік басқару жүйесі федеративтік конституциялық монархия. Ресми түрде Ұлыбритания королевасы мемлекет басшысы, Канадада оның уәкілі генерал-губернатор қызмет етеді.
Үкіметті премьер-министр басқарады.
КВЕБЕК провинциясы
Табиғат жағдайлары мен ресурстары
Елдің солтүстігінде Канада архипелагы мен жағалық жазықтардың климаты қатал, көпшілік бөлігі тұруға қолайсыз.
Соңғы жылдары мұнда алтын, уран, темір, және мұнай кен орындары табылуда.
Канаданың Британ Колумбиясы деп аталатын провинциясы орналасқан қиыр батысы таулы келеді.Тынық мұхиты жағалауы ылғалды табиғаты жұмсақ: қызыл самырсын, боз арша(Туя) көгілдір шырша мен майқарағайлар өседі.
Канадалық Кордильера пайдалы қазбаларға өте бай: мыс, алтын, күміс,сирек кездесетін металдар мұнай мен газ өндіріледі.
Канаданың қоңыржай белдеуде орналасқан оңтүстік-шығысы бөлігінде табиғат салыстырмалы түрде қолайлы.Бұл өлкенің басты байлығы көгілдір көлдер мен қалың ормандар.
Көлдердің жалпы саны жөнінен Канада ДЖ бірінші орын алады: мұнда АҚШ пен шекарадағы Ұлы көлдерменқатар,ондаған ірі, мыңдаған ұсақ көлдер бар. Өзендер мен көлдердегі құндыздың көптігі сонша кезінде Квебекті “Құндыздар корольдігі” деп атаған.
Елде орман өте көп. Онтарио және
Квебек провинцияларында үйеңкініңбірнеше түрі соның ішінде қант үйеңкісі өседі.
Үйеңкі ағашын жергілікті халық өте жоғары бағалайды.
Алғаш қоныс аударушылар үйеңкі ағашынан үй салып,қант үйеңкісінен тәтті шырын алған.Күзде бұл ағаш жапырағы қызыл түске боялып айнала әдемі көрік береді. Сондықтан 1956 жылы ресми түрде қабылданған Канада мемлекетінің ұлттық байрағында үйеңкі жапырағы қызыл түспен бейнеленген.
Ньюфаунленд аралы менАтлант мұхитындағы аса ірі жылы ағыс – Гольфстрим мен суық ағыс Лабродор ағысының қосылысында балық қоры өте мол.Елдің балық аулау және өңдеу кәсіпшіліктері осы маңда орналасқан.
Елдің Ұлы көлдерден Сеңгір тауларға дейін созылған оңтүстік-батыс бөлігін- прерийлер алып жатыр.Мұндай құнарлы қара топырақта астық дақылдары өсіріледі.Мал шаруашылығы үшін де қолайлы. ХХ ғасырда Альберта провинциясында мұнайдың мол қоры табылды.
Канада қалаларын тән басты белгі – көгалдар мен саябақтардың көптігі.
Елдегі ең ірі қалалар -Торанто, Монреаль,Ванкувер.
Елдегі өнеркәсіптің өнімінің 1/5-ін беретін Торанто қаласы елдің қаржы орталығы болып та есептеледі.Торанто агломерациясында 4 млн-нан аса халық бар.
Монреаль қаласы 1642 жылы Әулие Лавренти өзенінің жағасында бой көтерді. Онда Париждегі Құдай ана соборының кішірейтілген көшірмесі -Нотр-Дам шіркеуі орналасқан.
Қала агломерациясында -3 млн-нан артық халық тұрады.
Ванкувер қаласы – жан жағынан таулармен қоршалған,климаттың ең жұмсақ жері болып табылады.Мұнда жылына 9-10 ай бойы суға шомылуға немес шаңғы тебуге болады.
